Ο σεισμός δεν γνωρίζει σύνορα

Το πρωινό της 6ης Φεβρουαρίου 2023 στην Τουρκία ήταν τόσο διαφορετικό από οποιασδήποτε άλλης μέρας…

Ξύπνησα κανονικά, την ίδια ώρα όπως κάθε μέρα, για τη συνηθισμένη μου ρουτίνα. Να πιω τον καφέ μου, διαβάζοντας τα νέα, χωρίς ακόμη να έχω ιδέα για το τι έχει συμβεί τα ξημερώματα.

Μένω στην Κωνσταντινούπολη, πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το Γκαζιαντέπ και τα σύνορα με τη Συρία. Η απόσταση είναι πραγματικά πολύ μεγάλη για να έχουμε αισθανθεί κι εμείς εκεί που βρισκόμασταν τον σεισμό των 7.8 ρίχτερ που χτύπησε τη νότια πλευρά της χώρας.

Μόλις όμως ανοίγεις την τηλεόραση ή μπαίνεις στο ίντερνετ από το τάμπλετ ή το κινητό σου, καταλαβαίνεις αμέσως ότι κάτι πολύ σοβαρό έχει συμβεί. Για την ακρίβεια, καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για μια τρομακτική καταστροφή, ωστόσο δεν μπορείς από την πρώτη στιγμή να συλλάβεις το μέγεθός της. Οι πρώτες πληροφορίες δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αποτυπώσουν το αδιανόητο του πράγματος.

Ολική καταστροφή

Είναι η μοναδική περίοδος εκείνου του χειμώνα που έχουμε πολύ κρύο και πολύ χιόνι παντού στη χώρα. Ακόμα και στα νότια της Τουρκίας, εκεί όπου θεωρητικά το κλίμα είναι ηπιότερο, οι θερμοκρασίες είναι κοντά στο 0 ή και μικρότερες, κάτι καθόλου συνηθισμένο. Ο σεισμός χτυπά τα ξημερώματα σε εκείνη ακριβώς την περιοχή. Όλοι είναι στα σπίτια τους, στα κρεβάτια τους.

Όσο περνάει η μέρα, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε το τι έχει γίνει. Πηγαίνω στην προπόνηση και, μιλώντας με Τούρκους παίκτες, προπονητές και διοικητικό προσωπικό της Γαλατάσαραϊ, μου μεταφέρουν από πρώτο χέρι την κατάσταση.

Η συντριπτική πλειοψηφία έχει κάποιον άνθρωπο σε εκείνο το μέρος, έναν συγγενή, κοντινό ή μακρινό, έναν φίλο, έναν γνωστό. Όλοι προσπαθούν να μάθουν όσα περισσότερα μπορούν, όλοι αγωνιούν για τους συγγενείς και τους φίλους τους που μένουν εκεί. Ο καθένας έχει να σου διηγηθεί από μια τραγωδία!

Ακούσαμε για ανθρώπους που αγνοούνται στα χαλάσματα αλλά και για ομάδες αγοριών και κοριτσιών από διάφορα αθλήματα που ήταν στην περιοχή για αγώνες. Ακούσαμε για μαθητές από σχολεία που ήταν εκδρομές στον τόπο της τραγωδίας να χάνονται από τη μια στιγμή στην άλλη.

Όσο περνάνε οι μέρες, αντιλαμβανόμαστε το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής. Εκατοντάδες κτήρια έχουν καταρρεύσει σε δεκάδες πόλεις στη γύρω περιοχή. Όλο αυτό μαζί με το τσουχτερό κρύο δημιουργούν μια πραγματική κόλαση.

Η αντίδραση του κόσμου

Η κινητοποίηση όλων είναι άμεση και σε όλα τα επίπεδα. Η αλληλεγγύη που έδειξε όλη η χώρα ήταν πρωτοφανής. Και εμείς φυσικά στη Γαλατάσαραϊ καλέσαμε τον κόσμο να μαζέψουμε ρούχα, τρόφιμα, ό,τι πίστευε ο καθένας ότι μπορεί να δώσει και να βοηθήσει. Στην Κωνσταντινούπολη το κύμα συμπαράστασης είναι πρωτοφανές.

Χωρίς υπερβολή, 20 εκατ. άνθρωποι, όλος ο πληθυσμός της πόλης κινητοποιείται. Πολλοί είναι αυτοί που προσφέρουν εθελοντική εργασία, που κάνουν ό,τι μπορούν. Κανείς δεν ασχολείται εκείνη την περίοδο με τίποτε άλλο, όλοι καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να σταθούν στο πλευρό, έστω και από μακριά, των συνανθρώπων τους που περνούν τόσο δύσκολα.

Έχουμε παίκτες που πρέπει να φύγουν για να παρευρεθούν σε κηδείες δικών τους ανθρώπων. Δεν ξέραμε αν πρέπει να κάνουμε προπόνηση για να ξεφύγουμε λίγο ή να δώσουμε ρεπό και να αφήσουμε τον χρόνο να κυλήσει. Ψάχναμε κι εμείς να βρούμε το σωστό.

Αρκετές μέρες μετά, η συνάντησή μου με έναν εκ των βασικών χορηγών της ομάδας μας με έχει συγκλονίσει. Ο Ερντέν Τιμούρ είναι ιδιοκτήτης κατασκευαστικής εταιρείας και από την πρώτη στιγμή ο ίδιος μαζί με συνεργεία διάσωσης και με προσωπικό του ομίλου του βρέθηκαν στον τόπο της τραγωδίας για να προσφέρουν βοήθεια στους πληγέντες. Όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη μετά από αρκετές ημέρες, συναντηθήκαμε. Αντίκρισα έναν άνθρωπο που δεν είχε κοιμηθεί για μέρες, ήταν εξαντλημένος και παράλληλα συγκλονισμένος από αυτά που έχει δει. Οι περιγραφές που μου κάνει είναι ανατριχιαστικές.

Το πιο φοβερό όμως από όλα είναι όταν μου αναλύει πόσα τετραγωνικά χιλιόμετρα έχουν πληγεί, πόσοι άνθρωποι κατοικούσαν στις πληγείσες περιοχές, πόσοι είναι οι νεκροί, πόσοι οι αγνοούμενοι και πόσοι αυτοί που έχουν χάσει τα πάντα. Εκεί κατάλαβα ότι τα αντίστοιχα νούμερα που ανέφεραν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όχι απλώς δεν ήταν φουσκωμένα αλλά ήταν τουλάχιστον μετριοπαθή και ίσως δεν αποτύπωναν απόλυτα το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής.

Ανήμπορος μπροστά στο μέγεθος της τραγωδίας

Το δικό μου προσωπικό συναίσθημα μπροστά σε όλα αυτά; Ένιωθα πραγματικά ανήμπορος να βοηθήσω μπροστά στο μέγεθος της τραγωδίας. Ή, για την ακρίβεια, δεν ήξερα πώς να βοηθήσω. Ό,τι κι αν κάναμε, συγκέντρωση ρούχων, προμηθειών, χρημάτων, φαινόταν πολύ λίγο μπροστά σ’ αυτό που συνέβη.

Δεν έχει σημασία αν είσαι Τούρκος, Σύριος ή Έλληνας εκείνη τη στιγμή. Το χτύπημα είναι ισοπεδωτικό.

Κάθε μέρα που περνούσε και νόμιζες ότι θα ακούσεις επιτέλους ένα καλό νέο ή ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα, μάθαινες ή έβλεπες μια ακόμα κακή είδηση, καταλάβαινες πόσο έξω είχες πέσει στην αρχική σου εκτίμηση. Ο αρχικός φόβος ότι μπορεί να ακολουθήσει κι άλλος μεγάλος σεισμός στη χώρα είχε δώσει τη θέση του μόνο στην απόγνωση για τις εικόνες καταστροφής που έβλεπες συνεχώς στην τηλεόραση και το ίντερνετ.

Και το αναφέρω αυτό, γιατί, παράλληλα με τις προσπάθειες όλων για βοήθεια, εμφανίστηκε σε -μικρή ευτυχώς- μερίδα των ΜΜΕ μια καταστροφολογία και μια κινδυνολογία ότι επίκειται μεγάλος σεισμός και στην Κωνσταντινούπολη. Δυστυχώς ήταν αρκετοί εκείνοι που πάτησαν στην άγνοια και τον φόβο του κόσμου με ρητορική πανικού, για να αποκτήσουν δημοσιότητα ή να κάνουν νούμερα. Έβγαιναν στην τηλεόραση και έλεγαν χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση ότι το ρήγμα του Μαρμαρά θα ενεργοποιηθεί και θα φέρει έναν εξίσου μεγάλο σεισμό που θα καταστρέψει την Κωνσταντινούπολη. Έβλεπες ότι όλο αυτό, έστω και υποσυνείδητα, επηρέαζε τον κόσμο.

Άλλωστε, για περίπου έναν μήνα στα Μέσα Ενημέρωσης, τηλεόραση, ίντερνετ, δεν έβλεπες τίποτε άλλο, 24/7 μόνο για τον σεισμό. Άργησε πολύ η επιστροφή στην υπόλοιπη ειδησεογραφία, στους κανονικούς ρυθμούς.

Ο αθλητισμός δίνει ελπίδα

Στο αθλητικό κομμάτι, τα πάντα, όπως ήταν φυσικό, σταμάτησαν. Τα Πρωταθλήματα αναβλήθηκαν, κάποιοι υποστήριξαν μάλιστα ότι πρέπει να δοθεί ένα πρόωρο τέλος στη χρονιά. Το Final 8 του Κυπέλλου μπάσκετ επίσης ακυρώθηκε. Χρειάστηκε πολύς χρόνος για την επανεκκίνηση, δεν ξέραμε ούτε αν οι ομάδες της περιοχής θα μπορέσουν να συνεχίσουν. Τέθηκε λοιπόν το δίλημμα «θα συνεχίσουμε να παίζουμε ή όλα θα σταματήσουν;».

Η θέση που επικράτησε από τους ανθρώπους του αθλητισμού, γιατί δεν ήταν μόνο το μπάσκετ, ήταν κάτι με το οποίο συμφωνούσα κι εγώ.

Να συνεχίσουμε να παίζουμε, ώστε να βοηθήσουμε τον κόσμο να συνεχίσει τη ζωή του^. ο αθλητισμός είναι μέρος της κοινωνικής ζωής, είτε ζεις σε μια μικρή κωμόπολη είτε σε μια μεγαλούπολη.

Οι πρώτες αγωνιστικές είναι λίγο περίεργες. Όλοι ήταν μουδιασμένοι. Ωστόσο, στη συνέχεια τα πράγματα άλλαζαν σιγά-σιγά προς το καλύτερο. Βεβαίως, για τις ομάδες που προέρχονταν από την πληγείσα περιοχή, τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα. Εμείς, για παράδειγμα, έπρεπε να παίξουμε με την Γκαζιαντέπ, αλλά φυσικά δεν ταξιδέψαμε ποτέ προς τα εκεί, καθώς η αντίπαλός μας ξεσπιτώθηκε, ήρθε στην Κωνσταντινούπολη για να παίζει.

Γενικότερα, και όχι μόνο στον αθλητισμό, υπήρχε πολύς κόσμος που ξεσπιτώθηκε, που έγινε πρόσφυγας μέσα στην ίδια του τη χώρα! Άνθρωποι που έχασαν τα πάντα από τη μια στιγμή στην άλλη έπρεπε αναγκαστικά να ξεριζωθούν. Κανείς δεν μπορούσε να μείνει πια εκεί. Υπήρξε και κόσμος που έφυγε στο εξωτερικό. Στην Κωνσταντινούπολη είχαμε πολλούς γνωστούς που έπρεπε να φιλοξενήσουν συγγενείς ή φίλους. Πολλοί ήταν αυτοί που ρωτούσαν κι έψαχναν σπίτι να νοικιάσουν για δικούς τους ανθρώπους.

Αυτό που συνέβη ήταν κάτι πρωτοφανές. Είναι ένα δίμηνο τόσο έντονο που δεν θα το ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Δεν μπορείς ποτέ να είσαι προετοιμασμένος για κάτι τέτοιο. Ήταν ένα βίωμα που θα το διηγούμαι στο μέλλον στο παιδί μου. Δεν ήταν κάτι που κράτησε μια μέρα και πάει, πέρασε. Όσα χρόνια και να περάσουν, πάντα θα έρχονται στο φως συγκλονιστικές ιστορίες ανθρώπων από εκείνες τις μέρες που σημάδεψαν έναν ολόκληρο λαό.

Ο Ανδρέας Πιστιόλης είναι προπονητής μπάσκετ.

Επιμέλεια κειμένου: Αλέξανδρος Σωτηρόπουλος

CHECK IT OUT: Ανδρέας Πιστιόλης: Ογδόντα απίστευτες ημέρες στη Γαλατάσαραϊ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Μάκης Δρελιώζης: Σφίξιμο στο στομάχι

Μάνια Μπικώφ: «Να μην ξεχαστεί από κανέναν» / Τάσος Μπακασέτας: «Ένα άλλο μήνυμα» 

Τζώρτζης Δικαιουλάκος: Μπάσκετ και Πόλεμος στο Σεράγεβο