Ο ήλιος στο Anfield εκείνο το μεσημέρι του Μαΐου του 1995 ήταν ασυνήθιστα καυτός για την Αγγλία.
Ήταν λες και ήθελε να συνωμοτήσει με την ένταση που σιγόβραζε στον αέρα. Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά, γεμάτη αγωνίες, προσμονές, φόβους, καθώς η τελευταία ημέρα της κούρσας για τον τίτλο της Premier League έφτανε στην κορύφωσή της. Πολλά χιλιόμετρα μακριά με κατεύθυνση τον Νότο, στο Boleyn Ground, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ήθελε μόνο νίκη κόντρα στη Γουέστ Χαμ. Τα πάντα κρέμονταν από μία κλωστή. Άπαντες, έχοντας κολλήσει το τρανζιστοράκι στο αφτί, ήταν έτοιμοι για ένα δραματικό φινάλε.
Εάν η Μπάλκμπερν νικούσε στην έδρα της Λίβερπουλ, θα κατακτούσε το Πρωτάθλημα έπειτα από 67 χρόνια. Ο Άλαν Σίρερ, με 33 γκολ στη σεζόν, είχε δουλέψει ακούραστα, ίσως πιο πολύ από κάθε άλλον, για να φτάσει σε αυτό το σημείο χωρίς επιστροφή. Όταν η μπάλα βρέθηκε στα πόδια του, για εκείνον δεν ήταν απλώς μία ακόμα στιγμή αλλά το αποκορύφωμα μιας μοναδικής χρονιάς, ενός έργου που χτιζόταν μήνα με τον μήνα, αγωνιστική την αγωνιστική.
Πέρασε την μπάλα στον Στιούαρτ Ρίπλεϊ και έκανε μία ταχύτατη κίνηση προς την περιοχή. Η επιστροφή της μπάλας ήταν ακριβώς εκεί που την ήθελε και με μία κίνηση γεμάτη σιγουριά και ηρεμία, την ανάπαυσε στα δίχτυα του Ντέιβιντ Τζέιμς. Business as usual, δηλαδή.
Παρά την κυνική εκτέλεσή του, η Λίβερπουλ νίκησε 2-1. Μόνο που την ίδια στιγμή το τρανζιστοράκι μετέδιδε την απόλυτη είδηση χαράς για την ομαδάρα του Κένι Νταλγκλίς. Η Γουέστ Χαμ είχε κρατήσει τη Γιουνάιτεντ στο 1-1 και η κούπα τυλίχτηκε από λευκά και μπλε «Ρόδα».
Ήταν η καρδιά, η ακούραστη συγκέντρωση και η παγκόσμια κλάση του Άλαν Σίρερ που είχαν θέσει τα θεμέλια του θριάμβου.
Και για όλα αυτά είχε από παιδί σκληραγωγηθεί και προετοιμαστεί. Από τότε που στις αλάνες της συνοικίας του Γκόσφορντ και μετά στο σπίτι άκουγε για την επιμονή και την αντοχή στη δουλειά που είχε ο σπουδαιότερος άντρας που υπήρξε ποτέ -ή μπορεί και όχι- στο Νιούκαστλ.
Μάιος 1995: Ο Άλαν Σίρερ στέφεται Πρωταθλητής Αγγλίας με τη φανέλα της Μπλάκμπερν Ρόβερς.
Σφυρηλατώντας την ψυχή
Τη δεκαετία του ’70 το Newcastle upon Tyne, όπως είναι το πλήρες όνομά του, ήταν μία μηχανή που δεν σταματούσε ποτέ να εργάζεται. Τα χέρια των ανθρώπων, σκισμένα, γεμάτα κατσαβίδια, σφυριά και κάθε λογής εργαλεία, ακολουθούσαν τον ρυθμό των καπνοδόχων που αδιάκοπα μαύριζαν τον ουρανό, λες και ο καπνός ήταν η ίδια η αναπνοή της πόλης.
Τα βιομηχανικά κτήρια στέκονταν σαν τεράστια τέρατα, απόλυτα αδιάφορα για τα όνειρα και τις ελπίδες των ανθρώπων που τους έδιναν ζωή. Μία ατελείωτη αλυσίδα από μεταλλωρύχους. Τα σπίτια, με τις σκεπές γεμάτες μουτζούρα και τα παράθυρα κλειστά από την σκόνη, έμοιαζαν με φυλακές που κρατούσαν τον κόσμο εγκλωβισμένο στην ίδια επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα. Ωστόσο, παρά την φτώχεια και τον αγώνα για επιβίωση, η πόλη αυτή είχε μια ανεξάντλητη ενέργεια, σαν μια φωτιά που δεν έσβηνε ποτέ.
Οι άντρες, όση κούραση και αν κουβαλούσαν, με την καρδιά να χτυπά από τις αντιξοότητες, είχαν πάντα κάτι που τους έκανε να ονειρεύονται. Ήταν η στιγμή της φυγής, την ώρα που τα πόδια τους θα ακολουθούσαν τον δρόμο προς το γήπεδο. Για την ανακούφιση, για τη φωτεινότητα του παιχνιδιού που προσφέρει μια μικρή αλλά ιερή απόδραση.
Την ίδια διαδρομή για το St James’ Park ακολουθούσε πάντοτε πιστά και ο μεταλλωρύχος, Άλαν Σίρερ, έχοντας μαζί και τον γιο του με το ίδιο όνομα. Και, καθώς πήγαιναν να δουν την αγαπημένη τους ομάδα, ο μπαμπάς τού μιλούσε για το παράδειγμα που θα ήθελε να ακολουθήσει. Του έλεγε για τον «Άντρα του Σιδήρου».
Ένα μυθικό πρόσωπο που φτιάχτηκε μέσα από τις ιστορίες των εργατών και των βιομηχάνων της πόλης. Ο «Άντρας του Σιδήρου» δεν ήταν απλώς ένας εργάτης αλλά το σύμβολο της σφοδρής επιμονής, της αντοχής και της αδιάκοπης δουλειάς, οι οποίοες επέτρεψαν στην πόλη να προχωρήσει μπροστά, παρά τις αντιξοότητες.
Ο μύθος λέει πως γεννήθηκε από το ίδιο το υλικό που τροφοδοτούσε τη βιομηχανία, από τον σίδηρο και το ατσάλι που συνδέουν τη γη με τον ουρανό. Ήταν ένας ακούραστος εργάτης που περνούσε ώρες ατελείωτες κάτω από τις σιδηροκαμίνες, διαμορφώνοντας τη ζωή του με βάση την υπομονή και την ακατάπαυστη προσπάθεια. Κάθε χτύπημα του σφυριού του πάνω στο σίδερο ήταν ένας αντίλαλος της πόλης και, παρά τον καπνό, την κόπωση και τη σκόνη, έστελνε στον κόσμο την αδιάκοπη θέληση να προχωρήσει μπροστά.
Η νοοτροπία αυτή, να κάνεις τη δουλειά σου με πάθος και αφοσίωση, με σιδηρά πειθαρχία και αποφασιστικότητα, ενσωματώθηκε και στην ψυχή του Άλαν Σίρερ του νεότερου, ο οποίος κατάφερε στα χρόνια που θα ακολουθούσαν να συνδυάσει το ποδόσφαιρο και τις αγωνιστικές αξίες με την κουλτούρα ενός ακατάπαυστου μαχητή, του σιδερένιου εργάτη του γκολ…
Ιούνιος 2000: Ο Άλαν Σίρερ, με το περιβραχιόνιο του αρχηγού, σκοράρει σε αναμέτρηση του Euro ανάμεσα στην Αγγλία και τη Ρουμανία / Photo by: Eurokinissi (AP).
Το πιο μυθικό χατ τρικ
Τα πάντα στην καριέρα του ξεκίνησαν όπως συνήθως συνέβαινε εκείνα τα χρόνια στο Νησί, σε ένα σχολικό τουρνουά. Και ήταν στο γήπεδο των ονείρων του, το St. James’ Park, όπου οδήγησε ως αρχηγός το σχολείο του στην κατάκτηση του τροπαίου. Οι εμφανίσεις του εκεί τον οδήγησαν άμεσα στη φημισμένη ακαδημία ποδοσφαίρου της πόλης, την Wallsend Boys Club, και δύο χρόνια αργότερα ήταν έτοιμος για το άλμα.
Όπου κι αν δοκιμάστηκε, τον ήθελαν. Ωστόσο, ήταν η Σαουθάμπτον που έκανε την πιο ουσιαστική κίνηση και έκανε δικό της τον 16χρονο επιθετικό. Θα περνούσαν δύο ακόμα χρόνια μέχρι το ντεμπούτο του στη μεγάλη κατηγορία, αλλά θα γινόταν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο, προάγγελο όσων θα συνέβαιναν αργότερα…
Για την ακρίβεια ήταν μόλις 17 ετών και 240 ημερών, όταν τον Μάρτιο του 1988 ο τεχνικός των «Αγίων», έχοντας ξεμείνει από λύσεις στην επίθεση, τον έριξε βασικό στα βαθιά απέναντι στην Άρσεναλ. Και ο μικρός, αντί να αναζητήσει σωσίβιο, έκανε το παλιό Dell και ολόκληρη τη χώρα να παραμιλούν.
Μέσα σε λίγα λεπτά διέλυσε μόνος του την αντίπαλη άμυνα, για να οδηγήσει την ομάδα του στο εμφατικό 4-2 και να σπάσει το ρεκόρ 30 ετών του θρυλικού Τζίμι Γκριβς, ως ο νεότερος που βάζει τρία γκολ σε αγώνα. Και είναι ασύλληπτο ότι αυτό συνέβη στην πρώτη του επαφή με τους μεγάλους.
Το περίεργο όμως με την περίπτωσή του ήταν ότι, παρά το αδιανόητο ξεπέταγμά του, συνολικά στην επόμενη τριετία σκόραρε μόλις επτά γκολ. Αν και ήταν δυνατός και παίζοντας μόνος στην κορυφή, έχοντας τον θρύλο του club, Ματ Λε Τισιέ, από πίσω του, δεν είχε ιδανικά τελειώματα. Επειδή όμως δούλευε πολύ για το σύνολο και ήταν εκείνος που άντεχε το… ξύλο που έπεφτε στην τότε ζόρικη Division One, ο Ίαν Μπράντφουτ τού έδινε ολοένα και περισσότερο χρόνο.
Ώσπου το 1991-1992 θα απογειωθεί. Θα βρει δίχτυα 13 φορές στο Πρωτάθλημα και συνολικά 21 φορές στη σεζόν. Τότε θα συμβούν δύο τινά. Αρχικά θα κληθεί στην Εθνική Αγγλίας και εν συνεχεία ο κόουτς Μπράντφουτ θα κάνει μία δήλωση γεμάτη υπερηφάνεια και σαρκασμό: «Μπορώ πλέον να καμαρώνω ότι είμαι ο πιο διάσημος προπονητής στην Αγγλία. Το τηλέφωνό μου χτυπάει ασταμάτητα και στην άλλη άκρη είναι όλοι οι διάσημοι ομόλογοί μου».
Εκείνος που θα πιέσει εξαρχής έντονα είναι ο Άλεξ Φέργκιουσον, αλλά είναι η νεοφώτιστη Μπλάκμπερν που θα κάνει την ανατροπή και που, λίγο πριν σβήσει τα 22 κεράκια της ζωής του, θα τον καταστήσει την πιο ακριβή αγορά μέχρι τότε στη χώρα (3,6 εκατ. λίρες).
Ο Άλαν Σίρερ με τη φανέλα της Σαουθάμπτον.
Από αγκάθι «Ρόδο»
Ο Κένι Νταλγκλίς, ο οποίος μόλις έχει προβιβάσει τα «Ρόδα», χτίζει σταδιακά κάτι που θα αφήσει ιστορία. Ο Σίρερ θα κάνει και πάλι ντεμπούτο με δύο γκολ, αλλά ένας σοβαρός τραυματισμός θα τον αφήσει εκτός για τη μισή σεζόν. Ακόμα κι έτσι όμως 16 γκολάκια θα τα βάλει. Πλέον είναι ξεκάθαρο πως εκείνος ο νεαρός έχει ανοίξει ασταμάτητη δίοδο προς τις εστίες. Το 1993-1994 θα σταματήσει στα 31 τέρματα και η ομάδα του θα τερματίσει μόλις δεύτερη στη βαθμολογία. Ο στόχος πια είναι ο τίτλος.
Και ο Νταλγκλίς θα φροντίσει να τοποθετήσει στο πλάι του επιθετικού του το στοιχείο εκείνο που έλειπε για να ολοκληρωθεί το παζλ της κατάκτησης. Ο Κρις Σάτον, με 5 εκατ. λίρες πληρωμένες στη Νόριτς, θα σπάσει το μεταγραφικό ρεκόρ του Σίρερ, αλλά θα γίνει ο πιο αγαπημένος παρτενέρ που είχε ποτέ, καθώς εκείνη την χρονιά προς τον τίτλο θα σκοράρει 15 φορές και θα συμβάλει τα μέγιστα στο να φτάσει ο ηγέτης της ομάδας τα 34 δικά του.
Εκείνη η Μπλάκμπερν, με γκολκίπερ τον Τιμ Φλάουερς, στην άμυνα τον Σκωτσέζο σέντερ μπακ, Κόλιν Χέντρι, να παίζει σοβαρό ξύλο και τους Χένινκ Μπεργκ, Γκρέιαμ ΛεΣο να προσθέτουν αμυντική ποιότητα, με τους Τιμ Σέργουντ, Στιούαρτ Ρίπλει, Μάρκ Άτκινς να καταθέτουν τα πνευμόνια τους στο κέντρο και τους δύο μπροστά να βάζουν μαζί τα 49 από τα 80 γκολ της σεζόν, έκανε την έκπληξη και άφησε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στο -1.
Εκεί όμως θα έφευγε νικητής ο Νταλγκλίς και δεν θα υπήρχε συνέχεια. Έναν χρόνο αργότερα θα τον ακολουθούσε και ο Σίρερ και μαζί θα έσμιγαν λίγο αργότερα στη Νιούκαστλ.
Ο Άλαν Σίρερ με τη φανέλα της Μπλάκμπερν Ρόβερς.
«Football’s coming home»
Πριν από αυτό όμως, είναι καλοκαίρι του 1996 και… «Το ποδόσφαιρο έχει επιστρέψει στο σπίτι του» («Football’s coming home»).
Ο Σίρερ μαζί με τον Πολ Γκασγκόιν ενσαρκώνουν τις μεγαλύτερες ονειρώξεις των Άγλλων και είναι και οι δύο στην καλύτερη στιγμή τους.
Στα 26 του ο Σίρερ θα σκοράρει τέσσερεις φορές στον όμιλο και συνολικά πέντε στο τουρνουά, στο οποίο θα αναδειχτεί πρώτος σκόρερ. Θα ευστοχήσει στο πέναλτί του στη διαδικασία των προημιτελικών με την Ισπανία και στο σπουδαίο ραντεβού για τα ημιτελικά με τη Γερμανία θα ανοίξει το σκορ. Με το παιχνίδι στο 1-1 μάλιστα θα δώσει έτοιμο γκολ στον Γκασγκόιν, ο οποίος θα χάσει την ευκαιρία της ζωής του. Και πάλι θα ευστοχήσει στη διαδικασία από την άσπρη βούλα, αλλά θα το χάσει ο Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ και θα στείλει ένα ολόκληρο έθνος στα ψυχοφάρμακα.
Έκτοτε, άλλη τόσο μεγάλη ευκαιρία με την Εθνική δεν θα έχει και θα αποχωρήσει σχετικά νωρίς. Το 2000, στα 30 του, μετρώντας περίπου ένα γκολ ανά δύο παρουσίες (63/30).
Οι εμφανίσεις του στο Euro ’96 θα του φέρουν και τη μεγαλύτερη αναγνώριση παγκοσμίως της καριέρας του. Θα λάβει 107 ψήφους και θα βρεθεί στην τρίτη θέση της Χρυσής Μπάλας, πίσω μόνο από τον Ματίας Ζάμερ και τον Ρονάλντο. Με αυτό το παράσημο θα ξεκινήσει και η πιο μακροχρόνια ποδοσφαιρική σχέση του. Αυτή δηλαδή που τον περίμενε από μικρό παιδί, με την αποστολή να έχει συνεχώς στα… κάγκελα τους The Toon Army.
Ιούνιος 1996: Ο Άλαν Σίρερ απαρηγόρητος μετά τη λήξη του ιστορικού ημιτελικού του Euro ανάμεσα στην Αγγλία και τη Γερμανία / Photo by: Eurokinissi (Action Images).
Το παιδικό όνειρο
Αμέσως μετά το Euro τον προσεγγίζουν ξανά η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ενώ στο παιχνίδι μπαίνει και η Ρεάλ Μαδρίτης. Ωστόσο, οι δύο ισχυροί άνδρες αντίστοιχα, Μάρτιν Έντουαρντς και Λορένθο Σανθ, θα διαμαρτυρηθούν δημόσια, επειδή η Μπλάκμπερν δεν τους επιτρέπει καν να μιλήσουν με τον παίκτη.
Η αλήθεια όμως είναι ότι ο ίδιος έχει ζητήσει να μην τον φέρουν σε καμία άλλη επαφή. Η υπόθεση έχει κλείσει. Είναι η ώρα για τα παιδικά όνειρα και η ευκαιρία να παίξει και πάλι για το ίνδαλμά του, τον «Βασιλιά Κένι», με τους «Magpies» να κάνουν νέο μεταγραφικό ρεκόρ για χάρη του τις 15 εκατ. λίρες. Αυτή θα είναι την ίδια στιγμή η καλύτερη αλλά και πιο αμφιλεγόμενη απόφασή του.
Στη Νιούκαστλ θα αγωνιστεί από το 1996 έως το 2006, όταν και θα σταματήσει το ποδόσφαιρο στα 36 του. Δεν θα θελήσει ποτέ του να φύγει. Το 1997 θα αρνηθεί την πρόταση της Μπαρτσελόνα και του Μπόμπι Ρόμπσον, με τον οποίον όμως θα συνεργαστούν λίγο αργότερα με τα ασπρόμαυρα.
Συγκαταλέγεται πλέον χωρίς αμφισβήτηση στους κορυφαίους του κόσμου. «Δεν έχω δει ποτέ έναν ποδοσφαιριστή να δουλεύει τόσο σκληρά για να πετύχει. Όταν λέει ότι θέλει να σκοράρει, το εννοεί με όλη του την καρδιά», θα πει χρόνια αργότερα ο Τιερί Ανρί, καθώς μαζί θα είναι οι δύο πρώτοι που θα εισέλθουν στο Hall of Fame της Premier League.
Μαζί του θα συμφωνήσει ακόμα ένας σπουδαίος. Ο Γκάμπριελ Μπατιστούτα τού έχει μεγάλο θαυμασμό και μετά από μία νίκη της Νιούκαστλ επί της Γιουβέντους στο Champions League θα στάξει μέλι: «Όχι μόνο έχει καταφέρει να μείνει στο υψηλότερο επίπεδο για τόσο πολλά χρόνια αλλά έχει ξεπεράσει και τρεις σοβαρούς τραυματισμούς. Πριν λίγο μίλησα και με τον Ντελ Πιέρο και είχε κι εκείνος την ίδια αντίληψη. Ο Σίρερ τούς τρομοκράτησε για τα καλά. Και είμαι σίγουρος ότι μετά από αυτόν τον αγώνα ο κόουτς Μαρσέλο Λίπι θα πρέπει να δείξει στους επιθετικούς μερικά βιντεάκια του για την τελειότητα τού να παίζεις σε αυτή τη θέση!».
Με τη Νιούκαστλ θα χάσει ένα Πρωτάθλημα στο νήμα από τη Γιουνάιτεντ, θα χάσει δύο Τελικούς Κυπέλλου, θα βγει πρώτος σκόρερ του Πρωταθλήματος για τρίτη διαδοχική χρονιά, θα παίξει στην Ευρώπη, θα φτάσει στα ημιτελικά του Κυπέλλου UEFA, αλλά δεν θα μπορέσει να πετύχει καμία υπέρβαση.
Τουλάχιστον όχι σε ομαδικό επίπεδο, μιας και σε προσωπικό παρέμεινε ασταμάτητος και παραμένει άπιαστος. Τα 248 γκολ του στη μεγάλη κατηγορία (379 σε όλες τις διοργανώσεις) ακόμη τα βλέπουν με το κιάλι, ενώ λίγο πριν το φινάλε, τον Φεβρουάριο του 2006, έσπασε και το στοιχειωμένο ρεκόρ του Τζάκι Μίλμπερν, το οποίο κρατούσε από το 1957, και έγινε ο αρχισκόρερ της Νιούκαστλ (206 γκολ συνολικά).
Νοέμβριος 2002: Άλαν Σίρερ εναντίον Τιερί Ανρί σε αναμέτρηση Άρσεναλ – Νιούκαστλ / Photo by: Eurokinissi (Action Images).
Μία αλλιώτικη ιστορία
«Οι πιο σημαντικές στιγμές στην καριέρα μου ήταν εκείνες που έπρεπε να αγωνιστώ με όλη μου την ψυχή, όχι με το σώμα μου. Όταν το πάθος υπερισχύει του πόνου. Το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο γκολ, είναι και η αφοσίωση που έχεις στην ομάδα σου, ο σεβασμός που δείχνεις στους συμπαίκτες σου και το πάθος για το παιχνίδι».
Και τι θα είχε συμβεί τελικά, εάν δεν είχε τόσο πολλούς και μεγάλους τραυματισμούς; Και τι θα είχε καταφέρει, εάν είχε αποφασίσει να αγωνιστεί στη Γιουνάιτεντ, τη Ρεάλ ή την «Μπάρτσα»; Λογικά θα είχε γεμίσει τη βιτρίνα του με αμέτρητους μεγάλους τίτλους, πιθανώς να είχε σηκώσει και το Champions League.
Μόνο που όλα αυτά τα «αν» παρέμειναν ασήμαντα στο δικό του κεφάλι. Εκείνος ήταν χαρούμενος που διεκδίκησε με μικρότερα club, αλλά ακόμα πιο ευτυχισμένος που εκπλήρωσε τα παιδικά και τα οπαδικά του όνειρα.
Η κληρονομιά του δεν μπορεί να περιοριστεί σε στατιστικά και τίτλους. Έχει το εύρος της αφοσίωσης, της δύναμης, της πειθαρχίας. Ένας μαχητής που έδινε την ψυχή του ανεξαρτήτως πόνου ή κόπωσης. Που κάθε του κίνηση, από την πρώτη του επαφή με την μπάλα έως το τελευταίο του παιχνίδι, υπήρξε γεμάτη σεβασμό. Για το ποδόσφαιρο και την ομάδα του, όπως ο σιδηρουργός που δουλεύει ακούραστα μέσα από τη μουτζούρα και την κόπωση, για να αφήσει το αποτύπωμά του στον κόσμο.
Και το πιο σπουδαίο που άφησε πίσω του είναι ότι εμπλούτισε την πιο παλιά και δυνατή ιστορία της πόλης. Αυτή που αφηγούνται στα παιδιά τους οι τωρινοί μπαμπάδες του Newcastle upon Tyne, κατηφορίζοντας προς το St James’ Park. Για εκείνον που γαλούχησε τα πάντα. Μόνο που πλέον τον αποκαλούν με το όνομά του.
Ο «Άντρας του Σιδήρου» είναι ο Άλαν Σίρερ…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ντέιβιντ Πλατ: Ο Μαραντόνα του Μπάρι
Ματ Λε Τισιέ: «Le God», αναζητώντας τον Θεό ανάμεσα σε Αγίους