Όταν στήθηκε στην γραμμή της εκκίνησης η Κάστερ Σεμένια, ήταν σαν να γύριζε μια σελίδα, σαν να γραφόταν η ιστορία.
Γιατί η Νοτιοαφρικανή αθλήτρια, όταν εμφανίστηκε το 2009 σε ηλικία 18 ετών στον Τελικό των 800 μέτρων του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος του Βερολίνου, ήταν ήδη η εξαίρεση. Η γυναίκα που στέφθηκε τότε Παγκόσμια Πρωταθλήτρια διέφερε απ’ τις υπόλοιπες. Ήταν “σαν άντρας”, με υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης στον οργανισμό της, αποτέλεσμα του υπερανδρογονισμού που υπήρχε εντός της εκ γενετής.
Τότε η Παγκόσμια Ομοσπονδία στίβου την ανάγκασε να υποβληθεί σε εξετάσεις εξακρίβωσης φύλου, καθώς η ραγδαία άνοδός της δεν ήταν “φυσιολογική”! Και η IAAF θεώρησε ότι η “εξτρά” τεστοστερόνη τής έδινε αθέμιτο πλεονέκτημα. Η Σεμένια αναγκάστηκε να υποβληθεί σε θεραπεία για να μειώσει τα όρια της τεστοστερόνης της, όπως και άλλες “αντίστοιχες” αθλήτριες. Για τα χρόνια που ακολούθησαν, η κόντρα μεταξύ Σεμένια και IAAF για το πόσο δίκαιος ήταν αυτός ο περιορισμός ήταν ακατάπαυστη.
Η μια εκ των 40 γυναικών-συμβόλων στην Αμερικανική ήπειρο, δις Χρυσή Ολυμπιονίκης στα 800 μέτρα, είναι μια intersex αθλήτρια.
Και, όταν προχώρησε σε έφεση στο CAS, το ανώτατο Όργανο βρήκε την απόφαση της IAAF «μεροληπτική αλλά απαραίτητη». Τότε η δρομέας είχε δηλώσει: «Αρνούμαι να επιτρέψω στην Ομοσπονδία να με αλλάξει από αυτό που είμαι», τασσόμενη με τις ιατρικές έρευνες που έχουν επισημάνει ότι η τεστοστερόνη δεν παίζει απαραίτητα ρόλο στην ταχύτητα και την ικανότητα των δρομέων.
Η ιστορία της Σεμένια αφορά στην μια παράμετρο. Την παράμετρο των αθλητριών που γεννήθηκαν γυναίκες, όπως και η Αργυρή Ολυμπιονίκης του 2016 Φρανσίν Νιγιονσάμπα από το Μπουρούντι ή η Χάλκινη Μάργκαρετ Γουαμπούι από την Κένυα, αλλά ο υπερανδρογονισμός τούς προσέφερε σωματικά “πλεονεκτήματα”.
Η Κάστερ Σεμένια.
Η άλλη παράμετρος αφορά στον αυτοπροσδιορισμό των αθλητριών που γεννήθηκαν άντρες ως γυναίκες.
Η Λόρελ Χάμπαρντ έγινε η πρώτη στην ιστορία διεμφυλική αθλήτρια που αγωνίστηκε σε Ολυμπιακό άθλημα σε κατηγορία διαφορετική από το φύλο γέννησης. Η Νεοζηλανδή, η οποία γεννήθηκε άντρας, συμμετείχε στην άρση βαρών στην κατηγορία των 87 κιλών, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο.
Δεν κατάφερε να προκριθεί, ωστόσο η πρωτόγνωρη παρουσία της ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, με τα social media να ξεσαλώνουν με διχαστικά σχόλια, ενώ κυκλοφόρησε διαδικτυακά συλλογή υπογραφών προκειμένου να απαγορευτεί η ιστορική συμμετοχή της.
Η Λόρελ, μέχρι να αλλάξει φύλο στα 34 της, είχε ήδη διακριθεί στην άρση βαρών, κατακτώντας το 1988 το Εθνικό ρεκόρ Νέων, τότε ως Γκάβιν Χάμπαρντ, και με την επάνοδό της συνέχισε να δρέπει δάφνες διακρίσεων, ως γυναίκα.
Από το 2015 η ΔΟΕ έχει ανοίξει τον δρόμο, ορίζοντας ότι δεν αποτελούσε προϋπόθεση να έχει γίνει εγχείρηση αλλαγής φύλου. Ως όρο έθεσε το να πρόκειται για δεδηλωμένα διεμφυλικούς αθλητές σε βάθος τετραετίας και, για τα γυναικεία αγωνίσματα, το να είναι τα επίπεδα τεστοστερόνης κάτω από 10 νανογραμμομόρια ανά λίτρο για τουλάχιστον 12 μήνες πριν από τον πρώτο αγώνα. Και η Λόρελ όλα αυτά τα χρόνια όπου αγωνίζεται λαμβάνει φάρμακα καταστολής της παραγωγής τεστοστερόνης, πληρώντας όλες τις προδιαγραφές που έχει θέσει η Διεθνής Ομοσπονδία άρσης βαρών. Ωστόσο, ανεξάρτητα από την ρυθμισμένη τεστοστερόνη , όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, οι τρανς αθλήτριες διαθέτουν πλεονέκτημα μετά την ανδρική εφηβεία, όπως για παράδειγμα στο μυοσκελετικό σύστημα, τη δύναμη, το ύψος, τη δομή των οστών, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και πτυχές της ανατομίας τους.
Η Λόρελ Χάμπαρντ.
Το 2019 μια άλλη περίπτωση δίχασε και προκάλεσε, με το μόνιμο ερώτημα να πλανάται «ακόμα και με τεχνητά μειωμένη τεστοστερόνη, μια αθλήτρια που έχει γεννηθεί αγόρι αγωνίζεται επί ίσοις όροις με μια γυναίκα»; Η Καναδή Ρέιτσελ Μακ Κίνον έγινε η πρώτη τρανς γυναίκα που κατέκτησε παγκόσμιο τίτλο στην ποδηλασία. Στις επικρίσεις σχετικά με το πλεονέκτημα είχε δηλώσει ότι «δεν βασίζονται στην πραγματικότητα. Κανένας τρανσέξουαλ δεν έχει τα προσόντα για πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες, πόσο μάλλον να διεκδικήσει ένα μετάλλιο».
Οι προβολείς επί του θέματος φώτισαν και τον υγρό στίβο, με την Λία Τόμας να προκαλεί νέο κύμα αντιδράσεων. Η Αμερικανίδα τρανσέξουαλ αγωνίζεται στο Πανεπιστημιακό Πρωτάθλημα (NCAA), κάνοντας εξωπραγματικούς χρόνους, με εμφατικό παράδειγμα τον τερματισμό της 38 δευτερόλεπτα νωρίτερα από την δεύτερη στα 1.500 ελεύθερο! Η Λία είχε ξεκινήσει την κολύμβηση ως άντρας δοκιμάζοντας τις δυνάμεις της για μια τριετία, πριν μεταβεί στο νέο της σώμα κάνοντας ορμονοθεραπεία. Θέση για τη συμμετοχή της Λία Τόμας πήρε και η τρανσέξουαλ, πρώην Χρυσή Ολυμπιονίκης του δεκάθλου, Κέιτλιν Τζένερ, που γεννήθηκε ως Γουίλιαμ Μπρους Τζένερ: «Ξέρει ότι, όταν κολυμπάει, κερδίζει τον ανταγωνισμό για δύο γύρους. Γεννήθηκε ως βιολογικό αγόρι. Μεγάλωσε ως βιολογικό αγόρι. Το καρδιαγγειακό και αναπνευστικό της σύστημα είναι δυνατότερο, τα χέρια της είναι μεγαλύτερα. Μπορεί να κολυμπήσει πιο γρήγορα. Αυτό είναι γνωστό».
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο συμμετείχαν τουλάχιστον 180 αθλητές της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ, με ένα μέρος των απανταχού κοινωνιών να πανηγυρίζει και ένα άλλο, το συντηρητικότερο, να εκφράζει τις αμφιβολίες του σχετικά με το “όριο” και το κατά πόσο με τέτοια “δεδομένα” εξασφαλίζεται κοινή αφετηρία και κοινοί όροι σε συμμετέχοντες και συμμετέχουσες αθλητές και αθλήτριες.
Οι καιροί και η κοινωνία αλλάζουν, εξελίσσονται, φέροντας στο προσκήνιο νέες δυνατότητες και εξελίξεις, αδιανόητες για το παρελθόν.
Και φυσικά αυτό το παγκόσμιο κοινωνικό φαινόμενο που λέγεται αθλητισμός δεν θα μπορούσε να υστερεί.
Εύπλαστος και ευπροσάρμοστος στο πνεύμα των καιρών της ισότητας, της διαφορετικότητας, του σεβασμού στα δικαιώματα όλων των ανθρώπων, ανοίγει νέους δρόμους, απηχώντας μια νέα ελεύθερη πραγματικότητα.
Και ό,τι μπορεί και προσαρμόζεται πάντοτε επιβιώνει…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ο Μπρους Τζένερ λάτρευε να μισεί τους καθρέφτες του
Η Λόρελ Χάμπαρντ έμαθε να σηκώνει πάντοτε το βάρος των επιλογών της
Αντικομφορμισμός και ομοφοβία στο ποδόσφαιρο
Αχιλλέας Παπαδημητρίου: Εννέα λόγοι που πήγα στο Nantes Pride