Οι μεγάλες αγάπες, προφανώς δεν χρειάζονται μεγάλα λόγια. Οι πράξεις μετρούν.
Οι πράξεις και από τις δύο πλευρές.
Είναι αυτά που δίνεις, είναι εκείνα που λαμβάνεις.
Είναι όσα ζεις στην πορεία. Αλλά είναι και αυτά που μένουν στο μυαλό, στη μνήμη, στην καρδιά σου.
Είναι, επίσης, και εκείνα που μένουν στους άλλους.
Ωστόσο, δεν έκανες όσα έκανες γι’ αυτό το τελευταίο.
Ό,τι έπραξες, το έπραξες για την αγάπη σου και πάντα με την καρδιά σου.
Το έκανες για το εθνόσημο. Για σένα, για τη χώρα σου και για όσους σε πίστεψαν και σε στήριξαν για 20 χρόνια στα «γαλανόλευκα».
Και είσαι χαρούμενη που η λατρεία σου για την Εθνική μπάσκετ γυναικών μοίρασε χαρά και μοιράστηκε και σε τόσο κόσμο.
Σε κάνει διπλά ευτυχισμένη, όσο σκέφτεσαι αυτή την πρώτη μέρα που η αγαπημένη ομάδα σου θα βρεθεί στο γήπεδο κι εσύ δεν θα είσαι εκεί. Δεν θα είσαι εκεί, Εβίνα… Συνήθισέ το!
Στις 14 Νοεμβρίου 2019 δεν θα είσαι στη Σλοβενία, πλάι στις «αδερφές» σου.
Θα παρακολουθείς από μακριά. Αλλά το μυαλό σου είναι εκεί.
Δεν είναι μόνο τα 20-21 χρόνια.
Είναι το πόσο λάτρεψα αυτή την ομάδα και πόση αγάπη έλαβα μέσα από αυτήν.
Χαίρομαι που ο κόσμος με έχει ταυτίσει μαζί της.
Απλώς η ομάδα συνεχίζει και βρίσκεται για μία ακόμη φορά μπροστά σε ένα νέο ξεκίνημα.
Η Εθνική ομάδα δεν ήταν ποτέ, δεν είναι και δεν θα είναι «δική μου». Ούτε υπάρχει «Εθνική χωρίς την Μάλτση».
Η Εθνική είναι Εθνική και όπως προϋπήρχε, θα συνεχίσει να υπάρχει.
Είναι καταπληκτικό κάτι που λάτρεψα τόσο πολύ, να με αγάπησε το ίδιο.
Αυτή η ομάδα είναι ό,τι έχω αγαπήσει περισσότερο στο μπάσκετ.
Ήρθε η ώρα να το δούμε και από την άλλη πλευρά, παρά το ερώτημά «γιατί πρέπει να τελειώνει;», που υπάρχει μέσα μου…
Εδώ και εβδομάδες ακούω συνεχώς την ατάκα «η Εθνική χωρίς την Μάλτση».
Ήταν κάτι που κάποτε θα γινόταν.
Αν με ρωτάτε πώς θα είναι η Εβίνα δίχως την Εθνική, η απάντηση είναι απλή.
Δύσκολα… Δύσκολα και περίεργα συναισθηματικά.
Έχω συνδεθεί τόσο πολύ με την Εθνική ομάδα, που στο μυαλό μου αυτή η ομάδα είναι τα πάντα.
Αυτό που ήθελα να καταφέρω ήταν να με συνδέσει και ο κόσμος μαζί της.
Η απόφαση να αποχωρήσω από την Εθνική ήταν δύσκολη, όχι μόνο γιατί πέρασα 20 χρόνια με το εθνόσημο στο στήθος, αλλά και γιατί τελειώνει κάτι τόσο σημαντικό για μένα.
Ο κόσμος απορεί και με ρωτά γιατί σταμάτησα.
Η απάντηση είναι εύκολη. Ήταν η κατάλληλη στιγμή.
Πριν κουράσω και πριν κουραστώ, έφυγα γεμάτη και ευχαριστημένη.
Αποχώρησα υγιής, αφήνοντας χώρο στις επόμενες γενιές.
Έλεγα πως αν σέβεσαι τον εαυτό σου και την πορεία σου, πρέπει να ξέρεις τη στιγμή που πρέπει να αποχωρήσεις.
Φοβόμουν μήπως δεν μπορέσω να το διακρίνω αυτό. Ευτυχώς, ο θεός και οι κοντινοί μου άνθρωποι με βοήθησαν να το αναγνωρίσω και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό.
Όλα κάποτε τελειώνουν και αν το αποδεχθείς αυτό, τότε ψάχνεις την καταλληλότερη έξοδο ή το καλύτερο τέλος.
Κάποια στιγμή θα γινόταν.
Ήταν η στιγμή για να γίνει, όσο δύσκολος κι αν ήταν για μένα αυτός ο αποχωρισμός.
Όσο δύσκολο κι αν ήταν να συμφιλιωθώ μ’ αυτό, ήταν κάτι που «έπρεπε» να γίνει.
Το να αποχωρήσω από την αγαπημένη ομάδα μου, το βίωσα σαν απώλεια.
Σαν να αποχωρίστηκα κάτι πολύ δικό μου.
Ίσως και να έχασα ένα κομμάτι του εαυτού μου, που ήδη νοσταλγώ.
Για την ακρίβεια, τώρα που το σκέφτομαι, είναι σαν να «σκότωσα» εγώ η ίδια κάτι μέσα μου…
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την παρθενική συμμετοχή μου, στις 25 Απριλίου 1998, στο φιλικό με τη Ρουμανία.
Θα θυμάμαι πάντα τον πρώτο πόντο μου, στις 18 Απριλίου 1999 εναντίον της Πολωνίας.
Αλλά και το τελευταίο ματς, στις 21 Νοεμβρίου 2018, απέναντι στο Ισραήλ.
Δεν θα ξεχάσω κανένα από τα 214 παιχνίδια.
Η Εθνική παίζει στις 14/11/19 στη Σλοβενία, για τα προκριματικά του Eurobasket και εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω για ποιον λόγο δεν θα είμαι εκεί, πλάι στις συμπαίκτριές μου.
Προσπαθώ να πείσω τον εαυτό μου ότι δεν θα είμαι εκεί.
Θα μου λείψουν τα πάντα.
Η Εθνική ομάδα ήταν για μένα ένα ιδανικό πάνω από το «εγώ» μου. Ήταν το μπάσκετ «μου», το να παίζεις για τη χώρα σου και να εκπροσωπείς το έθνος σου.
Από τη στιγμή που μαζευόμασταν, που φορούσαμε τα ρούχα που έγραφαν «Hellas», που πηγαίνεις στα ξενοδοχεία και συναντάς συμπαίκτριες με τις οποίες δεν βρίσκεσαι καθημερινά στους συλλόγους, ώστε να υπάρχει τριβή.
Βρίσκεσαι μαζί τους για λίγο, αλλά ζεις τόσο έντονες στιγμές που δεν γίνεται να μην σου λείψουν.
Θα μου λείψει ο εθνικός ύμνος, πριν από κάθε αγώνα.
Σκεφτόμουν τόσο πολύ την απόφασή μου, που παρακολουθούσα το Παγκόσμιο Κύπελλο των Ανδρών στην Κίνα και έλεγα «γιατί δεν είμαι εκεί;».
Απορούσα και ακόμη απορώ «πώς δεν θα είμαι παρούσα στον επόμενο αγώνα της Εθνικής Γυναικών;»…
Πάντα έλεγα ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, λόγω της διοργάνωσης στην Αθήνα, ήταν η σπουδαιότερη στιγμή μου με την Εθνική ομάδα.
Ήταν κάτι ιδιαίτερο, που δεν περιγράφεται.
Τον τελευταίο καιρό είχα πολλές συζητήσεις γι’ αυτό με δικούς μου ανθρώπους και πολλοί μου θύμισαν τη διετία 2009-2010.
Πέμπτη θέση στο Ευρωμπάσκετ της Λετονίας το πρώτο καλοκαίρι και παρθενική εμφάνιση της Ελλάδας σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 2010.
Τι μπορείς να ξεχωρίσεις;
Το 2009 ήμουν πρώτη σκόρερ στη διοργάνωση και πολυτιμότερη παίκτρια, δίχως η Ελλάδα να είναι στα μετάλλια και αυτό δεν είναι συνηθισμένο.
Το 2017 πετύχαμε τη μεγαλύτερη επιτυχία με την τέταρτη θέση στο Ευρωμπάσκετ και έναν χρόνο αργότερα παίξαμε πάλι στο Παγκόσμιο.
Παγκόσμιο με μένα σε ηλικία 40 ετών… Έλεγα «ω, Παναγία μου, σ’ ευχαριστώ που το έζησα και πάλι!».
Απωθημένα με την Εθνική δεν έχω. Εκτός, ίσως, από τη μεγάλη επιθυμία για ένα μετάλλιο.
Όμως υπάρχουν πολλά ματς, από αυτά τα 214 , που θα ήθελα να ξαναπαίξω.
Να πω την αμαρτία μου, θα ήθελα να τα ξαναπαίξω όλα, από την αρχή!
Όχι τόσο για να αλλάξω κάτι σε κάποιον αγώνα που δεν πήγε όπως θέλαμε.
Αλλά για να ζήσω και πάλι όλη αυτή τη μαγεία με το εθνόσημο.
Θα ήταν, βεβαίως, ωραίο να παίξουμε πάλι τον αγώνα με το Βέλγιο για το χάλκινο μετάλλιο, το 2017.
Δεν πιστεύω ότι θα το κερδίζαμε, γιατί ήταν μία ομάδα πολύ καλύτερη από εμάς.
Ωστόσο, αν μας αναλογούσε μία πιθανότητα για το μετάλλιο, θα ήθελα να αγωνιστούμε ξανά για αυτή τη μικρή πιθανότητα.
Το πίστευα τόσο, τότε, που είχα έτοιμο ένα σχέδιο για ένα τατουάζ, αλλά δεν θα γίνει ποτέ.
Θα έπαιζα πάλι το ματς με τη Νιγηρία στο Παγκόσμιο του 2018, ώστε να νικήσουμε και να προκριθούμε στην οκτάδα.
Γιατί όταν χάνεις με έναν πόντο διαφορά, από την πρώτη στιγμή που τελειώνει το ματς, πιστεύεις ότι πολλά είναι αυτά που μπορείς να διορθώσεις.
Θα ήταν μία υπέρβαση.
Για να χρίσεις έναν διάδοχο, πρέπει να είσαι βασιλιάς.
Εγώ δεν αισθάνθηκα ποτέ «βασίλισσα» στην Εθνική. Την υπηρέτησα με πάθος και αυταπάρνηση, όμως αν έλεγα σε ποια θα ήθελα να περάσει η σκυτάλη, λόγω παρόμοιων χαρακτηριστικών, αυτή θα ήταν η Άρτεμις Σπανού.
Η Άρτεμις είναι ήδη εδώ και μία δεκαετία στην Εθνική και μου θυμίζει πολύ τον εαυτό μου στα νιάτα μου.
Από την πρώτη ημέρα που τη γνώρισα, και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα εντός κι εκτός παρκέ, έχουμε ταυτιστεί ιδιαιτέρως η μία με την άλλη.
Ο τρόπος που βλέπει και ζει το μπάσκετ, ο τρόπος που κάνει προπόνηση και το γεγονός ότι την είχα από κοντά από μικρή, μου θυμίζει εμένα.
Καθαρά μπασκετικά, την θεωρώ μικρή αδερφή μου, όμως μεταξύ μας, χαριτολογώντας, λέμε πως είναι η «κόρη μου».
Αν υπήρχε σκυτάλη, η Άρτεμις θα την λάμβανε, διότι είναι και ο συνδετικός κρίκος της δικής μου γενιάς με την επόμενη.
Η Άρτεμις είναι το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Εθνικής. Μάλιστα, σαν παίκτρια και σαν προσωπικότητα, καταφέρνει ήδη και το παντρεύει όλο αυτό πολύ όμορφα.
Είναι ο χαρακτήρας, το ήθος και τα διδάγματα που έχει πάρει, που μπορεί και η ίδια να τα μεταλαμπαδεύσει στις επόμενες γενιές της Εθνικής.
Αυτό το παιδί, μιλώντας για εκείνη σαν αθλήτρια, σαν συμπαίκτρια, σαν φίλη, σαν οικογένειά μου, είναι «διαμάντι» και της εύχομαι να παραμείνει για πάντα άφθαρτη και να μην αλλοιωθεί ποτέ ο χαρακτήρας της.
Με τις μικρές στην Εθνική προσπαθούσα να είμαι κοντά, να τις συμβουλεύω και να τις βοηθώ όπου χρειαζόταν.
Έξω από το γήπεδο ήμουν πάντα φιλική και χαλαρή.
Όταν, όμως, ερχόταν η ώρα για μπάσκετ, ήμουν αυστηρή. Αυτό έχει να κάνει με τις απαιτήσεις που έχεις από τον εαυτό σου και από τους άλλους, για ένα καλύτερο αποτέλεσμα.
Όταν είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου, δεν μπορείς να συμπεριφέρεσαι διαφορετικά στο πλαίσιο μίας ομάδας ή μίας οικογένειας.
Όταν πιστεύω σε κάποια θα είμαι σίγουρα αυστηρή μαζί της. Διότι, για μένα, η αυστηρότητα συνεπάγεται την αλήθεια και την ώθηση προς την καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου.
Όταν μιλάμε για μπάσκετ, αυτό έχει να κάνει με τη μεγαλύτερη προσπάθεια και τη συνεχή βελτίωση.
Μπορούσες εύκολα να καταλάβεις αν δεν ήμουν διατεθειμένη να ασχοληθώ με κάποια νεαρή.
Όπως και αν κάποια κέρδιζε την προσοχή μου, θα έβλεπες από τις παρατηρήσεις και το ύφος μου ότι την πίεζα για κάτι καλύτερο.
Οι προπονητές μου ήταν εκείνοι που μου το έμαθαν αυτό.
Με την Σπανού ξεκινήσαμε πριν από πολλά χρόνια και ήμουν πιο αυστηρή απ’ όσο ενδεχομένως «σήκωνε» ο χαρακτήρας της.
Αρχικά έκανα το λάθος και την αντιμετώπισα όπως θα αντιμετώπιζα την Εβίνα.
Η Άρτεμις δεν είναι έτσι.
Μου πήρε χρόνο. Μας πήρε χρόνο.
Χρόνο για να δω κι εγώ ένα άλλο μοτίβο και να «πατήσω» εγώ πάνω στον δικό της χαρακτήρα, προκειμένου να κατορθώσω να της περάσω δύο –τρία πράγματα.
Τώρα είμαι εγώ λίγο πιο κοντά στη δική της προσωπικότητα.
Όταν άρχισα να την καταλαβαίνω με τη σειρά μου, και με ρωτούσε για το μπάσκετ, πάντα της έλεγα: «Είσαι έτοιμη να ακούσεις;».
Πλέον, γνωρίζω πότε είναι έτοιμη. Διότι περάσαμε από στιγμές που εγώ δεν μπορούσα να κρίνω αν κάποια στιγμή ήταν η κατάλληλη.
Δεν μπορούσα να κρίνω αν η Άρτεμις ήταν έτοιμη να διαχειριστεί τις καταστάσεις και είχαμε φτάσει σε φάσεις με πολλά δάκρυα…
Η Άρτεμις είναι παιδί που ο χαρακτήρας της δεν της επιτρέπει να σου αντιμιλήσει.
Εκεί που, μπασκετικά, πήγαινα να την κερδίσω, συχνά την έχανα.
Αυτό το πετύχαμε με τα χρόνια, και πάντα προσπαθώντας κι εγώ να την καταλάβω μέσα κι έξω από το γήπεδο.
Στην ιδιότητα του αρχηγού, ποτέ δεν εκβίασα κάτι.
Το καλό της ομάδας και το τι ζητά ο προπονητής, άλλωστε, είναι πάνω απ’ όλα.
Φρόντιζα πάντα να πατάω σε όσα είχα πάρει από τις παλαιότερες και σε όσα μου ζητούσε ο κόουτς.
Κατάχρηση της παλαιότητας στην Εθνική δεν έκανα ποτέ. Αυτό σημαίνει «αρχηγός». Να δίνεις το καλό παράδειγμα.
Το χρίσμα το παίρνεις βάσει συμμετοχών, που δηλώνει παλαιότητα.
Πάντα σεβόμουν τις αρχηγούς που είχα σε κάθε ομάδα και πήρα πολλά από αυτές.
Είχα πολλές και πολύ καλές παραστάσεις, με καλύτερη την Σοφία Κλιγκοπούλου, η οποία ήταν καταπληκτική αρχηγός!
Πάτησα πάνω στο παράδειγμα και το πρότυπό της.
Ωστόσο, πάντα ο προπονητής καθορίζει το πλαίσιο και σου εξηγεί μέχρι πού και πόσο πρέπει να επέμβεις.
Υπήρχαν φορές που χρειάστηκε να σηκωθώ και να μιλήσω, μεταφέροντας, όμως, την εμπειρία μου και πάντα τη γραμμή του προπονητή.
Τα τελευταία χρόνια, με την εμπειρία προσπαθούσα να λύνω προβλήματα πριν καν δημιουργηθούν.
Υπάρχει μεγάλη διαφορά στη δική μου γενιά με τα νέα παιδιά και πρέπει να πετύχεις ένα «πάντρεμα», το οποίο δεν γινόταν πάντοτε όμορφα…
Όλα, όμως, γίνονταν μόνιμα με γνώμονα το καλό της ομάδας και πάντα καλοπροαίρετα και για το καλό όλων μας.
Η πρώτη συμμετοχή μου στην Εθνική είχε συμπέσει με τα λεγόμενα «πέτρινα χρόνια».
Άνηκα σε μία γενιά που είχε μπροστά της τεράστιες αθλήτριες, οι οποίες απλώς δεν συνόδευσαν το ταλέντο και την ποιότητά τους με μία εθνική επιτυχία.
Ήταν πρότυπα για μένα. Τις παρακολουθούσα να προπονούνται και προσπαθούσα να τις μιμηθώ.
Το σημαντικότερο, όμως, ήταν πως αυτή η γενιά άνοιξε για την Ελληνίδα μπασκετμπολίστρια τον δρόμο να παίξει στο εξωτερικό.
Υπήρξαν σπουδαίες παίκτριες που έκαναν κάποια πράγματα πριν από εμάς, για εμάς.
Αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος της προσφοράς τους.
Επιτυχία δεν είναι μόνο μία κατάταξη σε Ευρωμπάσκετ ή μία παρουσία σε Παγκόσμιο ή Ολυμπιακούς.
Αν καταφέρει η δική μου γενιά να έχει προσφέρει κάτι σε όλα τα επίπεδα για τις επόμενες γενιές, αυτό είναι αληθινή επιτυχία.
Αν με την όποια προβολή πήρε το μπάσκετ γυναικών στα τελευταία δύο χρόνια -και ευτυχώς ή δυστυχώς στη χώρα μας με την επιτυχία λαμβάνεις προβολή- βάλαμε ένα λιθαράκι, καλώς.
Αν ήμουν αρμόδια, θα είχα ένα κανάλι στην Ελλάδα μόνο για τα λεγόμενα μικρά σπορ ή για όσα δεν έχουν μεγάλη προβολή από τα Μ.Μ.Ε..
Ο αθλητισμός είναι πάντα το καλύτερο μέσο για να περάσεις μηνύματα.
Στην Ελλάδα πρέπει να φέρεις επιτυχία για να «παίξεις» στα Μ.Μ.Ε..
Το θέμα για τη γενιά μου είναι κυρίως να ανοίξαμε περισσότερο τον δρόμο της προσωπικής και συνολικής καταξίωσης για τα νέα κορίτσια.
Η αλήθεια είναι πως τελευταία υπάρχει κόσμος που με αναγνωρίζει στον δρόμο.
Είναι ωραίο να αισθάνεσαι την αγάπη του κόσμου.
Να σε συνδέει ο κόσμος με κάτι καλό, κάτι αξιόλογο.
Αυτό ομολογώ ότι μου αρέσει στην περίπτωσή μας.
Δεν με τρελαίνει το γεγονός ότι κάποιος στον δρόμο μπορεί να με αναγνωρίσει ως Εβίνα, αλλά κυρίως ότι μου έχουν πει πως τον κάναμε περήφανο.
Ή, όπως άκουσα μία φορά, ότι «το κορίτσι μου θέλει να γίνει σαν εσένα». Αυτό είναι κάτι που με γεμίζει ευθύνη.
Είναι αναγνώριση, αλλά είναι και μία μεγάλη ευθύνη, γιατί ο κόσμος σε ταυτίζει με κάτι και οφείλεις να συμπεριφέρεσαι ανάλογα με αυτό που εκπροσωπείς.
Μας ρωτούσαν συχνά στην Εθνική αν έχουμε καταλάβει τι έχουμε κάνει τα τελευταία χρόνια.
Εγώ αισθάνομαι χαρούμενη για όσα πετύχαμε, λιθαράκι – λιθαράκι.
Όπως κι αν το αντιλαμβάνεται κάποιος.
Όλα αυτά τα χρόνια νιώσαμε σαν ένα κομμάτι της ιστορίας της Εθνικής Γυναικών μπάσκετ και όχι σαν την ίδια την ιστορία της.
Περάσαμε τα δύσκολα χρόνια της αδιαφορίας των Μ.Μ.Ε. και όχι μόνο.
Τίποτε δεν είναι αρχικά αυτοσκοπός.
Η δουλειά σου, όταν είναι σκληρή και συνεχής, θα «βγει», θα φανεί.
Πολλές φορές η επιτυχία με την αποτυχία είναι αποτέλεσμα ενός σουτ. Το πρώτο θα τραβήξει τα βλέμματα. Το δεύτερο μπορεί να οδηγήσει σε αδιαφορία.
Αν δουλεύεις με μοναδικό σκοπό την προβολή, δεν θα πετύχεις ποτέ.
Με τα μέσα που υπάρχουν στις μέρες μας, είναι πολύ εύκολο να αποκτήσεις προβολή και να γίνεις γνωστός.
Το θέμα είναι ο τρόπος και ο λόγος που θα γίνει κάτι τέτοιο.
Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Λυπάμαι που λέω ότι συχνά κάποιοι βρίσκονται σε μία εικονική πραγματικότητα.
Για παράδειγμα, είναι πιο σημαντικό το τι αφήνεις πίσω σου από τους πόσους followers έχεις στα social media.
Η άνοδος της Εθνικής τα τελευταία χρόνια δεν ήταν «πυροτέχνημα».
Και δεν θέλουμε να είναι και «φωτοβολίδα».
Ό,τι συνέβη ήταν αποτέλεσμα κοπιαστικής δουλειάς πολλών ετών.
Αυτές οι επιτυχίες είναι ένα «κάδρο».
Μπορεί πολλοί να πιστεύουν ότι αυτή η γενιά είχε πολύ ταλέντο, όμως αυτές οι επιτυχίες «χτίστηκαν» από τις προηγούμενες γενιές και τις προσπάθειές τους.
«Χτίστηκε» κατά καιρούς από συλλόγους που ασχολήθηκαν επαγγελματικά.
Όλα έγιναν βήμα – βήμα, για μία Εθνική που κάποτε ήταν στη Β΄ κατηγορία και έφτασε να παίζει σε Παγκόσμια πρωταθλήματα.
Μοχθήσαμε πολύ να κλείσει η «ψαλίδα» αγωνιστικά, εμπειρικά και ψυχολογικά.
Ακόμη κι αυτό έχει άλλη διαχείριση, διότι κι εμείς φτάσαμε το 2017 στη ζώνη των μεταλλίων, ωστόσο δεν γνωρίζαμε από τέτοιες καταστάσεις.
Σε όλη αυτή την προσπάθεια, όπως και σε κάθε προσπάθεια, υπάρχουν πάντα οι αφανείς ήρωες.
Η ομοσπονδία ήταν δίπλα μας, με αμέριστη συμπαράσταση και στήριξη.
Με τις επιτυχίες των τελευταίων ετών μπορούμε να διεκδικήσουμε πράγματα για την πρόοδο του σπορ.
Όμως ακόμη και όταν δεν βρισκόμασταν στην οκτάδα, η ομοσπονδία στήριζε αυτή την προσπάθεια.
Ανήκω στη γενιά η οποία προήλθε από το πουθενά ή το τίποτα. Στη γενιά που δούλεψε για να διεκδικήσει και δουλεύει για να διατηρήσει κάποια κεκτημένα.
Τίποτα δεν είναι εκεί, τίποτε δεν είναι δεδομένο.
Αυτό προσπάθησα να περάσω στην επόμενη γενιά και στις νεότερες παίκτριες.
Ο κόουτς Μίσσας μάς έλεγε πάντα ότι αν θέλουμε να εισακουστούμε, πρέπει να φέρουμε επιτυχίες.
Και οι επιτυχίες έρχονται μέσα από τη σκληρή δουλειά. Μας έλεγε ότι είμαστε διεκδικητές πραγμάτων, όμως στο επόμενο επίπεδο «πρέπει να το διατηρείτε».
Αυτό διδάχθηκα και αυτό προσπάθησα να μεταφέρω στις επόμενες γενιές.
Υπάρχουν και άλλοι αφανείς ήρωες.
Είναι οι άνθρωποι που ξενυχτούν για να μπορούμε εμείς να λειτουργούμε στην εντέλεια τις ώρες που πρέπει να αποδίδουμε στο μπάσκετ.
Αυτοί είναι οι εκάστοτε φυσιοθεραπευτές μας, οι οποίοι εργάζονται όλη τη νύχτα για να δουλέψουν πάνω στους τραυματισμούς και τους πόνους μας.
Είναι οι γιατροί μας, όπως η Κική Τσακίρη, με την οποία συνεργάστηκα στην Εθνική για 23 χρόνια.
Φυσιοθεραπεύτρια ήταν η Νατάσα Αποστόλου.
Είναι οι γυμναστές και οι βοηθοί προπονητές που δεν κοιμούνται ποτέ και στα μεγάλα τουρνουά, στα οποία οι αγώνες είναι ο ένας μετά τον άλλον και μένουν ξάγρυπνοι για να σου ετοιμάσουν το σκάουτινγκ του επόμενου αντιπάλου σου.
Είναι οι φροντιστές της Εθνικής, Ανδρέας Φρατζέσκος και Ανδρέας Κουτσιάυτης, ο οποίοι σχεδόν εργάζονται όλο το 24ωρο.
Εκείνοι δουλεύουν ενώ εμείς κοιμόμαστε, για να πλύνουν τα ρούχα μας.
Εκείνοι δουλεύουν ενώ είμαστε εμείς στην προπόνηση, για μας δίνουν νερά και πετσέτες, να καθαρίζουν το γήπεδο.
Φροντίζουν για όλα τα μικροπράγματα ώστε να τα απολαμβάνουμε εμείς οι παίκτριες όλα, στην εντέλεια.
Μπορεί να βλέπουμε πολλά κορίτσια από την Ελλάδα σε ομάδες του εξωτερικού ή σε αμερικανικά πανεπιστήμια, όμως ακόμη είναι ιδιαιτέρως δύσκολο για μία κοπέλα να ξεκινήσει το μπάσκετ στη χώρα μας.
Το θέμα αρχίζει από τα σχολεία και από τα σωματεία.
Ποιες συνθήκες θα συναντήσει ένα κορίτσι;
Ο κολεγιακός δρόμος άνοιξε και όλες μας χρωστάμε πολλά στις προηγούμενες παίκτριες.
Η Άννυ Κωνσταντινίδου κάνει μεγάλη και καταπληκτική προσπάθεια σ’ αυτό το ζήτημα.
Δεν αποφάσισαν απλώς οι Αμερικανοί κάποια στιγμή να στρέψουν το βλέμμα τους προς την Ελλάδα.
Κάποιοι άνθρωποι συνέβαλαν σ’ αυτό.
Δεν ανακαλύφθηκε απρόσμενα το ελληνικό ταλέντο.
Υπήρξε ένας ολόκληρος μηχανισμός που άνοιξε αυτό το μονοπάτι και οδήγησε σε υποτροφίες δεκάδων χιλιάδων δολαρίων για σπουδές και μπάσκετ.
Είναι τυχερά, πια, τα παιδιά.
Διότι το σύστημα στην Ελλάδα σε φέρνει στα 15 σου μπροστά στην απόφαση αν θα ασχοληθείς με τον αθλητισμό ή αν θα μείνεις στον δρόμο των σπουδών.
Αμφότερα δεν συνδυάζονται στα μέρη μας και στη χώρα μας δεν προσφέρονται κίνητρα για τους αθλητές.
Το ότι άνοιξε η πόρτα με τα πανεπιστήμια είναι σπουδαίο.
Στα δικά μου σχολικά χρόνια, αν έλεγα στον πατέρα μου ότι θα πάω σε κολέγιο στις Η.Π.Α., θα μου απαντούσε απλώς «δεν πρόκειται να πας».
Η Αμερική τότε ήταν πιο «μακριά». Δεν υπήρχαν social media ή η σημερινοί τρόποι επικοινωνίας.
Οι υποτροφίες προσφέρουν εξαρχής τον δρόμο των σπουδών, καθώς ό,τι κι αν συμβεί με τα σπορ, σου δίνουν ένα πτυχίο.
Επιπλέον, σε μία τέτοια εξέλιξη, ανοίγουν τα μυαλά και οι ορίζοντες.
Μας ενοχλούσε το ότι ήμασταν πάντα στη «σκιά» της Εθνικής Ανδρών και μας πείραζε η έλλειψη προβολής.
Ωστόσο, ήταν μία κατάσταση την οποία βρήκαμε έτσι.
Δεν γνωρίζαμε κάτι άλλο, επομένως δεν πήγαμε κόντρα στο σύστημα.
Ξέραμε ότι για να μας προσέξουν, πρέπει να φέρουμε επιτυχίες.
Μ’ αυτό πορευτήκαμε.
Πάντα έτσι ήταν και όταν μαθαίνεις σε κάτι, σου κακοφαίνεται λιγότερο.
Είχαμε κάποιες φορές την ευκαιρία, τις ίδιες χρονιές με τους Άνδρες, να κάνουμε κάτι καλύτερο.
Όμως δεν το καταφέραμε και δεν μας έφταιγε κανένας για αυτό.
Ζούμε σε μία χώρα που δεν είναι σύνηθες να προβάλλεται το μπάσκετ γυναικών.
Η τηλεόραση, που είναι το κύριο μέσο για να προβληθείς εσύ και το άθλημα σου, έφτασε να μεταδίδει Β΄ Εθνική ανδρών, αλλά όχι Α1 Γυναικών.
Κάποτε η Α1 Γυναικών ήταν εξαιρετική.
Όμως, πλέον, το ελληνικό πρωτάθλημα και η κατάσταση στη χώρα δεν βοηθούν σε μία υπέρβαση, στο κομμάτι της προβολής.
Χωρίς να γίνει κάποια παρανόηση και πάντα με μεγάλο σεβασμό, πιστεύω ότι με τον αντίστοιχο «άνδρα Μάλτση» έχουμε ξοδέψει τις ίδιες ώρες προπόνησης.
Έχουμε κάνει τις ίδιες θυσίες και συχνά μπορεί να προσφέρουμε το ίδιο θέαμα.
Αλλά ο Έλληνας δεν είναι μαθημένος να παρακολουθεί μαζικά αθλητισμό γυναικών.
Εμείς, στο παρελθόν, σαφέστατα και είχαμε μικρότερη πίεση από εκείνη που είχαν στην Εθνική Ανδρών.
Ίσως δεν είχαμε δημιουργήσει ακόμη προσδοκίες.
Την πίεση την ασκούσαμε περισσότερο εμείς στους εαυτούς μας, διότι θέλαμε να πετύχουμε κάτι.
Αυτό που βιώνουν οι άνδρες μου προκαλεί σοκ. Κάνει τον αθλητή να αναρωτιέται για το αν θέλει να πάει να παίξει…
Ο λόγος που αρχικά αποφασίζει να παίξει ο παίκτης δεν είναι για να ικανοποιήσει τον καθένα ή για να απαντήσει σε όποιον τον «περιμένει στη γωνία».
Εύχομαι οι επιτυχίες που ήρθαν από την Εθνική Γυναικών να μην προκαλέσουν αντίστοιχη πίεση, επειδή πλέον οι προσδοκίες έχουν αυξηθεί.
Αν είχα τη δύναμη θα ήθελα πάρα πολύ να προσπαθήσω ν’ αλλάξω τον τρόπο σκέψης στον μέσο Έλληνα.
Μιλάμε για σπορ.
Και πρέπει να θυμηθούμε ότι ο αθλητισμός ήταν για τους αρχαίους Έλληνες μέσο για πειθαρχία, συμπεριελάμβανε έντονο αίσθημα δικαιοσύνης και ήταν μέσο αναζήτησης των νέων ηγετών.
Πόσο έχει αποκλίνει ο σύγχρονος αθλητισμός από αυτό;
Πού είναι η αναγνώριση της ανωτερότητας του αντιπάλου; Δεν παίζεις μόνος σου και δεν είσαι ο καλύτερος επειδή είσαι Έλληνας.
Η εθνική είναι η επίσημη αγαπημένη όλων των Ελλήνων!
Με πειράζει που τα τελευταία χρόνια δέχεται τόσο σκληρή κριτική.
Με αφορμή το Παγκόσμιο Κύπελλο των ανδρών, με ενόχλησε ως αθλήτρια που δεν είδα τα παιδιά να χαμογελούν. Δεν το χάρηκαν…
Κατανοώ πως η δίψα για διάκριση και επιτυχία ασκεί πίεση.
Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι οι ομάδες χρειάζονται ΥΠΟΜΟΝΗ!
Χρειάζεται μία διαφορετική προσέγγιση από εκείνους που επηρεάζουν την κοινή γνώμη.
Κάποιες φορές χάνεται ο σεβασμός και ο θαυμασμός και σ’ αυτό δεν έχουν δώσει δικαίωμα οι ίδιοι οι παίκτες.
Οι αθλητές είναι άνθρωποι που προσπαθούν κάθε μέρα για το καλύτερο. Δεν είναι μηχανές.
Και δυστυχώς μπορεί να έχουν μία «κακή μέρα στη δουλειά».
Το ίδιο συμβαίνει με κάποιους Έλληνες διεθνείς και τις αποφάσεις τους να σταματούν από την Εθνική.
Έχει σκεφτεί ποτέ κανένας πόση καταπόνηση έχουν υποστεί ορισμένοι;
Έχει σκεφτεί ποτέ κάποιος πόσους τραυματισμούς έχει περάσει ένας αθλητής, τόσα χρόνια;
Κάποιες κουβέντες είναι άδικες. Ειδικά για παίκτες που έχουν προσφέρει τόσα πολλά
Όλοι χρησιμοποιούμε το παράδειγμα του Σκόλα, που έπαιξε με την Αργεντινή σε ηλικία 39 ετών.
Όμως, για το κάνει αυτό, έμεινε εκτός αγωνιστικών υποχρεώσεων για μία σεζόν και πραγματοποίησε ειδική προετοιμασία για τέσσερις μήνες.
Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, ακόμη και βιολογικά.
Κι εγώ αν έπαιζα δέκα χρόνια στο WNBA δεν θα μπορούσα να είμαι κάθε καλοκαίρι στην Εθνική.
Για να είμαι εκεί, έκανα άλλες θυσίες.
Αποφάσιζα να μην παίζω Ευρωλίγκα γι’ αυτό.
Χρειάζεται μεγαλύτερη επιείκεια, αγάπη, στήριξη.
Όλοι, άλλωστε, «πολεμάμε» για τον ίδιο σκοπό!
Είναι άσχημο να μην σέβεσαι και να μην θαυμάζεις κανέναν…
Επιμέλεια κειμένου: Γιώργος Αδαμόπουλος
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Εβίνα Μάλτση: «Γιατί Πρέπει Να Τελειώνει;» / «Από τη Γουμένισσα στο Γκάρντεν» / «Free Yelena!»