Δεν ξέρω πού μπορώ να φτάσω

Μια κομβική προπονητική επανάσταση ήρθε το 2003.

Ήταν η περίοδος που πήγα στο Φάληρο και ανέλαβα στον σύλλογο, κάτι που αποτέλεσε μια σπουδαία προπονητική εμπειρία, η οποία απέδωσε σε πολύ υψηλό επίπεδο. Αλλά και τα όσα είχα ζήσει μέχρι τότε ήταν πολύ σημαντικά.

Όταν κολυμπούσα στον Ηλυσιακό είχα προπονητή τον σπουδαίο Μάρκο Μανταλούφα, η επίδραση του οποίου πάνω μου υπήρξε αποφασιστική. Από το 1979 μέχρι και το 1981 ήμουν μαζί του, μεγάλος δάσκαλος, με επηρέασε πάρα πολύ τόσο στο αθλητικό όσο και το προπονητικό κομμάτι.

Στη συνέχεια πήγα στην Γλυφάδα, στον ΑΝΟΓ, όπου και εκεί είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Βίκτορα Βαγγέλιεφ, έναν Ουκρανό, Σοβιετικό τότε, προπονητή, ο οποίος μου άνοιξε με διαφορετικό τρόπο τους προπονητικούς μου ορίζοντες. Εκεί είχαμε μεγάλους κολυμβητές, τον Δημήτρη Μαγγανά, τη Μαριάννα Λυμπερτά, τη Δέσποινα Καράμπελα, μετέπειτα Έφορο της καλλιτεχνικής κολύμβησης στην Κολυμβητική Ομοσπονδία Ελλάδας, κι ο Βαγγέλιεφ είχε χωρίσει με βάσει το στιλ όλους όσοι ανήκαμε στο προπονητικό τιμ, εγώ πχ είχα τους πρόσθιους, αλλά έκανα προπόνηση και στον Δημήτρη και στη Μαριάννα.

Το όνειρό μου ήταν να φτάσω σε υψηλό επίπεδο και δούλεψα πάρα πολύ σκληρά για να τα καταφέρω.

Είχα βάλει στοίχημα μάλιστα με τον εαυτό μου ότι, εφόσον δεν κατάφερα να πάω ως αθλητής στους Ολυμπιακούς Αγώνες, καθώς δεν ήμουν τέτοιου επιπέδου, δεν θα τους παρακολουθούσα ποτέ παρά μόνο ως προπονητής που θα συμμετείχε! Κάτι δηλαδή που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο το 2016, εκεί ήταν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες που πήγα ως προπονητής, του Απόστολου Χρήστου.

Κι ο στόχος μου πάντα είναι να αποδείξω ότι, ακόμα και με τις συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα, μπορούμε να έχουμε Έλληνες Ολυμπιονίκες, οι οποίοι να προπονούνται στην Ελλάδα, να ζουν στην Ελλάδα, να έχουν Έλληνες συνεργάτες. Αυτές ήταν και οι σκέψεις μου, όταν ξεκίνησα ως προπονητής του Παλαιού Φαλήρου, όταν ωρίμασαν κάποιες καταστάσεις και άρχισα να ασχολούμαι με τον υψηλό αγωνιστικό αθλητισμό.

Λένε ότι είμαι ένας πολύ καλός προπονητής, εγώ επικεντρώνομαι στο να μπορώ να διαχειριστώ κάποιες καταστάσεις. Είναι διάφορα αυτά που μπορούν να κάνουν έναν προπονητή πολύ καλό, σίγουρα είναι η θέληση να πετύχεις, η πολύ σκληρή δουλειά, οι πολύ καλές συνεργασίες με επιστημονικούς συνεργάτες, οι οποίοι μπορούν να σε βοηθήσουν ουσιαστικά.

Φυσικά, είχα και έχω πολλά ερωτήματα για τα οποία ζητάω απαντήσεις, δεν επαναπαύομαι, θέλω πάρα πολύ να πετύχω πάνω σε αυτό που κάνω και να γίνομαι καλύτερος.

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα στην περίπτωσή μου αποτελεί και η στήριξη από την οικογένειά μου.

Η γυναίκα μου, με την οποία γνωριστήκαμε το 2002, ήξερε τα όνειρά μου και τα στήριξε από την πρώτη στιγμή. Από την πλευρά μου κι εγώ σκέφτομαι καθημερινά πόσο λείπω από τα τρία μας παιδιά, προσπαθώ να κρατάω ισορροπίες και να είμαι δίπλα τους. Μάλιστα, τα δύο μεγάλα κολυμπάνε μαζί μου στον Ποδεισώνα Ιλισίων, οπότε τα έχω και μέσα στην προπόνηση.

Εάν λοιπόν δεν ήταν η γυναίκα μου να κρατήσει το σπίτι, να κρατήσει την οικογένεια δεμένη, σίγουρα δεν θα μπορούσα να είμαι εδώ που βρίσκομαι και σε αυτό το επίπεδο. Βέβαια, κι εγώ κάνω πάντα τα απολύτως απαραίτητα στη δουλειά μου, προετοιμασίες, ταξίδια κτλ, έτσι ώστε να μην λείπω τόσο από τους δικούς μου.

Η πίεση που δέχομαι καθημερινά είναι πάρα πολύ μεγάλη, να πετύχεις, να διαχειριστείς την καθημερινότητα, πίεση που προέρχεται από τους αθλητές ή/και το περιβάλλον.

Το 2024 περίμεναν πχ όλοι από τον Απόστολο Χρήστου να κατακτήσει Ολυμπιακό μετάλλιο και, εάν δεν είχα αυτόν τον χαρακτήρα που έχω, αυτήν την υποστήριξη από τους προπονητικούς συνεργάτες και αυτήν την ψυχολογική στήριξη από την οικογένειά μου, πιστεύω ότι θα είχα κλατάρει. Με την εμπειρία μου, έχω καταφέρει να διαχειρίζομαι αυτήν την πίεση και να μην την κουβαλάω πάνω μου, προσπαθώ δηλαδή να αποφορτίζομαι.

Το βάρος στους ώμους πλέον για να παραμείνουμε στην κορυφή είναι υπό μια έννοια και ευχάριστο, είναι μια διαχείριση αρκετά δύσκολη και προσπαθώ να μην την επιβαρύνω επιπλέον. Επιλέγω να μην το βλέπω τόσο συνολικά όσο τμηματικά την κάθε φορά. Ο Απόστολος Χρήστου ήταν μια πολύ-πολύ μεγάλη πρόκληση, Παγκόσμιος Πρωταθλητής Εφήβων με Παγκόσμιο ρεκόρ, και καταφέραμε από το 2016 να έχει πάρει τα πάντα. Αν καθίσω και το σκεφτώ έτσι, θα μου δημιουργήσει μεγάλη πίεση, οπότε σκέφτομαι ότι είναι ένα μέρος της δουλειάς μου και ότι όλες αυτές οι επιτυχίες είναι το αποτέλεσμα της πολύ καλής συνεργασίας, της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της πολύ καλής δουλειάς που κάνουμε.

Επενδύω πολύ στις προσωπικές σχέσεις, είναι αυτές που θα φέρουν τις τεχνικές οδηγίες και την πνευματική καθοδήγηση. Δεν με ενδιαφέρει να έχω μόνο σχέση προπονητή-αθλητή, να μένουμε σε μια τυπική επαγγελματική εξάρτηση. Με ενδιαφέρει να έχω προσωπική επαφή με τους αθλητές μου, σε οποιοδήποτε επίπεδο, να είμαι φίλος στα προβλήματά τους, να προσπαθώ να βοηθήσω. Στο κοουτσάρισμα είμαι ήπιος, πράος, ήρεμος, προσπαθώ να έχω καθαρό μυαλό και να ακούω την άποψη όλων, φυσικά και των ίδιων των αθλητών, των οποίων το ένστικτο εμπιστεύομαι, γιατί αυτοί… κολυμπάνε.

Όταν αναπτύξεις μια τόσο καλή σχέση, δημιουργήσεις ένα τέτοιο κλίμα εμπιστοσύνης και αμοιβαίου σεβασμού και κάνοντας τις παρεμβάσεις σου, είτε τεχνικές είτε προπονητικές, στη συνέχεια μπορεί να έρθει και το αποτέλεσμα που χρειάζεσαι. 

Όσον αφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες, η διαχείριση, η αντιμετώπιση είναι πολύ διαφορετική. Αυτό το έμαθα μετά από τους πρώτους Ολυμπιακούς μου, εκείνους του Ρίο. Στους πρώτους δύο Ολυμπιακούς της καριέρας μου, του 2016 και του 2021, είχα μόνο τον Χρήστου. Ο Παπαστάμος ήρθε σε εμένα μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο και πήγαμε μαζί στο Παρίσι.

Με το που μπήκα λοιπόν στο κολυμβητήριο και στο Ολυμπιακό χωριό, αισθάνθηκα μια μεγάλη πίεση και δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί. Το κατάλαβα μετά! Αυτή η κούρσα που κάνει ο αθλητής σου είναι μια φορά στα τέσσερα χρόνια. Αυτό από μόνο του εκτοξεύει την πίεση και τους συγκεκριμένους αγώνες πρέπει να τους διαχειριστείς με τελείως διαφορετικό τρόπο.

Ουσιαστικά είναι ένα Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, αλλά τα “κανονικά” Παγκόσμια Πρωταθλήματα διοργανώνονται ανά δύο χρόνια, οπότε θεωρητικά έχεις και άλλη ευκαιρία. Η κούρσα των Ολυμπιακών είναι μια φορά στα τέσσερα χρόνια. Στο Παρίσι λοιπόν, όταν ο Απόστολος τερμάτισε τέταρτος στα 100μ. ύπτιο, πραγματικά ήμουν χαρούμενος! Δεν αισθάνθηκα αυτήν την απογοήτευση που αισθάνθηκε ο ίδιος, γιατί έδωσε τον καλύτερό του εαυτό και ήταν στους τέσσερεις καλύτερους χρόνους.

Επίσης, όπως του είπα, «θα στενοχωριόμουν πάρα πολύ, αν έχανες από κάποιον χειρότερό σου». Ο Απόστολος έχασε από τον κάτοχο του Παγκόσμιου ρεκόρ, από έναν προηγούμενο Ολυμπιονίκη, τον Κινέζο Παγκόσμιο Πρωταθλητή, ο οποίος κολύμπησε πολύ πιο γρήγορα από τον Απόστολο και ο Απόστολος βγήκε τέταρτος για δύο εκατοστά. Πιστεύω ότι αντιμετώπισε την κούρσα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και κανένας δεν έπιασε τα ρεκόρ του όπως και ο Απόστολος.

Επίσης, η πισίνα δεν ήταν τόσο καλή αγωνιστικά για να μπορέσουν να γίνουν πολύ υψηλές επιδόσεις.

Αυτό λοιπόν που αισθάνθηκα και του είπα ήταν ότι ήμουν χαρούμενος, ότι ήταν η μεγαλύτερη διάκριση που είχε πετύχει ποτέ Έλληνας κολυμβητής στην πισίνα σε Ολυμπιακούς Αγώνες και βέβαια η μεγαλύτερη διάκριση και του ίδιου. Υπήρχε και η απογοήτευση φυσικά, και εγώ στενοχωρήθηκα, να χάνεις μετάλλιο για δύο εκατοστά, αλλά πίστευα πραγματικά ότι ήταν σε εξαιρετική κατάσταση.

Και αυτό ήταν που δουλέψαμε μετά για τα 200μ. Η δουλειά που κάναμε ήταν ψυχολογική, δεν θα άλλαζε προπονητικά κάτι σε δύο μέρες. Ουσιαστικά του είπα να ξεπεράσουμε εκείνη την κούρσα των 100μ., δεν μπορούσε να αλλάξει κάτι, τέλος, έπρεπε να διαχειριστούμε την επόμενη κούρσα. Το ζητούμενο λοιπόν ήταν πώς μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε την εκπληκτική κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο Απόστολος.

Εκείνο το βράδυ που πήγαμε στο Ολυμπιακό χωριό, τον περίμενα, καθίσαμε οι τρεις μας, εγώ, ο Χρήστου και ο Παπαστάμος, και του είπα με ορθολογιστική σκέψη «δεν αξίζει να χάσεις μια ευκαιρία, από τη στιγμή που βλέπεις ότι είσαι πάρα πολύ καλά, έχεις και τα 200μ. Είχαμε πει ότι θα κολυμπήσεις και τα 100μ. και τα 200μ. και θα φτάσουμε όσο πιο ψηλά μπορούμε να φτάσουμε».

Τον επηρέασαν τα δικά μου λόγια; Επηρεάστηκε και από την υποστήριξη της οικογένειάς του και του κόσμου; Δεν ξέρω. Ο κόσμος τον στήριξε πάρα πολύ, έρχονταν μηνύματα πολύ συγκινητικά και υποστηρικτικά, κάτι που το εξέλαβε ο Απόστολος. Κι από εκεί και πέρα, όλοι μας, η οικογένειά του, οι γονείς του, ο αδερφός του, όλοι οι συνεργάτες, βοηθήσαμε στην απόφασή του, «αλλάζω και έρχομαι την επόμενη ημέρα και κολυμπάω».

Όταν τον άφησα στο call room, είπα μέσα μου ότι θα πάει να το κάνει, θα πάει να το πάρει, ήμουν σίγουρος. Ο τερματισμός και το Ασημένιο μετάλλιο ήταν μια κατάσταση έκστασης. Θα ήθελα να έχω ένα βίντεο να δω πώς ήμουν εγώ στην κερκίδα, να θυμηθώ πώς αντέδρασα.

Βλέποντας την κούρσα, την οποία έχω δει πάρα πολλές φορές, λέω πράγματα που φαντάζομαι ότι θα τα έλεγα κι εκείνη τη στιγμή live. Ήταν πρώτος μέχρι τα 175-180μ., εγώ ξέρω την τακτική του, ξέρω πώς κολυμπάει, και, μόλις είδα τα περάσματά του και τη διάθεσή του από την αρχή, πώς μπήκε στην κούρσα, κατάλαβα. Μέτραγα και με πόσες χεριές πάει στα 50μ., έβλεπα ότι κολυμπούσε με μεγάλη οικονομία, λέω «τέλος, αυτό ήταν, τέλος, θα το πάρει», ουσιαστικά το είδα από τα πρώτα 50μ.

Την ίδια ημέρα με τα 200μ. ύπτιο του Χρήστου, πέρασε στα ημιτελικά στα 200 μεικτή με 15ο χρόνο και ο Απόστολος Παπαστάμος, ο οποίος κολυμπούσε για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Έζησε και αυτός από την μεριά του αυτά που περάσαμε με τον συναθλητή του, κάνοντας επί δύο χρόνια προετοιμασία, και θεωρώ ότι είχε σίγουρα επηρεαστεί πάρα πολύ από την κούρσα του Χρήστου.

Ο Παπαστάμος είχε κάνει εξαιρετική επίδοση στο 400άρι μεικτή στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του Βελιγραδίου του 2024, ήταν κορυφαίο εκείνο το 4.10.83.

Έγινε Πρωταθλητής Ευρώπης για πρώτη φορά ως Άντρας, γιατί και αυτός ήταν μια παράλληλη ιστορία με τον Απόστολο, όντας και αυτός Παγκόσμιος Πρωταθλητής Εφήβων.

Συνεπώς, και ο Παπαστάμος αποτελούσε μια μεγάλη πρόκληση για εμένα, μάλιστα σε αγωνίσματα διαφορετικά, ενώ στη συνέχεια προστέθηκε στην ομάδα μας και η Άννα Ντουντουνάκη, με στόχο να ξαναγίνει η Άννα δυνατή, καλή, γρήγορη και -το βασικότερο όλων- ευτυχισμένη γι’ αυτό που κάνει.

Ευτυχισμένη, ώστε να αποδώσει ξανά το μέγιστο δυνατό που μπορεί.

Όπως ευτυχισμένος είμαι κι εγώ, κάνοντας τη δουλειά μου, ένα επάγγελμα που ήθελα να κάνω από μικρό παιδί, από 14 ετών έλεγα «αυτό που θέλω να σπουδάσω είναι προπονητής κολύμβησης».

Γι’ αυτό μπήκα και στο ΤΕΦΑΑ Αθηνών, είχα μια εξαετή εμπειρία από τα αθλητικά σχολεία, αλλά στη συνέχεια θέλησα να αλλάξω πεδίο και ν’ αφιερωθώ στην προπονητική.

Έρχομαι στη δουλειά μου, προπονώ ενεργά καθημερινά έξι-οχτώ ώρες, δεν έχω αγκομαχήσει ποτέ, δεν έχω αισθανθεί κόπωση ποτέ. Και το μότο μου παραμένει πάντα το ίδιο:

Να ακολουθούμε τα πιστεύω μας, να προσπαθούμε να πετύχουμε τα όνειρά μας, να μην βάζουμε όρια.

Στις επιτυχίες δεν υπάρχουν όρια, όπως και στη ζωή μας γενικότερα δεν υπάρχει όριο σε τίποτα, ο ανθρώπινος οργανισμός δεν έχει φραγμούς, το θέμα είναι να μπορέσουμε να ξεκλειδώσουμε αυτό που έχουμε μέσα μας, να το αφήσουμε να αναδειχθεί την κατάλληλη στιγμή και φυσικά να εκμεταλλευτούμε και τις ευκαιρίες.

Έτσι κι εγώ, ως επαγγελματίας προπονητής, δεν βάζω όρια στον εαυτό μου, δεν ξέρω πού μπορώ να φτάσω. Αυτό που ξέρω είναι ότι θέλω να συνεχίσω να αποδεικνύω ότι εμείς, οι Έλληνες προπονητές, με τις ελληνικές συνθήκες, μπορούμε να φέρουμε τέτοιες επιδόσεις.

Αυτό είναι το “γραμμάτιό” μου στην ελληνική κολύμβηση.

Ο Παναγιώτης Βελέντζας είναι προπονητής κολύμβησης.

Επιμέλεια κειμένου: Ζέτα Θεοδωρακοπούλου

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Απόστολος Χρήστου: Δίνοντας ό,τι έχω

Απόστολος Παπαστάμος: Το Τέλος Της Εφηβείας

Άννα Ντουντουνάκη: Αυτό που μου δίνει χαρά

ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ