Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ: X, το σημάδι του κακού

Παύλος Δεπόλλας 4 Ιουνίου, 2024

Είναι το 24ο γράμμα στο αγγλικό αλφάβητο και ανάμεσα στις γλώσσες με λατινικούς χαρακτήρες προφέρεται με επτά διαφορετικούς τρόπους!

Το «X» είναι το δικό μας «Ξ», ωστόσο -ανάλογα και με το πού βρίσκεται σε μία λέξη- μπορεί να ακούγεται ως «ζ» στα αγγλικά, ως «σ» στα ολλανδικά, ως «χ» στα ισπανικά, ως «τζ» στα αλβανικά κοκ. Στα γαλλικά, στο τέλος πολλών λέξεων, δεν προφέρεται καν! Να μία ακόμα (μη) χρήση του.

Ο Εξέιβιερ (Xavier) ΜακΝτάνιελ, ένας από τους διάσημους κακούς του ΝΒΑ και ένας από τους σπουδαιότερους ξένους που πέρασαν από τα ελληνικά γήπεδα, είχε το παρατσούκλι «X-Man». Για τους δικούς του ήταν ακόμα πιο απλά ο «Χ». Σκέτο. Έτσι όπως τον έλεγε από μωρό στην κούνια η γιαγιά του, επειδή δυσκολευόταν να τον φωνάξει με το δυσπρόφερτο μικρό όνομά του.

Κάτι (πολύ) παραπάνω από ένας cult hero των ‘80s και ‘90s, μάλλον αδικείται στη μνήμη όσων τον ανακαλούν μονάχα για τους καβγάδες που άφησαν ιστορία. Ναι, δεν το ‘χε σε τίποτα να πλακωθεί με τους πιο σκληρούς των γηπέδων του ΝΒΑ, όπως ο Τσαρλς Όουκλι, για παράδειγμα, επειδή ήταν κι αυτός ένας από τους πιο σκληρούς, τους πιο ζόρικους τύπους εκείνης της εποχής.

Δεν το ‘χε όμως σε τίποτα να πλακωθεί μέχρι και με τον Μάικλ Τζόρνταν. Ατρόμητος, εκφοβιστικός με το ξυρισμένο κεφάλι, κάτι που σε έναν βαθμό το έκανε ο ίδιος μόδα, αλλά και παικταράς στα ντουζένια του. Έκανε εντύπωση όχι μονάχα επειδή -στο πλαίσιο της δημιουργίας της προαναφερθείσας εκφοβιστικής περσόνας- ξύριζε μέχρι και τα φρύδια του (!) μα και επειδή έβαζε επί σειρά ετών πάνω από 20 πόντους και έφτανε στο “αμήν” των πλέι οφ τις καλύτερες ομάδες της λίγκας.

Είχαμε την τύχη να τον δούμε και με τη φανέλα του Ηρακλή, στη μοναδική χρονιά του μακριά από κει όπου ανήκε. Στο ΝΒΑ, όπου και επέστρεψε για να κλείσει την καριέρα του.

Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ εναντίον Μάικλ Τζόρνταν σε αναμέτρηση Νικς – Μπουλς.

Χ, το 10άρι (με τόνο) στα λατινικά

Σεπτέμβριο του 1963 δημοσιεύει η Marvel το πρώτο τεύχος των «Χ-Men», στις 4 Ιουνίου του ίδιου έτους έχει προλάβει μέχρι και τα κόμικς (που έμελλε να τον βαφτίσουν) ο «Χ-Man». Το «Χavier» πάντως, ως ιδέα για να πάρει το συγκεκριμένο όνομα, το χρωστάει στη θεία του.

Το μεγαλύτερο παιδί ανάμεσα σε πέντε αδέρφια, βλέπει τον πατέρα του, τον Τζέιμς, μονάχα τα μεσημέρια. Να τρώει, χαζεύοντας τηλεόραση, στο ενδιάμεσο της πρωινής δουλειάς του σε εταιρεία διανομής φαγητού και της βραδινής ως θυρωρός σε κτήριο του Πανεπιστημίου Σάουθ Καρολάινα.

Αντιλαμβάνεται από μικρός τη σημασία του μόχθου, συνεισφέρει στο οικογενειακό εισόδημα κάνοντας τα Σαββατοκύριακα λάντζα και καθαρίζοντας τραπέζια σε καφετέριες. Τα λεφτά που κερδίζει τα δίνει στη μάνα του, τη Νέλι. Θέλει απλώς να βοηθάει, όχι να ζητάει.

Πάντα στην Κολούμπια, πρωτεύουσα της Νότιας Καρολίνας, ξεκινά να παίζει και μπάσκετ. Στο Ολύμπια κερδίζει χάρη στις αθλητικές του επιδόσεις τον σεβασμό ανάμεσα σε πολλά περίεργα παιδιά, τα οποία προέρχονται από σχολεία-αναμορφωτήρια (reform schools). Συνεχίζει στο χάι σκουλ Φλόρα και γίνεται πρώτη μούρη, όταν βάζει ένα νικητήριο μπάζερ μπίτερ.

Φορτώνει στον κόκορα το διάβασμα. Δεν πατάει στην τάξη, χάνει πολλά παιχνίδια, επειδή δεν πιάνει το μίνιμουμ των βαθμών στα μαθήματα. Εξαιτίας τους δεν προχωράει και η ένταξή του στο USC (University of South Carolina), το οποίο αποσύρει την αρχική του πρόταση στον Πρωταθλητή της πολιτείας σε επίπεδο Λυκείων.

Αρκείται στο Γουίτσιτα Στέιτ και, τουλάχιστον πάνω στα παρκέ, μαζεύει δεκάρια. Το «10» στη λατινική αρίθμηση είναι «Χ» άλλωστε. Είναι διψήφιος και σε πόντους και ριμπάουντ, συνήθως. Μιλάμε για την εποχή που ξεκινά να ξυρίζει τις τρίχες από κάθε σημείο του προσώπου του. Ως μέλος τον Σόκερς (Shockers), σοκάρει κάθε αντίπαλο και με την κτηνώδη του δύναμη.

Παίζει στο “4”, παρότι οριακά δίμετρος, γίνεται ο πρώτος στην ιστορία παίκτης που την ίδια χρονιά πρωτεύει και στο σκοράρισμα (27.2 π. με 56% εντός παιδιάς) και στα ριμπάουντ (14.8) σε ολόκληρο το NCAA! Στα πρώτα του χρόνια εκεί, έχει συνυπάρξει με τους επίσης ψηλούς Αντουάν Καρ και Κλιφ Λέβινγκστον. Αμφότεροι θα σταδιοδρομήσουν για πολλά χρόνια στο ΝΒΑ, αμφότεροι θα έρθουν και στα μέρη μας (σε Ιωνικό Νέας Φιλαδελφείας και ΠΑΟΚ, αντίστοιχα). Το ίδιο ακριβώς θα συμβεί με τον (ηχητικά) «Εξ».

X, για το σήμα του ακατάλληλου

Επιλέγεται τέταρτος στο ντραφτ του 1985, πίσω από τον ήδη σούπερ σταρ Πάτρικ Γιούιν στο Νο.1 και αρκετά πιο πάνω από τον Κρις Μάλιν και τον Καρλ Μαλόουν. Μέλη και οι δύο της ορίτζιναλ «Dream Team» το 1992 (όπως κι ο Γιούιν βέβαια), βλέπουν στα πρώτα επαγγελματικά τους χρόνια τον ΜακΝτάνιελ να έχει καλύτερα νούμερα.

Θέλει σαν τρελός να πάει στο Σιάτλ και, αφού επιβιώνει από την πλάκα του διάσημου ατζέντη του, Ντέιβιντ Φαλκ (την παραμονή του ντραφτ λέει στον νεαρό πελάτη του ότι απέσυραν το ενδιαφέρον τους οι Σουπερσόνικς, μόνο για να δει τα ξινισμένα μούτρα του), σηκώνει μανίκια. Και ακονίζει τις… γροθιές του.

Προτού ακόμη ντεμπουτάρει, στο τρέινινγκ καμπ, παίζει μπουνιές με τον βετεράνο συμπαίκτη του, Ρέτζι Κινγκ. Στη δεύτερη σεζόν του τακιμιάζει με τον νεοφερμένο ψηλό, Μορίς Λούκας, έναν από τους πιο σκληρούς ΝΒAers. Τον περίφημο «Enforcer».

Παίρνει δωρεάν μαθήματα πώς να εκνευρίζει αντιπάλους, διατηρώντας ο ίδιος την αυτοκυριαρχία του.

Στα πλέι οφ του 1987 αρπάζεται με τον Τζέιμς Ντόναλντσον των Μάβερικς και του κολλάει απειλητικά το δάχτυλο στη μάπα. Πρόκειται για τον ίδιο σέντερ που θα έρθει επίσης στον Ηρακλή δύο χρόνια πριν τον «Χ»! Με τον Όουκλι των Νικς δεν θα αρκεστούν αμφότεροι στις… δαχτυλιές. Αυτές μετατρέπονται εν ριπή οθφαλμού σε γροθιές, μπαίνουν ανάμεσά τους οι πάντες για να τους χωρίσουν.

Ο Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ με τη φανέλα των Σούπερσονικς σε αναμέτρηση με τους Τρέιλ Mπλέιζερς.

Στο… πελατολόγιό του μέσα στα χρόνια συναντάμε από εξέχοντα μέλη των «Bad Boys» των Πίστονς (Μπιλ Λαϊμπίρ, Ρικ Μαχόρν) και άλλων σκληρών της Νέας Υόρκης (Άντονι Μέισον) μέχρι τον Τζουάν Χάουαρντ. Έχει και τις προστριβές του αρχικά στο Σιάτλ με τον Τομ Τσέιμπερς, αφήνει αιμόρφυρτο αργότερα και τον έτερο σταρ συμπαίκτη του, Ντέιλ Έλις! Oι τρεις τους έβαζαν πάνω από 20 πόντους τη διετία 1986-1988! Πού να είχαν και καλές σχέσεις…

Το πράγμα ξεφεύγει με τον Γουές Μάθιους. Σε έναν αγώνα με τους Λέικερς, ο ΜακΝτάνιελ πιάνει από τον λαιμό τον πατέρα του… σημερινού Γουές Μάθιους (των Μπακς, επίσης Λέικερς και πολλών ακόμα ομάδων) και δείχνει έτοιμος να τον στραγγαλίσει. Να τον φοβίσει θέλει βέβαια, αλλά ένας φωτογράφος, σε απόλυτη ετοιμότητα, απαθανατίζει τη στιγμή που οι φλέβες του γκαρντ των Καλιφορνέζων είναι έτοιμες να σπάσουν, που οι κόρες των ματιών του λες ότι θα πεταχτούν από τις κόγχες.

Η εικόνα κάνει την επομένη τον γύρο των ΗΠΑ, ο άνθρωπός μας τιμωρείται με βαρύ πρόστιμο και αποκλεισμό ενός αγώνα. Ποινή-χάδι ίσως με τα σημερινά δεδομένα, μα ασυνήθιστη για τότε που παιζόταν ξύλο σε… ημερήσια διάταξη.

Το «Χ», για να χαρακτηρίσει ακατάλληλες τις σκηνές με τον ΜακΝτάνιελ, σίγουρα πρέπει να μπει και για τις περιπτώσεις εκείνες που τριγυρίζει στα αποδυτήρια γυμνός, με μια πετσέτα κρεμασμένη στο σηκωμένο μόριό του, επιδεικνύοντας -με τον πιο κυριολεκτικό (sic) τρόπο- τον ανδρισμό του. Ο Κρις Χέρινγκ στο βιβλίο του, «Blood in the Garden», το γράφει, εμείς απλώς μεταφέρουμε…

Χ, στο τέλος του Phoenix, των… Νι-κς και Σέλτι-κς

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, να πώς περνάνε σε δεύτερη μοίρα τα αμιγώς αγωνιστικά κατορθώματά του. Που δεν είναι ούτε λίγα ούτε αμελητέα για τον παίκτη που θα παίξει και σε All Star Game (1988). Με τους Σόνικς βάζει 17 πόντους ως ρούκι και παίρνει τις δεύτερες περισσότερες ψήφους για το σχετικό βραβείο πίσω από τον Γιούιν.

Παίζει κατά βάση στο “3” και εκτοξεύεται την επόμενη χρονιά στους 23 πόντους. Φτάνει μέχρι τους δυτικούς τελικούς και ακόμα και στο “σκούπισμα” από τους άπαιχτους (και Πρωταθλητές λίγο αργότερα, ξανά…) Λέικερς κάνει το κομμάτι του. Στο Game 3 έχει 42 πόντους και 10 ριμπάουντ!

Παίρνει την μπάλα με πλάτη, ρολάρει και την στέλνει στο καλάθι με διάφορους τρόπους και δη με turnaround jumpers. Είναι καλός σουτέρ μέσης απόστασης, όχι τόσο μακρινής. Καρφώνει συνήθως με το ένα χέρι, καπακώνοντας την μπάλα με την τεράστια παλάμη του. Και είναι βέβαια ένας εξαιρετικός ριμπάουντερ για το ύψος και τη θέση του, κατεβάζοντας 8.6.

Μετά από μια επέμβαση στο γόνατο το 1988 και παρότι δεν μένει καθόλου εκτός αγώνων, “υποβιβάζεται” σε έκτο παίκτη. Ακόμα και (ερχόμενος) από τον πάγκο, βάζει πάνω από 20 πόντους μέσο όρο.

Σκύλος κανονικός αλλά και team player, πέρα από… κακό παιδί.

Ίσα που προλαβαίνει τον Σον Κεμπ, φεύγει το ’90 που επιλέγεται στο ντραφτ και ο Γκάρι Πέιτον. Οι Σουπερσόνικς γίνονται όντως υπερηχητικοί δίχως τον ΜακΝτάνιελ, ο οποίος ανταλλάσσεται με τον Έντι Τζόνσον. Τον γνωστό μας Έντι Τζόνσον, του Ολυμπιακού.

Ο Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ με τις φανέλες των Σουπερσόνικς και των Σανς.

Φοίνιξ, ξανασμίξιμο (ωραία λέξη, με δύο «ξ») με τον Τομ Τσέιμπερς, ανάδειξη αρετών και “κλέφτη” με 1.2 (κλεψ.) ανά αγώνα τη σεζόν 1990-1991. Νέο τρέιντ, με ένα από τα ανταλλάγματά του να είναι ο Τζερόντ Μουστάφ, κατοπινός ψηλός του ΠΑΟΚ.

Στη Νέα Υόρκη ο «Ξαβιέρος» συγκροτεί μια φροντ λάιν γεμάτη μούσκουλα, μαζί με τον φίλο του πια Όουκλι και τον Γιούιν. Βασικούρα! Η παραγωγικότητά του εύλογα πέφτει αισθητά (13.7 π.), μα η ποιότητα και το potential των Νικς του Πατ Ράιλι ανεβαίνουν.

Σε έβδομο ματς έρχεται πάλι ο αποκλεισμός στην ποστ σίζον. Στους ημιτελικούς της Ανατολής, από τη νέα δυναστεία του ΝΒΑ. Από τους Μπουλς του Σκότι Πίπεν, τον οποίον ταράζει ο ΜακΝτάνιελ στο trash talkin’. Από τους Μπουλς πρωτίστως του Μάικλ Τζόρνταν, ο οποίος έρχεται σε υπεράσπιση του «Ινδιάνου». Κολλάει το κεφάλι του σε αυτό του φόργουορντ των Νικς, κάμερες και μικρόφωνα πιάνουν καθαρά το «Fuck you, “X”».

Δεν τα βρίσκει στην ανανέωση του συμβολαίου, επιλέγει Βοστώνη έναντι 9+2 εκατ. δολαρίων (για 3+2 χρόνια) το 1992. Το τάιμινγκ δεν τον βοηθάει ούτε δω. Είναι το καλοκαίρι που έχει αποσυρθεί ο Λάρι Μπερντ…

Στους Σέλτικς παραμένει εύκολα διψήφιος για δύο σεζόν. Δεν πηγαίνει στη Μασαχουσέτη για να παίζει στο “4”, αλλά ποιεί την ανάγκη, φιλοτιμία. Ο Κέβιν ΜακΧέιλ έχει γεράσει και πονάει στον αστράγαλο, ο ρούκι Άλαα Αμπντελνάμπι (που θα έρθει σύντομα στον Παπάγου) είναι άγουρος, ο Εντ Πίνκνεϊ χάνει όλη τη σεζόν.

Ο Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ με τις φανέλες των Νικς και των Σέλτικς.

Χ, η αρχή των ελληνικών λέξεων

Οι «Κέλτες» δοκιμάζονται και με τον θάνατο του Ρέτζι Λιούις το ’93. Την επόμενη χρονιά καταφτάνει ο Ντόμινικ Γουίλκινς και… τραυματίζει κατά λάθος στο γόνατο τον ΜακΝτάνιελ, ο οποίος την γλυτώνει πάλι με μόλις 14 χαμένα ματσάκια.

Το 1995, έτος που εμφανίζεται στα κόμικς με τους μεταλλαγμένους και ο χαρακτήρας «X-Man» (στον ενικό αριθμό), ο μπασκετικός έρχεται στα μέρη μας, ακολουθώντας τον φίλο του. Λίγες εβδομάδες μετά την άφιξη του Γουίλκινς στην Αθήνα, ο ίδιος σκάει στη Θεσσαλονίκη. Όχι για τον Αρη, όχι για τον ΠΑΟΚ.

Η καλύτερη ομάδα της συμπρωτεύουσας, βάσει τουλάχιστον της προηγούμενης σεζόν, είναι ο Ηρακλής. Εχουν μπει Ελληνοαμερικανοί στη διοίκηση να συνδράμουν τον Κώστα Χαΐτογλου, ο δε μεγαλοατζέντης Τζορτζ Άντριους αναλαμβάνει τις διαπραγματεύσεις. Το “μπαμ” γίνεται και τα σκάγια δεν πέφτουν γρήγορα, όπως πολλοί φοβούνται.

Για να παίξει στα προκριματικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών έρχεται αρχικά, με τον «Γηραιό» να εκμεταλλεύεται και το πρώτο λοκ άουτ στην ιστορία του ΝΒΑ. Στη Μίκρα τον υποδέχονται εκατοντάδες οπαδοί. Του περνάνε ένα κυανόλευκο κασκόλ στον λαιμό και τον πάνε με αυτοκινητοπομπή στο Ιβανώφειο.

Καθαρίζει τη Χάποελ Γκαλίλ Ελιόν από το πρώτο ματς, ρίχνοντας 32άρα στη νίκη μέσα στο Ισραήλ. Αλλοι 13 πόντοι στη ρεβάνς μπροστά σε αλαλάζον κοινό, σε όμιλο της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης για πρώτη φορά ο Ηρακλής!

Ο Αμερικανός γλυκαίνεται, λέει το «yes» σε διετές συμβόλαιο για τρία εκατ. δολάρια. Εχει 18.4 πόντους και 7.9 ριμπάουντ στο Πρωταθλητριών, όπου δεν παραλείπει να πλακώσει τον Λουένγκο (που φόραγε και προστατευτική μάσκα ο φουκαράς) της Ουνικάχα στη Μάλαγα. Τα νούμερά του είναι ακόμα καλύτερα (19.1 π., 9 ρ.) στην Α1, όπου τα βάζει με τον ούτως ή άλλως αψίκορο Χάρολντ Έλις του Άρη.

Η χρονιά πάντως δεν εξελίσσεται σύμφωνα με τις προσδοκίες. Η τελευταία θέση στο γκρουπ στην Ευρώπη (όπου ρίχνει εις μάτην 26άρα στον Ολυμπιακό) χωνεύεται, η ένατη θέση (μετά την τρίτη, ένα έτος νωρίτερα) και ο αποκλεισμός από τα πλέι οφ στο Πρωτάθλημα όχι. Τουλάχιστον υπάρχει η πορεία μέχρι τον Τελικό του Κυπέλλου. Ο Εξέιβιερ βάζει 23 πόντους στην Πάτρα, την κούπα σηκώνει ο Ντόμινικ των 25 με τον Παναθηναϊκό.

Ο Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ με τη φανέλα του Ηρακλή.

Ο Λευτέρης Σούμποτιτς έχει αντικατασταθεί στον πάγκο από τον Στηβ Γιατζόγλου, ο Γιούρε Ζντοβτς την έχει κάνει και δεύτερος ξένος είναι πια ο βαρύς Ρόι Τάρπλεϊ. Το supporting cast των Κακιούση, Χωλόπουλου και Παπαχρόνη (αλλά και Κουντουράκη, Αγγέλου, Μπρούγος) δεν δύναται να ξεκολλήσει το κάρο από την αγωνιστική λάσπη.

Δεύτερη σεζόν δεν μένει ο «X-Man»^. η αλήθεια είναι ότι τον περίμεναν καλύτερο στη Θεσσαλονίκη. Χαρίζει ορισμένα χάιλαϊτ και επιστρέφει στο ΝΒΑ. Δύο περίοδοι στο Νιου Τζέρσεϊ με ολιγόλεπτες εμφανίσεις κα χάιλαϊτ εκεί μια νίκη στον πόντο επί του Σικάγο χάρη σε τέσσερεις δικές του βολές στο τέλος, τερματισμός καριέρας στα 35 του.

Καιρός να αφήσει να μεγαλώσουν μερικές τρίχες, έστω υποτυπωδώς, στο κεφάλι του. Έχοντας στο μεταξύ εμφανιστεί σε ένα επεισόδιο του «Παντρεμένοι με παιδιά» και στην ταινία «Singles», στην οποία ο πρωταγωνιστής τον φέρνει εκούσια στο μυαλό του ώστε να καθυστερήσει τον οργασμό του, ο άνθρωπος που πλακώθηκε με όλους τους πολίτες του Σιάτλ εκτός από τον Δήμαρχο (κατά πώς λένε στα βορειοδυτικά των ΗΠΑ) παραμένει ανήσυχο πνεύμα.

Ασχολήθηκε με τα κτηματομεσιτικά, ανακαίνισε οικίες, έγινε ιδιοκτήτης μιας εταιρείας ειδών υγιεινής. Πατέρας και μικρών παιδιών, είδε τα μεγαλύτερα να παίζουν μπάσκετ σε κολεγιακό επίπεδο. Δηλαδή την Ζιλίνα και τον συνονόματό του, τον Τζούνιορ.

«Xylina» και «Xavier Jr.» η γραφή τους. Με «Χ», στο οποίο τελειώνει το όνομα των μικρών γιων του, «Max Love» και «Dax Love».

Κόλλημα με το συγκεκριμένο γράμμα, όχι αστεία. Πώς λοιπόν να μην ερχόταν και στη χώρα με τη γλώσσα που έχει χαρίσει στη δική του όλες τις λέξεις που ξεκινούν από «X»;

Αν ανοίξετε ένα λεξικό, θα δείτε σε μια σχεδόν κενή σελίδα (πέρα από τυχόν τοπωνύμια και τεχνολογικούς νεολογισμούς, του στιλ «x-ray») τα λήμματα «xenophobia», «xiphoid», «xylograph», «xylophone»…

Σε κάποια έχει προστεθεί και ο «X-Man».

CHECK IT OUT: Ενότητα «Air Jordan»