Στη λευκή λωρίδα που διαπερνά τον νυχτερινό ουράνιο θόλο στη σημαία της Βραζιλίας αναγράφονται τρεις λέξεις. Δύο έννοιες, βασικά. «Ordem e progresso».
«Τάξη και πρόοδος». Το πολιτικό σύνθημα του Θετικισμού, μια συντομευμένη εκδοχή της θεωρίας του Ογκίστ Κοντ: «Η αγάπη ως αρχή και η τάξη ως βάση. Η πρόοδος ως στόχος, ως τέλος».
Βραζιλιάνος ο Μαρσελίνιο Ουέρτας και δεν θα μπορούσε να είναι πιο πιστός στα συγκεκριμένα ιδανικά. «Η αγάπη πρέπει πάντα να αποτελεί την αρχή όλων των ατομικών και συλλογικών πράξεων», εξηγούσε στο μανιφέστο του ο Γάλλος φιλόσοφος. Η αγάπη για το μπάσκετ είναι αυτή που διατηρεί ακμαίο, να μαζεύει ατομικές και συλλογικές διακρίσεις αρκετά μετά τα 40 του, τον θαλερό πόιντ γκαρντ.
Η αλήθεια είναι πως ο Θετικισμός είναι ένα φιλοσοφικό ρεύμα που απορρίπτει τη μεταφυσική, ενώ τα όσα κάνει ο Ουέρτας, σε ηλικία που άλλοι συνάδελφοί του συμπληρώνουν δεκαετία στη… σύνταξη, δείχνουν έτσι ακριβώς. Μεταφυσικά!
Μα MVP δύο συναπτές χρονιές στο FIBA Champions League, στα 41 και στα 42 του; Να κάνει σε τέτοια ηλικία πρωταθλητισμό στο κορυφαίο Πρωτάθλημα πλην ΝΒΑ, το Ισπανικό; Ως ο μακράν κορυφαίος πασέρ του, όπως άλλωστε προ πολλού έχει καταστεί τέτοιος και στη γενικότερη ιστορία της ACB;
Βγάλτε τα ερωτηματικά, τοποθετήστε θαυμαστικά σε όλες τις καταφατικές απαντήσεις. Ο άρχοντας του πιν εν ρολ, ένας από τους πιο οξυδερκείς μπασκετμπολίστες που έχουν εμφανιστεί ποτέ στα ευρωπαϊκά γήπεδα – και θρύλος πλέον στην πατρίδα του, από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Εκεί όπου, βορειότερα, πραγματώθηκε το όνειρό του στην καλύτερη λίγκα του πλανήτη και έγινε συνοδοιπόρος του Κόμπι Μπράιαντ.
Μια διαδρομή με πολλή Ελλάδα σε σημαδιακές στιγμές της. Με άφθονα ρεκόρ, βάζοντας σε τάξη τους συμπαίκτες στις εκάστοτε ομάδες του και προοδεύοντας μαζί τους…
Ιούλιος 2008: Ο Μαρσελίνιο Ουέρτας με τη φανέλα της Εθνικής Βραζιλίας / Photo by: INTIME.
Δημιουργική ζήλεια, ιδανικό “σχολείο”
Μαρσέλο Τιέπο Ουέρτας. Πρώτο φως στις 25 Μαΐου 1983 στο Σάο Πάουλο. Ισπανικές και ιταλικές οι ρίζες της φαμίλιας, καλαθοσφαιρικές οι καταβολές του. Επίσης πλέι μέικερ στα νιάτα του, ο μπαμπάς Ντομίνγκος παίρνει μία παιδική μπάλα μπάσκετ στον μεγάλο γιο του, τον Φελίπε, και ο μικρός ζηλεύει. Ο Μαρσελίνιο, δηλαδή. Η υποκοριστική κατάληξη θα του κολλήσει διά παντός.
Στα τρία του κερδίζει μία… δική του μπάλα και μία δική του μπασκέτα στο δωμάτιό του, κατά πώς αφηγείται στο «Universo» η μαμά Τάνια. Στα έξι του εγγράφεται σε μια ομάδα, μάτια για άλλο άθλημα δεν θα έχει ποτέ. Ως προς το να το εξασκήσει, εννοείται, διότι του αρέσει πολύ να βλέπει βόλεϊ και κολύμβηση.
Είναι η εποχή που μεσουρανεί στο κορυφαίο ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, το Ιταλικό, αλλά και στους Ολυμπιακούς Αγώνες και τα Παγκόσμια Πρωταθλήματα ο Όσκαρ Σμιντ. Αναδειχθείς κι εκείνος στο Σάο Πάουλο. Ο πιτσιρικάς θαυμάζει τον σούπερ σκόρερ και προοδεύει, θέλοντας να δει το δικό του πρόσωπο κάποια στιγμή στα χαρτάκια με τους παίκτες των επαγγελματικών ομάδων.
Εξελίσσεται στον καλύτερο παίκτη της Παουλιστάνο στα μικρά τμήματα, στέλνεται για έναν χρόνο σε ένα προάστιο του Ντάλας, το Κόπελ, όπου στο ομώνυμο χάισκουλ ραφινάρει την τεχνική του και μαθαίνει καλά αγγλικά. Πίσω στην πατρίδα για την Πινιέιρος και την ανδρική πια ομάδα της Παουλιστάνο. Μέχρι που σκάει ένα τηλεφώνημα στο σπιτικό…
Η μητέρα του νομίζει πως πρόκειται για φάρσα, απλώς συμπεραίνοντας από τα συμφραζόμενα ότι κάποιος θέλει να πάρει τον κανακάρη της στην Ισπανία. Εκνευρισμένη, περνάει το ακουστικό στον σύζυγό της, ώστε εκείνος να… βάλει τις φωνές στον φαρσέρ. Δεν είναι φάρσα.
Το ενδιαφέρον από Ισπανία μεριά είναι υπαρκτό και ύστερα από ένα πρώτο ταξίδι το 2003 (δίχως καν κινητό τηλέφωνο!) στο Λούγο για την Μπρεογάν, της οποίας τη φανέλα δεν φοράει εν τέλει, υπογράφει το επόμενο έτος στην Μπανταλόνα. Πάνε οι σπουδές του στα οικονομικά…. Στη συστατική επιστολή γίνεται λόγος για έναν δουλευταρά νεαρό, σπάνιας τεχνικής και υψηλότατου ΙQ. Αυτή πέφτει στα χέρια ενός δασκάλου ονόματι Αΐτο.
Υπό την τεχνική καθοδήγηση του Αλεχάντρο Γκαρθία Ρενέσες, ο Ουέρτας περνάει το παιχνίδι του σε άλλη διάσταση. Πιστώνει πολλά και στον βοηθό του κορυφαίου προπονητή, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Τζοάν Πλάθα. Ο ίδιος ο «Μάρθε», όπως αρχίζει να αποκαλείται στην Ιβηρική χερσόνησο, χρησιμεύει ως μέντορας του 14χρονου παιδιού-θαύματος της «Πένια» και του ισπανικού μπάσκετ. Του Ρίκι Ρούμπιο.
Μαζί ντεμπουτάρουν το 2006 στην Ευρωλίγκα, σε μια εντός έδρας οριακή ήττα από τον Παναθηναϊκό του Δημήτρη Διαμαντίδη. Αμφότεροι οι πόιντ γκαρντ του Αΐτο έρχονται πίσω από τον Έλμερ Μπένετ, έναν ακόμα παίκτη της ίδιας θέσης και πρώτης γραμμής, από τον οποίον ο Ουέρτας παίρνει πολλά.
Ο Μαρσελίνιο Ουέρτας με τη φανέλα της Μπανταλόνα κόντρα στους Χένρι Ντόμερκαντ του Ολυμπιακού και Κώστα Τσαρτσαρή του Παναθηναϊκού τη σεζόν 2006-2007 / Photo by: Eurokinissi (Action Images).
Και εκτελεστής, άμα λάχει
Πηγαίνοντας στην Ισπανία, νομίζει ακόμα πως θα κάνει καριέρα ως σκόρερ. Έτσι έχει φτιάξει κυρίως όνομα στη Βραζιλία, αυτό τον ενδιαφέρει περισσότερο να κάνει μέσα στις τέσσερεις γραμμές. Πολύ γρήγορα του δίνουν να καταλάβει πως θα ξεχωρίσει πρωτίστως ως δημιουργός. Διαθέτει απίστευτη αντίληψη του χώρου, μαθαίνει να δίνει την μπάλα στον τέλειο χρόνο ώστε να εκτελέσει ο εκάστοτε συμπαίκτης του.
Άμα λάχει, καθαρίζει παιχνίδια και ως εκτελεστής. Ακόμα και τα πιο δύσκολα, τα πιο απαιτητικά. Ολοκληρώνει την πρώτη χρονιά του στα ευρωπαϊκά “σαλόνια” με ατομικό ρεκόρ 12 πόντων στο ΣΕΦ κόντρα στον Ολυμπιακό του Πίνι Γκέρσον, παίρνει μεταγραφή στη Φορτιτούντο του Ντράγκαν Σάκοτα (και του Λάζαρου Παπαδόπουλου, και του Κιντέλ Γουντς), ώστε να γνωρίσει και τα άλλα προγονικά του εδάφη.
Υπό το βάρος και υπέρογκων χρεών, οι Μπολονέζοι υποβιβάζονται. Ο φίλος μας περνάει μια σεζόν στην Μπιλμπάο, ίσα θαρρείς για να γνωριστεί με τον Τσους Βιντορέτα, και το 2009 επανεμφανίζεται στην Ευρωλίγκα με την Μπασκόνια. Συντρίβει το ρεκόρ του με 23άρα πάλι κόντρα στον Ολυμπιακό, ο οποίος πλέον διαθέτει από Τσίλντρες και Κλέιζα μέχρι και Τεόντοσιτς και Παπαλουκά. Οδηγεί με το «buen dia» τους Βάσκους στην κατάκτηση του Πρωταθλήματος, σκουπίζοντας, παρά το μειονέκτημα έδρας, την Μπαρτσελόνα του Ρούμπιο στους τελικούς!
Ο πλέι μέικερ των 191 εκατοστών έχει γίνει top παίκτης και το 2011 υπογράφει στην «Μπάρτσα», καλύπτοντας το κενό του… Ρούμπιο, ο οποίος μεταπηδά στη Μινεσότα. Έχει ψηφιστεί -για δεύτερη φορά- ο «Μάρθε» στην καλύτερη πεντάδα της ACB, κάτι που θα επαναλάβει άλλες τρεις φορές. Έχει τερματίσει και κορυφαίος πασέρ της λίγκας. Κι αυτό θα το επαναλάβει άλλες τρεις.
Τίτλος Πρωταθλητή και στην πρώτη του χρονιά στη Βαρκελώνη. Με 17 πόντους στο “διπλό” στη Βαλένθια για τα ημιτελικά, πάνω απ’ όλα με νικητήριο τρίποντο λίγο μετά τη σέντρα στον εναρκτήριο τελικό! Γράφει το 81-80 επί της Ρεάλ με σουτ-προσευχή από το… σπίτι του στο Σάο Πάουλο. Σε νεκρό χρόνο, με ταμπλό.
Η σαμπάνια που ακολουθεί σβήνει την πικρή επίγευση του Final 4 της Ευρωλίγκας, όπου την ομάδα του έχει εκτελέσει με 21 πόντους ένας από τους καλύτερους φίλους που θα κάνει από τον χώρο του μπάσκετ, ο Βασίλης Σπανούλης του Ολυμπιακού. Στον μικρό τελικό, 21 βάζει ο ίδιος ο Μαρσελίνιο στην επικράτηση επί του Παναθηναϊκού.
Την επόμενη σεζόν αποκλείει το «Tριφύλλι» σε σειρά πέντε αγώνων στα προημιτελικά. Ηγείται για πολλοστή φορά και στο σκοράρισμα με 19 πόντους στο clasico του ημιτελικού, μα την πρόκριση παίρνει η Ρεάλ του Λάσο. Δεν πειράζει, Πάμπλο, θα σου πάρει λίγα χρόνια αργότερα το ρεκόρ των ασίστ στην ACB! Κι ας φάνταζε στοιχειωμένο επί τρεις δεκαετίες…
Ιανουάριος 2014: Ο Μαρσελίνιο Ουέρτας με τη φανέλα της Μπαρτσελόνα / Photo by: INTIME.
Βιονικός (Λιμν)άνθρωπος
Η κατάκτηση της Ευρλίγκας θα μείνει απωθημένο στον άνθρωπο που έχει σηκώσει ευρωπαϊκή κούπα από το 2006. Το EuroCup, με την Μπανταλόνα που είχε κάνει πάρτι (88-63) στον Τελικό με τη Χίμκι του Τζιανμάρκο Ποτσέκο. Το ΝΒΑ δεν του έμεινε απωθημένο. Το έζησε, το ρούφηξε ως εμπειρία, κι ας έπεσε στη χειρότερη αγωνιστικά εποχή των Λέικερς.
Ύστερα λοιπόν από μια τετραετία στην Μπαρτσελόνα, κατά την οποία παίρνει δύο Πρωταθλήματα, ένα Κύπελλο και σπάει το ρεκόρ πόντων του στην Ευρωλίγκα με 24 σε ένα ματς με την Παρτίζαν (στους οποίους βάζει τους πρώτους δικούς του ο Νίκολα Μιλουτίνοφ), φτάνει στο Λος Άντζελες. Τον θέλει και ο Εργκίν Αταμάν στη Γαλατασαράι, αλλά η φάση είναι “τώρα ή ποτέ” για το ταξίδι στις ΗΠΑ.
Είναι 32 ετών το 2015. Ο δεύτερος μεγαλύτερος ρούκι όλων των εποχών, μετά τον Πάμπλο Πριχιόνι. Ο Αργεντινός είχε διαδεχτεί το 2011 τον Ουέρτας στην Μπασκόνια και έξι χρόνια αργότερα έμελλε να τον διαδεχτεί ο Βραζιλιάνος στην Μπασκόνια! Στην αμέσως προηγούμενη διετία, οι «Λιμνάνθρωποι» στα τελευταία του Μπράιαντ πάνω στο παρκέ πάτωναν στη Δύση.
Ο άνθρωπός μας ζει τη σεζόν 2015-2016 από μέσα την αποχαιρετιστήρια σεζόν του Κόμπι, με τον «Black Mamba» αντικείμενο λατρείας σε κάθε επίσκεψη σε άλλο γήπεδο. Χεντ κόουτς ο Μπάιρον Σκοτ. Σε μία από τις πρώτες του προπονήσεις ο Βραζιλιάνος βλέπει να συμμετέχουν και άλλα δύο εξέχοντα μέλη της εποχής του «Showtime».
«Εκεί που είχα πάψει να ελπίζω για το ΝΒΑ, βρέθηκα να μου δίνουν την μπάλα για να κάνω σουτάκια ο Τζέιμς Γουόρθι και ο Εϊ Σι Γκριν»!
Βρέθηκε να ακούει τον Κόμπι να τον χαρακτηρίζει «πανέξυπνο συμπαίκτη, ο οποίος ξέρει σε κάθε φάση τι να κάνει και πώς να μοιράσει την μπάλα», έκανε το καλύτερό του παιχνίδι με 13 πόντους και 5 ασίστ κόντρα στους Καβαλίερς του ΛεΜπρον Τζέιμς και με αντίπαλο σε κάποιες φάσεις τον Κάιρι Έρβινγκ. Δύο αγωνιστικές περίοδοι των 4 πόντων και 3 ασίστ σε σκάρτα 15 λεπτά μέσης συμμετοχής, πίσω στη Βιτόρια.
Το όνομά του πάντως θα γίνει συνώνυμο ενός άλλου ισπανικού συλλόγου στη σύγχρονη εποχή. Της Τενερίφης, όπου φτάνει το 2019. Στην προχωρημένη για άλλους ηλικία των 36 ετών. Αυτός, ο τύπος με το επιπρόσθετο παρατσούκλι «maestro», απλώς ξεκινάει ένα καινούργιο κεφάλαιο. Το πιο εντυπωσιακό της τεράστιας (όχι μονάχα σε διάρκεια) καριέρας του.
Ο Μαρσελίνιο Ουέρτας με τη φανέλα των Λος Άντζελες Λέικερς.
Οι 50 αποχρώσεις του pick and roll
Στήνει το πικ εν ρολ και πάει προς το καλάθι μόνος του, βρίσκοντας τον διάδρομο. Ζητεί screen και συχνά rescreen από τον ψηλό, διατηρώντας πάντα τις επιλογές του. Συχνά σταματάει και εκτελεί από μέση απόσταση. Με τζαμπ σουτ, με το χαρακτηριστικό του φλόουτερ. Η εκτέλεση, στηριζόμενος στο ένα πόδι, αποτελεί κι αυτή σήμα-κατατεθέν του. Αν χρειαστεί, πρώτα προσποιείται και στέλνει αδιάβαστο τον αντίπαλό του.
Όταν δίνει την μπάλα στον παρτενέρ του, το κάνει πολλές φορές με σκαστή πάσα. Αν έχει κέφια, η σκαστή πάσα είναι και πίσω από την πλάτη. Στο ξεκίνημα της προσπάθειάς του έχει ως όπλο την κίνηση δισταγμού (hesitation move), η οποία αποδιοργανώνει όποιον βρίσκεται απέναντί του. Ακόμα πιο πριν, φροντίζει να περάσει μπροστά από τον προσωπικό του αντίπαλο, προστατεύοντας ιδανικά με τον σκυμμένο κορμό του την μπάλα.
Είναι δεξιόχειρας, αλλά του αρέσει να πηγαίνει προς τα αριστερά. Διαθέτει και left hand runner, εφορμώντας προς το καλάθι, βρίσκει τον εκάστοτε συμπαίκτη του με λόμπες ακριβείας, πάνω από τον δικό του προσωπικό αντίπαλο. Σταυρωτές ντρίμπλες πριν το αγαπημένο του pull-up σουτάκι, προσποίηση πάσας πάνω από το κεφάλι για να βρει… υπογείως τον παρτενέρ του. Ένα μέρος μονάχα του ρεπερτορίου του Μαρσελίνιο, σε πικ εν ρολ καταστάσεις.
Το τελειοποιεί στα ανοιχτά του Μαρόκου και της δυτικής Σαχάρας, με τη φανέλα της Τενερίφης. Με τον παλιό παίκτη (και Πρωταθλητή Ευρώπης) με τους «Αιωνίους» της Ελλάδας, Γκιόργκι Σερμαντίνι. Οι συνεργασίες των δύο βετεράνων ανάγονται σε χιλιάδες, όχι σε εκατοντάδες.
«Είχα και άλλους σπουδαίους σέντερ στις ομάδες μου. Τον Άντε Τόμιτς, τον “αδερφό” μου, Τιάγκο Σπλίτερ. Όλοι πανέξυπνοι, ξέροντας να τοποθετούνται στο σημείο που πρέπει ώστε να υποδεχτούν την μπάλα. Με τον Γκιόργκι η χημεία που έχουμε αναπτύξει είναι απλώς τέλεια», λέει ο ίδιος.
Το 2022, λίγο πριν σαρανταρίσει, μαζί με τον Γεωργιανό σέντερ κατακτoύν το Champions League. Ο Βραζιλιάνος βάζει 17 πόντους και μοιράζει 9 τελικές πάσες στον ημιτελικό με τη Χάποελ Χολόν, προτού μοιράσει και 14 στον Τελικό με τη Μανρέσα. Είναι ο MVP του Final 4! Η στέψη λαμβάνει χώρα στο Μπιλμπάο. Εκεί όπου το 2007 είχε προπονητή τον Βιντορέτα. Τον ορκισμένο πιστό του, προπονητή του από το 2019 και στην Τενερίφη.
Μάιος 2025: Ο Μαρσελίνιο Ουέρτας με τη φανέλα της Τενερίφης / Photo by: INTIME.
Back-to-back MVP της ίδιας διοργάνωσης (στης οποίας τα Final 4 φτάνει ξανά) το 2024 και το 2025, στα 42 του γαρνίρει τα ευρωπαϊκά του όργια με εγχώρια -στην Ισπανία- πρωτιά στις τελικές πάσες. Οδηγεί τον σύλλογο από τα Κανάρια Νησιά σε “διπλό” επί της πρώην του, Μπαρτσελόνα, με 19 πόντους και 15 ασίστ (!), γίνεται ο πρώτος ξένος με χίλια παιχνίδια σε ισπανικές ομάδες, ο γηραιότερος με 30άρα σε πόντους στην ACB. Σουτάρει σε μία ακόμα σεζόν με 90% στις βολές, όταν χρειάζεται βάζει και τρίποντα.
Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια καθοδηγεί την Εθνική του στις τελικές φάσεις σχεδόν όλων μεγάλων διοργανώσεων. Από την εποχή του Όσκαρ (1996) είχε η Βραζιλία να εμφανιστεί σε Ολυμπιακούς Αγώνες, το πράττει τρις με τον Ουέρτας, αρχής γενομένης από το 2012. Φυσικά είναι εκεί και στη Γαλλία το 2024. Ο αρχηγός από το 2010 ρίχνει τίτλους εθνικούς τέλους, μπας και τον δουν τα τρία παιδιά του κάποιο καλοκαίρι.
Έχοντας ανακοινώσει από το 2023 την αποχώρησή του, πείθεται από τον (ασίσταντ κόουτς και παλιό του συμπαίκτη σε Μπασκόνια και «Seleção») Τιάγκο Σπλίτερ να βοηθήσει και στην Ολυμπιακή χρονιά. Δεν πάει απλώς στη Λιλ και το Παρίσι. Στέλνει την Εθνική του ο ίδιος εκεί, με 12 πόντους και 7 ασίστ στην παρέλαση της Βραζιλίας από την -οικοδέσποινα του Προολυμπιακού τουρνουά και γκραν φαβορί- Λετονία.
Εκ των ρέκορντμεν με πέντε παρουσίες σε Μουντομπάσκετ, τρις χρυσός σε AmeriCup και Παναμερικανικά πρωταθλήματα. Γεμάτος, σε κάθε επίπεδο.
Αλλά όχι χορτασμένος. Στα 34, επιστρέφοντας από το ΝΒΑ, το γυρίζει στη γιόγκα και τον διαλογισμό. Γίνεται βίγκαν, ψάχνει για εναλλακτικές πηγές φυτικής τροφής. Ειρήσθω εν παρόδω, «huertas» είναι οι «κήποι» στη μητρική του, πορτογαλική, γλώσσα. Βρίσκει λοιπόν τον τρόπο να παραμείνει και σωματικά ακμαίος.
Έχει ερωτηθεί άπειρες φορές πώς καταργεί τη φυσική, τη βιολογία. Ισάριθμες (sic) έχει απαντήσει: «κάθε μέρα ξυπνάω και πηγαίνω για προπόνηση με την ίδια προσμονή. Ψάχνοντας να βελτιώσω το παραμικρό στο παιχνίδι μου».
Η ζωή του σε τάξη, το παιχνίδι του σε διαρκή, αέναη πρόοδο.
«Ordem e progresso».
Photo by: FIBA.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μια πεντάδα Όσκαρ για τον Οσκάρ Σμιντ
Ο Άντερσον Βαρεζάο λάτρεψε τον φθόνο και μίσησε την αδιαφορία…