Ιμπραήμ Κουτλουάι: Ο πρέσβης με τα τρίποντα

Τα Ίμια είναι μόλις τέσσερα χρόνια πίσω.

Σε αθλητικό και δη μπασκετικό επίπεδο, οι αναμετρήσεις των ελληνικών με τους ανερχόμενους τουρκικούς συλλόγους χαρακτηρίζονται τις περισσότερες φορές ως μάχες. Κυριολεκτικά.

Καρεκλομαχία στη λήξη ολόκληρου ευρωπαϊκού Τελικού το 1993 στο Άρης-Εφές του Τορίνου για το Κυπελλούχων, ξύλο στις εξέδρες ή έξω από τα γήπεδα σε άλλες περιπτώσεις. Τετάμενες πρωτίστως σε πολιτικό επίπεδο επί σειρά ετών, οι σχέσεις των δύο κρατών φτάνουν λοιπόν και προ της σύρραξης το 1996, όταν αμφισβητείται ένοπλα η ελληνική θαλάσσια κυριαρχία στις βραχονησίδες του Ανατολικού Αιγαίου.

Κάτι όμως φαίνεται να αλλάζει λίγο πριν το γύρισμα του αιώνα. Λίγο η καλή χημεία στη σχέση των Υπουργών Εξωτερικών, Γιώργου Παπανδρέου και Ισμαήλ Τζεμ, περισσότερο η λεγόμενη διπλωματία των σεισμών, με τη βοήθεια που παρέχουν οι μεν στους δε και τούμπαλιν σε εκείνους του 1999, φέρνουν ύφεση.

Φέρνει και η ΑΕΚ τον Ιμπραήμ Κουτλουάι το 2000. Σε αυτό το πλαίσιο, με το ενθαρρυντικό μομέντουμ, αλλά και το πολυτάραχο, επεισοδιακό background. Τούρκος μπασκετμπολίστας στην Ελλάδα; Πρωτοφανές! Ελλοχεύουν κίνδυνοι πέρα από την αδιαμφισβήτητη αγωνιστική αξία του. Πώς θα τον υποδεχτεί το ελληνικό κοινό; Θα πει ή θα κάνει ο ίδιος κάτι που θα προκαλέσει;

Τίποτα τέτοιο δεν έγινε. Κύριος ήρθε, κύριος έφυγε. Και Κυπελλούχος Ελλάδος με τον «Δικέφαλο», Πρωταθλητής ακόμα και Ευρώπης με τον Παναθηναϊκό, χάρη (και) στη δική του ιστορική παράσταση στην Μπολόνια.

Αγαπήθηκε σε κάθε ομάδα του, περνώντας στα γεράματα και από τον ΠΑΟΚ, έγινε για όλους ο «Ίμπο». Ένας από τους καλύτερους σκόρερ και δη σουτέρ των ευρωπαϊκών γηπέδων επί μιάμιση δεκαετία, με τεράστια συμβολή και στη γιγάντωση της Εθνικής του ομάδας. Εδώ γυροφέρνει ακόμη, μην ξεχνώντας τα καλύτερα χρόνια της καριέρας του. Ούτε το ελληνικό κοινό ξέχασε ποτέ τον Τούρκο πρεσβευτή με τα τρίποντα.

Ευλογημένος με δουλειά, όχι ταλέντο

Κουτλουάι, όπως λέμε «kutlu» στα τουρκικά. «Ευλογημένος». Ο Ιμπραήμ έρχεται στον κόσμο στις 7 Δεκεμβρίου του 1973, όπως συμφωνούν όλες οι τουρκικές ιστοσελίδες και Μέσα, αν και ως ημερομηνία γέννησής του δίνεται από την Ευρωλίγκα και άλλα διεθνή σάιτ η 7η Ιανουαρίου 1974. Μικρή σημασία έχει.

Τόπος γέννησης η Γιάλοβα. Η αρχαία Ελενούπολις στη Θάλασσα του Μαρμαρά, η οποία συνδέει τον Εύξεινο Πόντο με το Αιγαίο Πέλαγος. Λιμάνι, στο οποίο προσεγγίζει κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός ελληνικών φορτηγών πλοίων. Απέναντι, από την άλλη πλευρά της Θάλασσας του Μαρμαρά, η Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη.

Ιδέα δεν έχει για τη Μεγάλη Εκκλησία, για Ελλάδα, ακόμα και για μπάσκετ. Οπαδός της Φενερμπαχτσέ, ονειρεύεται να φορέσει τη φανέλα της. Της ποδοσφαιρικής ομάδας… Στην μπάλα γράφεται αρχικά, μέχρι που στα 13 του και με παρότρυνση ενός φίλου του πατέρα του μεταπηδά στα τσικό της «Φενέρ» στο μπάσκετ.

Παίρνει ύψος και φτάνει τα 198 εκατοστά, αναπτύσσει ιδιαίτερη επαφή με τα καλάθια και εξελίσσεται στον καλύτερο σκόρερ των γειτόνων στις μικρές ηλικίες -και προπονείται. Νυχθημερόν, ολοένα και πιο σκληρά.

«Αν δουλεύεις, θα πετύχεις. Το ταλέντο έρχεται μετά», θα πει δεκαετίες αργότερα στο «NοvaSports Exclusive».

Ανεβαίνει στην πρώτη ομάδα των «Καναρινιών» στα 18, είναι το αστέρι τους στα 20 του. Ο σύλλογος από την ασιατική πλευρά της Πόλης δεν έχει το σημερινό στάτους του στην… Ευρώπη, εντούτοις δεν παύει να είναι η «Φενέρ». Ένας αθλητικός κολοσσός, ο οποίος ακολουθείται από χιλιάδες οπαδούς και στο μπάσκετ.

Ο μικρός δεν ψαρώνει. Ίσα-ίσα, φυλάει τις καλύτερες εμφανίσεις του για τα πιο δύσκολα παιχνίδια. Το 1995 οδηγεί τη Φενερμπαχτσέ μέχρι τους τουρκικούς τελικούς και το καλοκαίρι εμφανίζεται και με την Εθνική Ανδρών στο Ευρωμπάσκετ του νεότευκτου ΟΑΚΑ, πολύ πριν γίνει “σπίτι” του σε διασυλλογικό επίπεδο. Στη μοναδική νίκη, επί της Φινλανδίας, βάζει 27 πόντους.

Πρώτη φορά σε διεθνή διοργάνωση το τουρκικό εθνόσημο το είχε φορέσει στην Καστοριά! Η Εθνική Παίδων είχε χάσει στην πρεμιέρα του Ευρωμπάσκετ 1991 από την ελληνική 86-67 και ο πιτσιρίκος Κουτλουάι είχε μείνει στους δύο πόντους απέναντι στον πιτσιρίκο Φραγκίσκο Αλβέρτη των 11. Πού να ‘ξεραν τι έμελλε να ζήσουν μαζί…

Μια… ένωση με άμεση απόδοση και άδοξο φινάλε

Παιδί είναι ο Ιμπραήμ, και όταν ντεμπουτάρει στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, σε μια συντριβή 95-50 από την Μπαρτσελόνα τον Οκτώβριο του 1991. Το 1993 έρχεται και με τη Φενερμπαχτσέ στην Ελλάδα, για να αντιμετωπίσει ίσως τον καλύτερο Πανιώνιο όλων των εποχών. Και Φάνης και Γιαννάκης και ο κατοπινός συμπαίκτης του, Χένρι Τέρνερ, που θα γίνει… κυριολεκτικά Τούρκος ως Χακί Ουζούν.

Ως «Κυανέρυθρος», ο ιπτάμενος Αμερικανός σημειώνει 37 πόντους και επικρατεί της μεθεπόμενης ομάδας του, στην οποία ο Κουτλουάι είναι ακόμη η ρεζέρβα του βασικού σούτινγκ γκαρντ και της Εθνικής, Χαρούν Ερντενάι. Οι Νεοσμυρνιώτες είναι που θα συνεχίσουν πέραν του ομίλου στο Korać.

Ο «Ίμπο» εμφανίζει αλματώδη εξέλιξη και, όταν βρίσκει ρυθμό, δεν σταματιέται. Σε οποιοδήποτε επίπεδο! Το 1996 ρίχνει 50άρα στην Ιταλία στο Ευρωμπάσκετ U20, στο οποίο αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ με 22.3 πόντους μέσο όρο. Στο Πρωταθλητριών της περιόδου 1998-1999 βάζει 41 πόντους στην Τσιμπόνα και τερματίζει κι εκεί πρώτος σκόρερ, με 21.4. Ως παίκτης πια της Εφές.

Στο παιχνίδι του Ζάγκρεμπ, στο οποίο έκανε το ρεκόρ του, ο (μετέπειτα ψηλός του Παναθηναϊκού, αλλά όχι συμπαίκτης του) Νικόλα Πρκάτσιν τον χτυπάει κατά λάθος και του προξενεί ένα βαθύ κόψιμο.

Ο γιατρός της Εφές τον θερμοπαρακαλεί να μη συνεχίσει, αυτός τίποτα. Τέσσερεις στροφές πριν το τέλος, κυνηγάει τον τίτλο του κορυφαίου σκόρερ και δεν θέλει να βγει από το ματς. Και δεν βγαίνει. Δεν θέλει να αφήσει τον Ντέγιαν Μποντιρόγκα του Παναθηναϊκού (!) να τον ξεπεράσει.

Προτού ανταμώσει με το ήδη φιλαράκι του, τον «Ντέκι» (και από δύο κοινές τους παρουσίες στην Ανατολική ομάδα ευρωπαϊκών All Star Game), στο «Τριφύλλι», έρχεται στην Αθήνα για την ΑΕΚ. Το περίφημο καλοκαίρι του 2000, όταν ο Κουτλουάι έχει ως καλύτερη πρόταση από την πατρίδα του εκείνη της Φενερμπαχτσέ. Για 800.000 δολάρια και άλλα 200.000 με τη μορφή μπόνους. Χωρίς όμως συμμετοχή εκείνη τη σεζόν στην Ευρωλίγκα, όπως μετονομάζεται η κορυφαία διοργάνωση.

Δεν είναι μόνο ότι προτιμά το πάνω από ένα “χαρτί” που του δίνει ετησίως η Ένωση, για συμβόλαιο που -ανανεούμενο κάθε θέρος- μπορεί να φτάσει μέχρι το 2003. Είναι κι η πρόκληση να πετύχει από την άλλη πλευρά του Αιγαίου. Να γίνει ο ηγέτης μιας ομάδας που δύο χρόνια νωρίτερα έχει φτάσει στον Τελικό της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης. Να παίξει για τον Ντούσαν Ίβκοβιτς…

Το προσωπικό τηλεφώνημα του «Ντούντα» βάζει τον Κουτλουάι στο αεροπλάνο -με τις ευχές και του πατέρα του, ο οποίος είναι πιο σίγουρος (sic) και από τον ίδιο τον γιο του ότι εκείνος θα κατακτήσει (με την καλή έννοια) και τους Έλληνες. Ο ατζέντης του, Τολγκά Τουγκσαβούλ, εξασφαλίζει για τον πελάτη του από τον Πρόεδρο Γιάννη Φιλίππου και μία βίλα, έναν προσωπικό μεταφραστή, δύο αμάξια μεγάλου κυβισμού, 15 αεροπορικά εισιτήρια αλέ-ρετούρ για Κωνσταντινούπολη σε ετήσια βάση.

Το ΔΣ της ΕΟΚ απορρίπτει αρχικά την έκδοση δελτίου, διότι η ΑΕΚ έχει ήδη τους δύο ξένους που επιτρέπονται (Βρμπτσα Στεφάνοφ, Μάρτι Μιούρσεπ) και, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, ως Τούρκος δεν είναι κοινοτικός. Με τα πολλά, αποκτά δικαίωμα συμμετοχής και στη δεύτερη εμφάνισή του στην Α1 εκτελεί με 27 πόντους τον Παναθηναϊκό. Με 17 οδηγεί τη νέα του ομάδα και σε “διπλό” επί του Ολυμπιακού, στη δε Ευρωλίγκα ρίχνει 32άρα μέσα στη Σαρλερουά του Μάικ Μπατίστ και φτάνει μέχρι την ημιτελική σειρά κόντρα στην Τάου Κεράμικα.

Στον «Δικέφαλο» τον θυμούνται βέβαια περισσότερο για την κατάκτηση του Κυπέλλου. Κι εκεί, στον Τελικό, εκτελεί το «Τριφύλλι»: 22 πόντοι με τρία τρίποντα στο 66-64 του ΟΑΚΑ, MVP φυσικά του αγώνα-τίτλου.

Τα οικονομικά ωστόσο του συλλόγου δεν είναι ανθηρά. Έρχονται περικοπές, η ημερομηνία βάσει της οποίας μπορούσε να γίνει opt-in από την ΑΕΚ παρέρχεται. Έχει και λαμβάνειν από χρωστούμενα πάνω από 150.000, πρακτικά μένει ελεύθερος μία μέρα μετά τον Ίβκοβιτς…

Στο κλειστό των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων θα φοράει πλέον πράσινα.

Θα έχει πάντα την Ι-Μπολόνια

Ένα δύσκολο καλάθι από πλάγια αριστερά, υπό πίεση και σχεδόν προσγειωθείς εκτός αγωνιστικού χώρου. Στο καπάκι τρίποντο, τούτη τη φορά σε κατάσταση catch ‘n’ shoot. Τελικός της Μπολόνια, το 2002 απέναντι στην οικοδέσποινα του Final 4. Τη Βίρτους του Μάνου Τζινόμπιλι. Το γκράντε φαβορί παίρνει διαφορά 14 πόντων λίγο πριν την ανάπαυλα και ο «Ίμπο» το όπλο του.

Μειώνει σε μονοψήφιες διαφορές, μειώνει σε απόσταση αναπνοής στο ξεκίνημα του δεύτερου μέρους, βάζει και το πιο καθοριστικό τρίποντο, 48’’ πριν το τέλος. Ο χρόνος επίθεσης λήγει, μα έχει την ψυχραιμία να κάνει προσποίηση και να στείλει για βρούβες τον μετέπειτα Τζένεραλ Μάνατζερ του Παναθηναϊκού (ενδιάμεσα και παίκτη του), Σάνι Μπετσίροβιτς.

Σηκώνεται, το μπουμπουνίζει εμπρόθεσμα, 85-80! Βάζει από τη γραμμή και τους άλλους τέσσερεις πόντους για το 89-83, αναδεικνύεται με 22 δικούς του πρώτος σκόρερ της ομάδας του και σε Τελικό Ευρωλίγκας!

Παύλος και Θανάσης Γιαννακόπουλος τον είχαν παρουσιάσει όλο καμάρι στην off season του 2001, μα ίσως να μην περίμεναν τέτοια μεγαλεία, τόσο γρήγορα. Ο Κουτλουάι έχει αργήσει να προσαρμοστεί στα “θέλω” του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, αντιμετωπίζει κι έναν τραυματισμό στο χέρι, αλλά, όταν πρέπει, είναι εκεί. Το ίδιο, ως φυσικές παρουσίες, και ο μπαμπάς του και η αδερφή του στο PalaMalaguti.

Πιο “ήσυχη” η δεύτερη σεζόν του, αλλά με κατάκτηση των εγχώριων τίτλων, οι οποίοι του είχαν ξεφύγει στην πρώτη. Πάλι 20άρα με τρία τρίποντα σε Τελικό Κυπέλλου, απέναντι στον Άρη στη Λάρισα συγκεκριμένα, Πρωτάθλημα με θύμα την πρώην του, την ΑΕΚ.

Σε περίοδο σχετικής λιτότητας έχει μπει και ο Παναθηναϊκός, ο οποίος έχει μετακομίσει άλλωστε στο γηπεδάκι του Σπόρτιγκ εν όψει Ολυμπιακών Αγώνων και ανακατασκευής της έδρας του.

Ώρα επιστροφής στην Τουρκία το 2003, όχι όμως για πολύ. Υπογράφει στην “ευρωλιγκάτη” Ουλκέρ και γίνεται συμπαίκτης του Ευθύμη Ρεντζιά, τελώντας υπό τις οδηγίες κάποιου… Εργκίν Αταμάν.

Ο άνθρωπος των Κυπέλλων κατακτά ένα ακόμα και φεύγει για τις ΗΠΑ. Για το απωθημένο του. Παίζει και στο ΝΒΑ, με τους κραταιούς ακόμη Σιάτλ Σουπερσόνικς.

«Παίζει», τρόπος του λέγειν. Σε μια ομάδα που κάνει πρωταθλητισμό στη Δύση και που στο “2” υπάρχει το αστέρι της και ένας από τους καλύτερους σουτέρ όλων των εποχών, ο Ρέι Άλεν, ο 30χρονος Κουτλουάι απλώς παίρνει μια δεκάλεπτη τζούρα από την κορυφαία λίγκα του πλανήτη, “σπασμένη” σε τέσσερα διαφορετικά παιχνίδια.

Ο Παναθηναϊκός ψάχνει ενίσχυση στην περιφέρεια και ο αγαπημένος σούτινγκ γκαρντ του κόσμου του επιστρέφει τον Φεβρουάριο του 2005. Στα πλέι οφ της Ευρωλίγκας πετυχαίνει την Εφές, με τη φανέλα της οποίας είχε αντιμετωπίσει τους «Πρασίνους» στον ημιτελικό του του 2000 στη Θεσσαλονίκη. Διανύοντας δεύτερη θητεία στο «Τριφύλλι», βάζει 15 και 14 πόντους στις νίκες επί της παλιάς του ομάδας και πάει σε ένα ακόμα Final 4.

Ακόμα καλύτερος στο Olimpiyskiy της Μόσχας, με 17 και 19 πόντους κόντρα σε Μακάμπι (στην ήττα στον ημιτελικό) και ΤΣΣΚΑ. Ένα ακόμα Nταμπλ στην Ελλάδα, μία ακόμα αποχώρηση. Παρελθόν από τον Παναθηναϊκό, όχι όμως και από την Ελλάδα.

Ο Ιμπραήμ που έγινε «Ίμπο»

Δεύτερη θητεία στην Ουλκέρ του Αταμάν, ανταποδίδοντας την ανθοδέσμη και την πλακέτα των αδερφών Γιαννακόπουλων με… 25 πόντους στην επιστροφή του ως αντίπαλος στο ΟΑΚΑ. Χάνει καθαρά πάντως. Συνεχίζει με 25άρες και στο Top 16 της Ευρωλίγκας, στέφεται πρώτη φορά Πρωταθλητής Τουρκίας, “σκουπίζοντας” -σταθερά ως πρώτος σκόρερ των αγώνων στους τελικούς- την Εφές.

Το 2006 η (πολυεθνική εταιρεία στον χώρο των τροφίμων) Ουλκέρ διαλύει την ομάδα της και ως χορηγός κοτσάρει το όνομά της στη Φενερμπαχτσέ, σε κάτι σα συγχώνευση. Από σπόντα, να τος ο Κουτλουάι πάλι στην αγαπημένη του ομάδα! Πρωταθλητής ξανά, με “σκούπα” κόντρα στην Εφές ξανά -και με κόουτς για μία ακόμα φορά στην καριέρα του τον Αϊντίν Ερς. Τον είχε και στην εσχάτως πελάτισσά του, όπως και στην Εθνική Τουρκίας. Η άλλη προπονητική φυσιογνωμία που, κατά δήλωσή του, τον σημαδεύει είναι ο Αταμάν. Επίσης τεχνικός του στην Εθνική.

Την τρίτη μέρα του 2008, έχοντας αποδεσμευτεί από τη Φενέρ/Ουλκέρ, σκάει στη Θεσσαλονίκη. Τον υποδέχονται δεκάδες φίλαθλοι στο αεροδρόμιο και ο εκδηλωτικός Τούρκος ξεκινάει εκκωφαντικά, με 17 πόντους κόντρα στο Ρέθυμνο και 25 στο clasico της πόλης. Δεν στέκονται αρκετοί ώστε να νικήσει ο «Δικέφαλος του Βορρά» εκτός έδρας τον Άρη.

Ένα κάταγμα στον δείκτη του αριστερού χεριού τον θέτει για αρκετό καιρό νοκ άουτ, μα προλαβαίνει με δική του ευθύνη να επιστρέψει στη δράση και να καταγράψει μερικές ακόμα εμφανίσεις στο Ελληνικό Πρωτάθλημα, προτού μας αποχαιρετήσει οριστικά. Σχεδόν 35άρης, κλείνει την καριέρα του στην ΙΤU της Κωνσταντινούπολης.

Πιστός στρατιώτης της Εθνικής του, ήταν ο ηγέτης του πρώτου της μεταλλίου το 2001. Στο Ευρωμπάσκετ επί πατρίων (του) εδαφών, έφτασε έως τον Τελικό, έχοντας ρίξει και 35άρα στην Ισπανία. Τρίτος σκόρερ της διοργάνωσης, ψηφίστηκε στην καλύτερη πεντάδα μαζί με τον MVP Πέτζα Στογιάκοβιτς, τον Ντιρκ Νοβίτσκι, τον Πάου Γκασόλ, τον (παρτενέρ του σε Εφές και Παναθηναϊκό) Νταμίρ Μουλαομέροβιτς.

Πιστός και σε ό,τι είχε υποσχεθεί, πρωτίστως στον εαυτό του, δεν προκάλεσε ποτέ στην Ελλάδα. Απέφυγε περιττές εξωαγωνιστικές δηλώσεις, έκανε τη δουλειά του με τον καλύτερο τρόπο και αγαπήθηκε από κάθε ομάδα που πέρασε. Δημιούργησε και μόδα, μια και μέσα σε μια σκάρτη διετία αφότου έκανε το τολμηρό βήμα να έρθει στην Ελλάδα, στα μέρη μας εμφανίστηκαν ο (φίλος του από τις μικρές εθνικές) Μπουράκ Σεζγκίν στη Νήαρ Ηστ, ο Εμρέ Εκίμ στον Ολυμπιακό, ο Κεμάλ Τουντσερί στον Ιωνικό Νέας Φιλαδελφείας.

Από το 2001 έχει τη δική του ακαδημία καλαθοσφαίρισης, στην Νταρουσάφακα έγινε Τιμ Μάνατζερ. Με την προπονητική δεν μπλέχτηκε ποτέ. Στα χνάρια του βαδίζει ο γιος του, ενώ η κόρη του παίζει τένις. Δικό του πάθος τα αμάξια. Οι Ferrari, η ταχύτητα. Να βγαίνει έξω από την (όποια) πόλη και να γκαζώνει.

Μέσα στις τέσσερεις γραμμές φρένο δεν πάτησε παρά ελάχιστες φορές στην καριέρα του. Οι σχέσεις μας με τη γείτονα επιδεινώθηκαν ξανά σε πολιτικό επίπεδο, για κάθε θνησιγενή πρωτοβουλία όπως η υποψηφιότητα για την κοινή διοργάνωση του Eurο 2008 έρχονταν επεισόδια όπως εκείνα στο περιθώριο των (επίσης στο ποδόσφαιρο) αναμετρήσεων του Παναθηναϊκού με τη Φενερμπαχτσέ, ώστε να διατηρείται η ισορροπία του… τρόμου.

Αυτός μια φωτεινή εξαίρεση. Προσήλωσης στη δουλειά του, εύλογης εκτίμησης για όσα προσέφερε.

Παράσημό του, πέραν των τροπαίων, το βραβείο «Αμπντί Ιπεκτσί», το οποίο του απονεμήθηκε για την προώθηση της ελληνοτουρκικής φιλίας και τη σύσφιξη των σχέσεων των δύο χωρών.

Μεγαλύτερο παράσημο ότι ήρθε Ιμπραήμ και έφυγε «Ίμπο».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

O Εργκίν Αταμάν έχει διπλώματα, δεν χρειάζεται τη διπλωματία