«Για την πατρίδα όλοι να ‘χωμεν μια καρδιά», ζητεί στον «Θούριο» ο Ρήγας Φεραίος. «Πατριωτισμός είναι η προθυμία να σκοτώσεις και να σκοτωθείς για ασήμαντη αφορμή», αντιτείνει με ειρωνεία ο φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ.
Για τον Τζόελ Μπολομπόι, τα πράγματα είναι απλά. «Όπου γη και πατρίς», κατά τη λατινική φράση του ποιητή Πακούβιου, η οποία απαντάται και στον «Κικέρωνα». Πατρίδα γίνεται το μέρος, ο τόπος όπου κάποιος ζει, ακόμα κι αν κατάγεται από αλλού. Είναι εκεί όπου περνάει καλά. Και ο ίδιος, ένας άνθρωπος με τουλάχιστον τέσσερεις πατρίδες, κατά περιόδους μόνο καλά δεν έζησε σε κάποιες εξ αυτών…
Πατέρας Κονγκολέζος. Μητέρα Ρωσίδα. Γέννηση στην Ουκρανία. Μεγάλωμα στις ΗΠΑ. Για να μην πιάσουμε τις… μπασκετικά επαγγελματικές πατρίδες του και χαθεί η μπάλα.
Την πορτοκαλί την πρωτόπιασε στιβαρά στα χέρια του ο φόργουορντ-σέντερ που είδαμε και στον Ολυμπιακό αρκετά μεγάλος. Γυμνασιόπαις.
Η εξέλιξή του υπήρξε γοργή, η σταδιοδρομία του δεν δικαίωσε ακριβώς τις μεγάλες προσδοκίες που ο ίδιος δημιούργησε. Η καριέρα του φάνηκε να παίρνει την κατιούσα, με το χαμήλωμα των αριθμών του σε διασυλλογικό επίπεδο να συνδυάζεται με “πόλεμο” για την εθνική του υπόσταση –προτού ξεσπάσει ο πόλεμος, δυστυχώς χωρίς εισαγωγικά δαύτος, μεταξύ δύο εκ των πατρίδων του, μα και με αφορμή σε δεύτερο χρόνο αυτόν ακριβώς.
Ο Τζόελ Μπολομπόι σε ηλικία 21 ετών στις ΗΠΑ και πέντε χρόνια αργότερα με τη φανέλα της Εθνικής Ρωσίας.
Το παιδί που “διάβαζε” τη μαμά του
Τόπος όπου όλα ξεκίνησαν η Μόσχα. Ακόμα πιο συγκεκριμένα, η Κόκκινη Πλατεία. Φοιτητής εκεί από το Ζαΐρ, πλέον Λαΐκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Ζοζέφ. Φοιτήτρια και η γηγενής Τατιάνα. Το φλερτ κατέληξε σε γάμο, ο Τζόελ Μπολομπόι ήρθε στον κόσμο στις 28 Ιανουαρίου του 1994.
Κράτησε το επώνυμο από το σόι της μητέρας του, πήρε το όνομα από το άλλο. Ζοέλ τον φώναζαν αρχικά, Τζόελ έγινε στις ΗΠΑ. Πρώτα όμως είχε Ουκρανία. Στο Ντονέτσκ είδε άλλωστε το πρώτο φως, με τα ταξίδια των γονιών του να μη σταματάνε. Έμεινε για μήνες με τη Ρωσίδα γιαγιά του, σε νηπιακή ηλικία ήρθε η μετακόμιση της φαμίλιας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Φορτ Γουόρθ, στο Τέξας.
Στην πόλη όπου άνθιζε εκείνη την εποχή το ταλέντο ενός κατοπινού σούπερ σκόρερ των ευρωπαϊκών γηπέδων και με ελληνική παρουσία στη δύση της καριέρας του, του Κιθ Λάνγκφορντ της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού (μεταξύ πολλών άλλων), ο Μπολομπόι δοκίμασε πρώτα… αμφότερα τα ποδόσφαιρα (soccer και αμερικανικό), τένις και στίβο.
Έμαθε γρήγορα αγγλικά, σίγουρα γρηγορότερα από τη μητέρα του, την οποία ο ίδιος… διάβαζε, για να μπορέσει κι εκείνη να συνεννοείται στο νέο μέρος όπου βρέθηκαν.
Η Τατιάνα τον ήθελε χειρουργό. Εκείνος, έχοντας και τις πλάτες του (μεγαλόσωμου άλλωστε) μπαμπά, δεν εκφραζόταν για το μέλλον του. Σκέιτ σαν καλό αμερικανάκι στη γειτονιά, video games, από μια στιγμή και μετά και μπάσκετ. Ας όψονται οι υψηλές θερμοκρασίες στην πολιτεία που καθιστούσαν αφόρητη την αμφίεση στο αμερικανικό ποδόσφαιρο…
Άλλη η χάρη μιας απλής φανέλας και των κλειστών κλιματιζόμενων γυμναστηρίων. Οι προπονήσεις με τον πατέρα ενός γείτονά του μετατράπηκαν σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ομάδα του τοπικού χάισκουλ Κέλερ Σέντραλ και πιο μετά σε συμφωνία με το Γουέμπερ Στέιτ. Ηταν πια ώρα να ξεκινήσει και ο μικρός τα δικά του ταξίδια, ως μπασκετμπολίστας.
Τον ήθελαν και πιο γνωστά προγράμματα, επέλεξε τους Γουάιλντκατς από το Όγκντεν της Γιούτα. Στα 18 του είχε φτάσει πια τα 206 εκατοστά και η πρώτη ύλη ήταν εμφανώς εκεί για τον αθλητικό ψηλό. Όχι όμως και πολύ περισσότερα πράγματα…
Ο Τζόελ Μπολομπόι με τη φανέλα των Γουάιλντκατς του Γουέμπερ Στέιτ.
Ο ρέκορντμαν που έγινε χαμάλης
«Βασικά, δεν ήξερε πώς να… παίξει το παιχνίδι. Πού να σταθεί, τι να κάνει με τη μπάλα στα χέρια. Για κάποιον λόγο πάντως, θεωρούσα από την πρώτη στιγμή πως μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι ενδιαφέρον».
Σε κατοπινό αφιέρωμα στον Μπολομπόι, ο προπονητής του, Ράντι Ρέι, δεν μάσησε τα λόγια του. Παραδέχτηκε ότι παρέλαβε έναν ακατέργαστο αθλητή, ο οποίος έγινε το 2016 ο Παίκτης της Χρονιάς για ολόκληρη την περιφέρεια Big Sky του NCAA. Του απέδωσε και τα εύσημα για τη δουλειά που έριξε, ώστε να μετατραπεί σε ένα θηρίο του “ζωγραφιστού” και να σπάσει κάθε σχετικό με ριμπάουντ ρεκόρ στο Γουέμπερ Στέιτ.
Από τις «Αγριόγατες» του Όγκντεν είχε αποφοιτήσει το 2012 ο (αμέσως μετά ηγέτης των Τρέιλ Μπλέιζερς και εκ των κορυφαίων γκαρντ του ΝΒΑ) Ντέιμιαν Λίλαρντ, δίχως στην τετραετία του να τις μπάσει σε κάποιο τελικό τουρνουά. Ο τύπος με τις αφρικανικές και ευρωπαϊκές ρίζες το κατάφερε δις στη δική του.
Έβαλε μυϊκά κιλά, “έφτιαξε”, κατά το κοινώς λεγόμενο, “κορμί”, με τα μούσκουλα και την αθλητικότητά του καθάριζε τα ριμπάουντ απέναντι σε ψηλότερους αντιπάλους και έφτασε να μαζέψει 23 σε ένα παιχνίδι –και 16 σε αναμέτρηση της «March Madness» κόντρα στους πιο γνωστούς Wildcats του κολεγιακού Πρωταθλήματος. Απέναντι δηλαδή στο Αριζόνα του πάουερ φόργουορντ Άαρον Γκόρντον, ο οποίος το ίδιο καλοκαίρι του 2014 επελέγη στο Νο.4 του ντραφτ. Διόλου τυχαία, ο φίλος μας είχε ίνδαλμα τον Ντένις Ρόντμαν.
Ο Μπολομπόι άρχιζε δειλά να σουτάρει και απ’ έξω, ενέταξε τα νταμπλ-νταμπλ στην αγωνιστική του καθημερινότητα και ανέβασε τους μέσους όρους του στους 17.1 πόντους και τα 12.6 ριμπάουντ.
Το καλό του μνημονικό βοηθούσε τον (παράλληλα) σπουδαστή τεχνικών πωλήσεων να αποστηθίζει εύκολα τα συστήματα και να τα εφαρμόζει μέσα στις τέσσερεις γραμμές, το δε επιτόπιο άλμα του μετρήθηκε κοντά στο ένα μέτρο. Ήταν ώρα για το ντραφτ του ΝΒΑ.
Γιώργος Παπαγιάννης και Χουάντσο Ερνανγκόμεθ άκουσαν το όνομά τους στην πρώτη 15άδα, ο Αμερικανορώσος (ή μήπως Αμερικανοουκρανός; ) 52ος. Όχι και τόσο κρυφή του επιθυμία ήταν να γίνει πικ του Ντάλας, από τα ευρύτερα μέρη του δηλαδή στο Τέξας. Τελικά, αντί να γυρίσει στην ιδιαίτερη (άντε πάλι να την…) πατρίδα του, έμεινε στ’ αβγά του.
Επιλογή των Τζαζ από το γειτονικό (του Γουέμπερ Στέιτ) Σολτ Λέικ Σίτι, έπρεπε να ανταποκριθεί και στην κληρονομιά τού μέχρι πρόσφατα και επί δεκαετία Ρώσου σταρ της ομάδας, Αντρέι Κιριλένκο. Στην τελευταία τετραετία του Ρώσου φόργουορντ, παίκτης των «Μορμόνων» ήταν και ο Ουκρανός σέντερ, Κιρίλο Φεσένκο!
Ο Τζόελ δεν πήρε παρά δώδεκα ολιγόλεπτες ευκαιρίες από τον Κουίν Σνάιντερ, σε ένα σύνολο που πρωταγωνιστούσε στη Δύση και που στη φροντ λάιν διέθετε από Ρούντι Γκομπέρ και Ντέρικ Φέιβορς μέχρι Μπορίς Ντιαό. Η ιδέα της επιστροφής στην Ευρώπη και δη στα… άλλα πάτρια εδάφη άρχιζε να ωριμάζει στο μυαλό του.
Ο Τζόελ Μπολομπόι με τη φανέλα των Γιούτα Τζαζ.
Ο Αμερικανός που (δεν) έγινε Ρώσος
Αφού υπέγραψε κι ένα two-way contract με τους Μπακς στη δεύτερη επαγγελματική του σεζόν, το 2017-2018, ίσα για να γνωρίσει τον Γιάννη Αντετοκούνμπο (6 συμμετοχές, πάλι με κάτι λιγότερο από 2 ποντάκια μέσο όρο), γύρισε στην Ευρώπη για την ΤΣΣΚΑ. Απαραίτητη διευκρίνιση: ως Ρώσος.
Παρότι ποτέ του δεν είχε δηλώσει Ουκρανός και ήταν τέκνο της αμερικανικής κουλτούρας, παραδεχόμενος ότι ανάμεσα στις δύο όμορες και πρώην σοβιετικές χώρες ένιωθε πιο κοντά στη «μαμά Ρωσία» (περισσότερο για τους ευνόητους οικογενειακούς λόγους ο χαρακτηρισμός), το… από δω διαβατήριο που είχε στην κατοχή του ήταν το της γενέτειράς του.
Το 2014 είχε κληθεί από τον Αμερικανό Ομοσπονδιακό τεχνικό και παλιοσειρά στους πάγκους του ΝΒΑ, Μάικ Φρατέλο, εν όψει της πρώτης (και τελευταίας έως σήμερα) συμμετοχής της Εθνικής Ουκρανίας σε Μουντομπάσκετ. Πήγε, τραυματίστηκε, απήλθε, δεν έλαβε μέρος στη διοργάνωση. Για το Ευρωμπάσκετ 2017 είχε ανακοινωθεί στην προεπιλογή, δεν εμφανίστηκε.
Η ΤΣΣΚΑ, ομάδα που ο Τζόελ υποστήριζε κιόλας στη χώρα της μητέρας του, του εξασφάλισε ρωσικό διαβατήριο. Βοηθούσε άλλωστε στο να παίζει στη VTB League, όπου ίσχυαν περιορισμοί στη συμμετοχή ξένων. Η “ρωσοποίησή” του δεν πέρασε δίχως αντιδράσεις – ακόμα και ανάμεσα στους νέους (και με τη βούλα) συμπατριώτες και συναδέλφους του, όπως ο Αλεξέι Σβεντ. Της Χίμκι ακόμη, προτού ξαναφορέσει τη φανέλα της «ομάδας του στρατού», ο σεσημασμένος σουτέρ και σκόρερ…
Μάρτιος 2020: Ο Τζόελ Μπολομπόι με τη φανέλα της ΤΣΣΚΑ Μόσχας / Photo by: INTIME.
Φρέσκος ακόμη στη Ρωσία, ο Μπολομπόι ντεμπούταρε με το εθνόσημο τον Δεκέμβριο του 2018 στο Ελσίνκι, σε αναμέτρηση με την Τσεχία για τα προκριματικά του επερχόμενου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Έβαλε 15 πόντους και κατέβασε 6 ριμπάουντ σε λιγότερο από 20 λεπτά, στην Εθνική νόμισαν ότι βρήκαν σημείο αναφοράς για χρόνια στη ρακέτα. Έναν mobile center που πολύ τους έλειπε, μακριά από το πρότυπο του βαρύ και αργού σέντερ, α λα Τιμοφέι Μαζγκόφ και τόσων άλλων. Φευ.
Εκείνη η υπογραφή κοτζάμ Βλαντίμιρ Πούτιν, ώστε να αποκτήσει το διαβατήριο, προκάλεσε έκτοτε μονάχα πολεμικές. Έχασε λόγω τραυματισμού στο πόδι το Μουντομπάσκετ της Κίνας, δεν ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Προολυμπιακού το 2021 και πρόλαβε απλώς να καταγράψει δύο -διψήφιες στο σκοράρισμα- συμμετοχές για την προκριματική φάση του επόμενου Ευρωμπάσκετ.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 η νέα πατρίδα του εισέβαλε στην παλιά και ένας από τους πρώτους παίκτες που έφυγαν από την ΤΣΣΚΑ και τη Ρωσία ήταν ο Μπολομπόι. Ακολούθησαν σκληρές ανακοινώσεις περί αθέτησης συμβολαίου, απαντήσεις του στιλ «άντε γαμ%&#, πού είναι η υπόσχεσή σας ότι θα κατανοήσετε την απόφαση του κάθε παίκτη;», ανταπαντήσεις και χαρακτηρισμοί του ως «псевдороссиянин». «Ψευδορωσιγιάνιν» προφέρεται και σημαίνει αυτό ακριβώς που καταλαβαίνετε.
Όλο αυτό το διάστημα, ο κατά ΤΣΣΚΑ και κατά Ομοσπονδία ψευδο-Ρώσος είχε πάρει και δύο εγχώριες (που λέει ο λόγος, διότι στη VTB συμμετέχουν και μη ρωσικοί σύλλογοι) λίγκες, είχε κατακτήσει και την Ευρωλίγκα του 2019. Έστω με συμπληρωματικό ρόλο, πίσω από τους Οθέλο Χάντερ και Κάιλ Χάινς, με συμμετοχή σκάρτων έξι λεπτών στο θριαμβευτικό Final 4 της Βιτόρια.
Photo by: Eurokinissi.
Ο «Ερυθρόλευκος» που άλλαξε επίπεδο
Προπονητής του στις τρεισήμισι περιόδους του στην ΤΣΣΚΑ ο Δημήτρης Ιτούδης. Ο Έλληνας κόουτς είχε υποδεχτεί τον Μπολομπόι ως «έναν πολυσύνθετο ψηλό με διάθεση για πολλή δουλειά, ο οποίος μπορεί να εξελιχθεί σε σπουδαίο παίκτη», η αλήθεια ωστόσο είναι ότι δεν προόδευσε ιδιαίτερα στη Μόσχα.
Ανεξάρτητα από το ότι δεν έδειξε ζεστός να ενισχύσει την Εθνική Ρωσίας στα μεγάλα ραντεβού και το ότι δεν έδινε τις (μετρημένες του) συνεντεύξεις στη μητρική του γλώσσα, δεχόταν κριτική από τον εγχώριο Τύπο για αχρείαστα φάουλ που έκανε, για τις… διαλείψεις που είχε στις αμυντικές τοποθετήσεις του, ακόμα και για μερικά άστοχα καρφώματα.
Επίσης αλήθεια είναι ότι δεν άξιζε δριμείας κριτικής. Είχε και αρκετές καλές στιγμές, ιδίως εντός των τειχών, στη δε Ευρωλίγκα οι πιο παραγωγικές εμφανίσεις του ήταν οι 17 πόντοι σε μια νίκη επί του Ερυθρού Αστέρα και οι 16 σε μία πιο δύσκολη επί του Ολυμπιακού του Γιώργου Μπαρτζώκα.
Ένας ακόμα λοιπόν Έλληνας τεχνικός τον εκτιμούσε και τον έφερε στο “λιμάνι” το 2022.
Το συμβόλαιό του με την ΤΣΣΚΑ ούτως ή άλλως ολοκληρωνόταν εκείνο το καλοκαίρι και υπέγραψε μονοετές για 900 χιλιάρικα, δίχως τα μπόνους. Αντι-Χασάν Μάρτιν στους Πειραιώτες, οι οποίοι εκείνο το θέρος είχαν ψαχτεί και για την επιστροφή του Νικόλα Μιλουτίνοφ από την ΤΣΣΚΑ (έλαβε χώρα το επόμενο εν τέλει), είχε κάμποσες εκλάμψεις ως ρεζέρβα.
Ο Τζόελ Μπολομπόι με τη φανέλα του Ολυμπιακού / Photo by: Eurokinissi.
Συστήθηκε με παραλίγο νταμπλ-νταμπλ στο Super Cup (9 π., 9 ριμπ.) απέναντι στον «Aιώνιο», έκανε ακόμα καλύτερες εμφανίσεις σε άλλα ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό, ήταν πέντε φορές διψήφιος στην Ευρωλίγκα. Ήρεμη παρουσία στα αποδυτήρια, στα χάιλαϊτ της παρουσίας του στον Πειραιά και η ανακοίνωσή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο «Χ» περί της υπογραφής του στον Ολυμπιακό (με τις δηλώσεις που είχε κάνει κλπ.) τρεις μήνες μετά την υπογραφή του κι αφότου είχε πραγματοποιήσει το ντεμπούτο του!
Προτιμήθηκε να μην ανανεώσει, έφυγε Νταμπλούχος, βρήκε μεταφορικά το λιμάνι του στο Βελιγράδι και τον έτερο σύλλογο που κάποτε είχε “εκτελέσει” με τη φανέλα της ΤΣΣΚΑ. Στον Ερυθρό Αστέρα, με προπονητή πάλι έναν Έλληνα!
Ο Ντούσκο Ιβάνοβιτς απολύθηκε ύστερα από μόλις τρεις αγωνιστικές στην Ευρωλίγκα και στο σχετικό ντεμπούτο του Γιάννη Σφαιρόπουλου ήρθε και η πρώτη μεγάλη εμφάνιση του Μπολομπόι –σε ντέρμπι με την Παρτίζαν (16 π.), έτσι;
Έφτασε να ρίχνει 24άρες στη Φενερμπαχτσέ μέσα στην Τουρκία και να κάνει χορταστικά νταμπλ-νταμπλ όπως απέναντι στον Ολυμπιακό (19-12), πανηγύρισε τον τίτλο της Αδριατικής Λίγκας κόντρα στη μισητή συμπολίτισσα, συνέχισε στους ίδιους ρυθμούς.
Βλέπετε, κέρδισε νέο συμβόλαιο ήδη μεσούσης της πρώτης του σεζόν στη Σερβία και ρίζωσε. Όπου γη(ς)…
Photo by: Eurokinissi.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ενές Καντέρ: Χαμένη πατρίδα