Όσο πλησιάζει η θλιβερή επέτειος, οι μνήμες “ξυπνούν”.
Ακόμα κι αν οι εικόνες κάποιες φορές ξεθωριάζουν.
Πλέον φιλτράρονται διαφορετικά.
Υπάρχουν όμως η μυρωδιά της καμένης γης, η μυρωδιά της καμένης σάρκας που δεν θα ξεχαστούν ποτέ.
Θυμάμαι τα περισσότερα απ’ όσα η μνήμη άντεξε ν’ αποθηκεύσει.
Θυμάμαι το χάος των πρώτων ωρών, τις κραυγές, την αγωνία.
Θυμάμαι το απόλυτο γκρι που υπήρχε παντού, όταν ήρθε το χάραμα.
Θυμάμαι τη σιωπή όσων ήμασταν στις έρευνες.
Θυμάμαι το δέος μπροστά στο τι μπορεί να προκαλέσει η φύση σε ελάχιστο χρόνο.
Θυμάμαι επίσης μια κυρία να κρατά για ώρες ένα κλουβί με ένα καναρίνι.
Το είχε στη θάλασσα, στην περισυλλογή. Όταν πια, στο λιμάνι, βγήκε από τη βάρκα και μπήκε στη σειρά καταγραφής, συνέχιζε ακόμη να του μιλάει…
Μα το πουλάκι δεν ζούσε…
Η ίδια αρνιόταν να το δεχτεί και συνέχιζε να του σφυρίζει.
Ήταν όμως ό,τι είχε σώσει από το σπίτι της, όπως μας είπε.
Ο πόνος, όσο ο αριθμός των θυμάτων μεγάλωνε, είναι αυτό που -ξεκάθαρα- αναδύεται από τη μνήμη μου.
Όλα είχαν γίνει τόσο γρήγορα εκείνη την ημέρα…
Από νωρίς έκαιγε μια μεγάλη φωτιά στην Κινέτα.
Η ομάδα μας ετοιμάστηκε για να πάει εκεί με το 4Χ4, ώστε να βοηθήσει τα ζωάκια που απομακρύνονται για να γλυτώσουν.
Αυτό που είχαμε κάνει ξανά και σε παλαιότερες πυρκαγιές, όπως στο Καπανδρίτι, είναι να τα μαζεύουμε και να τα πηγαίνουμε σε καταφύγια, όπου τα περιθάλπουν.
Την ώρα που ήμασταν έτοιμοι για αναχώρηση κι ενώ είχε εκδηλωθεί η πυρκαγιά στην Πεντέλη, αποφασίζουμε να πάμε εκεί τελικά, για να έχουμε πιο γρήγορη πρόσβαση στην Αθήνα.
Η πρώτη ομάδα, με επικεφαλής τον σύζυγο μου, Σπύρο Μητριτσάκη, συγκεντρώθηκε γύρω στις 17:00 και αναχώρησε, όταν ήταν έτοιμοι οι διασώστες και ο εξοπλισμός.
Όταν πλησιάζαμε στην Μαραθώνος, κοντά στη Ραφήνα, η φωτιά είχε ήδη φτάσει στη θάλασσα εξαιτίας των απίστευτων ανέμων.
Έχουμε ήδη ενημερωθεί ότι άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια στη θάλασσα από ναυαγοσώστη μας, κάτοικο στο Μάτι.
Αυτό είναι. Η ομάδα κατεβαίνει στο λιμάνι. Από εκεί κι έπειτα, συνδράμουμε, όπως μπορούμε.
Είμαστε η πρώτη ομάδα που βρισκόμαστε εκεί, έως ότου φτάσει και η δεύτερη αποστολή μας, στην οποία βρίσκομαι κι εγώ.
Μέχρι να βγει στο λιμάνι και η τελευταία βάρκα με επιζώντες, στις 05:00, παραμένουμε στην πρώτη γραμμή.
Μια ερώτηση που συχνά μου κάνουν είναι αν φοβάμαι. Για μένα, για την οικογένειά μου.
Η απάντηση είναι «δεν προλαβαίνεις να φοβηθείς».
Δεν υπάρχει χρόνος, δεν υπάρχει χώρος στα ψυχικά σου αποθέματα.
Προσωπικά, από τη στιγμή που θα ξεκινήσει μια αποστολή μας, βάζω στην άκρη και -πολλές φορές- ξεχνώ, κυριολεκτικά, το ρόλο μου ως μητέρα.
Είμαι μονάχα η Μάνια και η εκπαίδευσή μου είναι αυτή που ίσως βοηθήσει κάποιους ανθρώπους που κινδυνεύουν. Το μυαλό και το σώμα δουλεύουν πάνω σε αυτήν την εντολή.
Όλα τα συναισθήματα βρίσκουν χώρο να εμφανιστούν, όταν βγεις από το νερό.
Όταν τελειώσει η βάρδια.
Όταν γυρίσεις σπίτι σου και δεις με άλλο μάτι το “πού” συμμετείχες.
Εκείνες τις ώρες που διαρκεί η αποστολή, σκέφτομαι μονάχα το πώς η ομάδα μας θα προσφέρει αρτιότερες υπηρεσίες, σε διάρκεια.
Η μάχη μας δεν είναι 24ωρη.
Οι επόμενες 21 ημέρες ήταν επίσης πολύ δύσκολες. Καθημερινά είχαμε δύο αποστολές.
Στη μία, με συμμετοχή όσων εθελοντικά επιθυμούσαν να συνεισφέρουν, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει κάποια εκπαίδευση, μοιράζαμε τρόφιμα, νερό, τροφές για τα ζώα σε όλη την περιοχή.
Στην άλλη, συνεισφέραμε στις έρευνες. Αρχικά, κατά μήκος όλης της ακτογραμμής και σε σχέση με τους ανέμους και τα θαλάσσια ρεύματα που επικρατούσαν το βράδυ της πυρκαγιάς.
Η συνδρομή μας στις έρευνες γινόταν με άτομα στην ξηρά αλλά και με ναυαγοσώστες που βουτούσαν για έρευνες στο βυθό.
Εκεί όπου, μετά τη ζημιά στο δικό μας σκάφος από τα βράχια το πρώτο βράδυ της πυρκαγιάς, προσέφεραν αφιλοκερδώς τα σκάφη και τον χρόνο τους, ώστε να πραγματοποιούμε καθημερινά έρευνες σε επιφάνεια και βυθό, με δύο-τρεις διαφορετικές ομάδες, για 6-8 ώρες, από τη νέα Μάκρη, το Μάτι, τη Ραφήνα έως το Πόρτο Ράφτη και τους Πεταλιούς.
Σε αυτές τις έρευνες γνωρίζεις εξαρχής πως αναζητάς θύματα.
Έχεις να διαχειριστείς τη σωστή και αποτελεσματική έρευνα, την ψυχολογία των ναυαγοσωστών, των ανθρώπων που σε προσεγγίζουν για να μάθουν τις εξελίξεις, των οικογενειών που έχουν αγνοουμένους.
Έχει διαφορετικό, ειδικό, βάρος αυτό το κομμάτι.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά, δύο βράδια μετά την πυρκαγιά βρισκόμαστε στον Νέο Βουτζά και μοιράζουμε τρόφιμα και νερό.
Στο απόλυτο σκοτάδι ακούμε τον ήχο από ένα ακορντεόν.
Στο σπίτι που σταματάμε ο ιδιοκτήτης παίζει έναν ανατριχιαστικό ρυθμό…
Λίγα λεπτά μετά, τον ρωτάω σχετικά και μου απαντάει «κάνω καντάδα στα πεύκα, άλλωστε μόνο εγώ κι αυτά είμαστε εδώ…».
Ο κύριος αυτός έμενε εκεί για να προστατεύσει την περιουσία του από κλέφτες.
Δυστυχώς, εκείνες τις ημέρες, αλλά και τώρα που κοιτώ πίσω, δεν υπήρχε χώρος για αισιοδοξία ή κάτι χαρμόσυνο.
Οι άνθρωποι που έβρισκαν τους δικούς τους ζωντανούς, οι κάτοικοι που τα σπίτια τους δεν είχαν καεί, άνθρωποι που έψαχναν και έβρισκαν τα ζώα τους ήταν μικρές “οάσεις”, μπροστά στην τεράστια οδύνη που είχε σκεπάσει τα πάντα.
Κι ο πόνος, για όλους αυτούς τους ανθρώπους, δεν θα σβήσει ποτέ!
Πρωτόγνωρη σε μέγεθος, η δεύτερη πιο φονική πυρκαγιά παγκοσμίως κατά τον 21ο αιώνα δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξεχαστεί από κανέναν.
Για εμάς, στην Lifeguard Hellas, ήταν μια ακόμα αποστολή, την οποία τα μέλη μας στήριξαν αδιάκοπα επί τρεις εβδομάδες και με προσωπικά μας έξοδα.
Και με πλήθος άλλων ανθρώπων που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν εθελοντικά και το έκαναν με την καθοδήγησή μας.
Μια ζωντανή απόδειξη για την ανθρωπιά που υπάρχει.
Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο συμπέρασμα που πρέπει να κρατάμε. Υπάρχει και κάτι ακόμα…
Είναι -πλέον και στη χώρα μας- αποδεδειγμένο: οι φυσικές καταστροφές δεν είναι κάτι που συμβαίνει κάπου αλλού, κάθε περιοχή μπορεί να πληγεί.
Ως εκ τούτου, όλοι θα πρέπει να γνωρίζουμε τα βασικά για την παροχή πρώτων βοηθειών.
Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως το μυαλό μας είναι το μέγιστο εργαλείο επιβίωσης και πως, ό,τι κι αν συμβεί, μόνο με ψυχραιμία θα μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε.
Κάτι που κάποιος το παρακολουθεί στην τηλεόραση, σήμερα-αύριο μπορεί να συμβεί και στον ίδιο. Έτσι, χωρίς να ζούμε με τον φόβο, θα πρέπει να γνωρίζουμε το πώς να αντιδράσουμε σε κάθε δύσκολη περίπτωση.
Ασυναίσθητα οι σκέψεις για τις φονικές πυρκαγιές μού φέρνουν στην μνήμη και την αποστολή μας στη Λέσβο, από τον Νοέμβριο του 2015.
Η συγκεκριμένη αποστολή αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πρόκληση για την εθελοντική ναυαγοσωστική ομάδα μας κι εμένα προσωπικά. Επί 24ώρου, η ομάδα μας είχε να αντιμετωπίσει πλήθος περιστατικών και διασώσεων.
Ήταν ένα διαρκές “σχολείο”.
Με τη συνδρομή πάνω από 180 εθελοντών ναυαγοσωστών από Ελλάδα, Αυστραλία, Αμερική, Χαβάη, Καναδά, Ισπανία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Αγγλία, Νορβηγία, Σουηδία, Γερμανία, Τουρκία, η ομάδα μας έχει πλέον συμπεριληφθεί στις καλύτερες ομάδες διάσωσης παγκοσμίως.
Για τον ίδιο λόγο, στο πρόσωπό μου, βραβευτήκαμε από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Θαλάσσιας Διάσωσης με το βραβείο HERO, ως δεύτεροι φιναλίστ.
Αλλά υπάρχει μεγαλύτερη επιβράβευση από τη διάσωση μιας ανθρώπινης ζωής;
Επιμέλεια κειμένου: Λουκάς Μαστροδήμος
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Τάσος Μπακασέτας: Ένα άλλο μήνυμα… / Μάκης Δρελιώζης: Σφίξιμο στο στομάχι