Εκεί όπου τα παιδικά χέρια χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν αυτοσχέδια όπλα κατά του «εχθρού».
Κι εκεί όπου νεανικές ψυχές απλώς προσεύχονται και πηγαίνουν σχολείο για να μάθουν συχνά μόνο να μισούν τον «γείτονα», κάποιοι οραματιστές αποφάσισαν να (τους) δώσουν μία εναλλακτική λύση. Ένα κανονικό παιχνίδι.
Σε σημεία σ’ όλο τον κόσμο όπου το μίσος είναι «θρησκεία», όπου οι νοητές γραμμές διαχωρισμού και αγεφύρωτων χασμάτων είναι πιο ευδιάκριτες από την λογική, δύο αδέρφια αλλά και μία παρέα ανθρώπων της οικονομίας και του αθλητισμού επιθυμούν να επιβάλλουν τη δική τους λογική. Να προτείνουν τη λύση της συνύπαρξης, χάρη στο αγαπημένο τους μπάσκετμπολ.
Η Μητέρα Τερέζα επέμενε ότι «η ειρήνη αρχίζει μ’ ένα χαμόγελο». Για κάποιους άλλους ρομαντικούς, πάντως, η ειρήνη μπορεί ν’ αρχίσει με μία πορτοκαλί μπάλα στα χέρια. Είναι εκείνοι που το 2001 ίδρυσαν την μη κερδοσκοπική οργάνωση PeacePlayers International, η οποία έχει ως βασικό στόχο να ενώσει διχασμένες κοινότητες, μέσω του αθλητισμού.
Η «βιτρίνα» της έχει ως πρεσβευτές τα προφανώς «φανταχτερά» πρόσωπα του προπονητή των πρωταθλητών ΝΒΑ, Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς, Στιβ Κερ, του τζένεραλ μάνατζερ των Σαν Αντόνιο Σπερς, Αρ-Σι Μπιούφορντ, του αντιπροέδρου των Ντιτρόιτ Πίστονς, Αρν Τέλεμ και του καθηγητή πανεπιστημίου και πρώην αρθρογράφου του ESPN, Τσαντ Φορντ.
Ο Κερ, ευαισθητοποιημένος σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, δέχθηκε άμεσα να συνεισφέρει στην PeacePlayers International (PPI). Έχοντας πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του την οδυνηρή εμπειρία της δολοφονίας του ακαδημαϊκού (και προέδρου του Αμερικανικού Πανεπιστήμιου του Λιβάνου) πατέρα του, Μάλκολμ, ο οποίος τον Ιανουάριο του 1984 έπεσε νεκρός στη Βυρηττό από πυρά Ισλαμιστών εξτρεμιστών…
Το μήνυμα του Αμερικανού κόουτς στην επίσημη ιστοσελίδα της PPI (https://www.peaceplayers.org/) αναφέρει ότι «μέσω του μπάσκετμπολ, η οργάνωση μπορεί να συμβάλλει στην διαμόρφωση μελλοντικών ηγετών, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν τις φυλετικές και εθνικές σχέσεις και την εκπαίδευση για το μέλλον».
Βασικός άξονας και στόχος της PPI είναι να γεφυρώσει κοινωνικούς, εθνικούς, θρησκευτικούς και φυλετικούς διαχωρισμούς.
Παράλληλα με την επιμόρφωση παιδιών ηλικίας 7-17 ετών των επιλεγμένων περιοχών και έχοντας στο πλάνο της και το «χτίσιμο» κοινοτήτων με μακροχρόνια σταθερότητα.
Ο Τσαντ Φορντ έχει λάβει πτυχίο στον τομέα Πολιτικών Διαφορών από το πανεπιστήμιο Μέισον και διδάσκει στο Μπρίγκχαμ Γιανγκ. Ενώ ο γνωστός για τις δράσεις ακτιβισμού όσο υπήρξε διάσημος ατζέντης, Τέλεμ, από τη στιγμή που προσλήφθηκε ως ανώτερο στέλεχος των Πίστονς, έχει μεγάλη οικονομική και πρακτική συνεισφορά και στην αναβάθμιση πολλών φτωχών περιοχών του ταλαιπωρημένου από την κρίση Ντιτρόιτ. Αμφότεροι, όπως και ο Κερ, θεώρησαν χρέος να βοηθήσουν στο εγχείρημα και την ιδέα των αδερφών Τούι.
Η PeacePlayers International είναι το «παιδί» των Μπρένταν και Σον Τούι. Ωστόσο, δεν είναι πλέον «βρέφος», αλλά ένας ώριμος ενήλικας με ξεκάθαρες προτεραιότητες. Και, όπως επιθυμούν και ευελπιστούν και οι ίδιοι, με πολύ μέλλον μπροστά του.
Οι δύο συνιδρυτές της PPI, οι οποίοι προ μηνών τιμήθηκαν με το βραβείο «Celebration of Service» στα ετήσια Βραβεία Sports Business της Νέας Υόρκης, μεγάλωσαν στην Βαλτιμόρη και θεωρούν τη φοίτηση σε γυμνάσιο Ιησουιτών «ως το πρώτο μάθημα της σημασίας να βοηθάς την κοινότητά σου». Επιπλέον, «το μπάσκετ μας έκανε να αποφύγουμε τις διακρίσεις», εξηγεί ο 43χρονος σήμερα Μπρένταν.
Εκείνος ήταν που μετά το πανεπιστήμιο Colgate -ως συμπαίκτης του μετέπειτα σέντερ του ΝΒΑ, Αντονάλ Φόιλ- ταξίδεψε το 1997 στην Βόρεια Ιρλανδία για να παίξει και να κοουτσάρει επαγγελματικά. Ζώντας εκεί, αποφάσισε να οργανώσει ακαδημίες μπάσκετμπολ για παιδιά τόσο Καθολικών όσο και Προτεσταντών. Κάλεσε στο Μπέλφαστ τον αδερφό του, Σον, διοργάνωσαν μία ακόμη αντίστοιχη εκδήλωση και αυτόματα αποφάσισαν να βάλουν στην κορνίζα τα πτυχία Φιλοσοφίας και Θρησκευτικών και να αφοσιωθούν στο νέο όνειρό τους…
Ο Μπρένταν επέστρεψε το 2000 στις Η.Π.Α. για να εργαστεί στο πανεπιστήμιο Γκονζάγκα. Όμως μαζί με τον Σον άρχισαν να οργανώνουν παράλληλα την ιδέα την οποία αρχικά ονόμασαν «Playing For Peace» («Παίζοντας Για Την Ειρήνη»). Σ’ ένα ταξίδι στη Μέση Ανατολή, για ένα πιλοτικό πρόγραμμα, γνώρισαν τον Τσαντ Φορντ, ο οποίος έγραψε για την προσπάθειά τους στο ESPN. Οι ίδιοι έγραψαν γράμματα σε όσους γνώριζαν ότι μπορούν να βοηθήσουν οικονομικά, συγκεντρώνοντας 7.000 δολάρια, με τα οποία χρηματοδότησαν το παρθενικό πρόγραμμα στη Νότια Αφρική, όπου ο Σον Τούι έζησε για τρία χρόνια. Εκτός από μπάσκετμπολ, για πρώτη φορά μεταξύ παιδιών λευκών και μαύρων οικογενειών, το πρόγραμμα περιελάμβανε και ενημέρωση για το AIDS.
Τον πρώτο χρόνο, το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε ουσιαστικά από συγγενείς και φίλους και τρεις δωρεές των 10.000. Τρία χρόνια αργότερα, η οργάνωση έλαβε 100.000 δολάρια από την Laureus Sport for Good Foundation, ποσό που δημιούργησε τα προγράμματα σε Βόρεια Ιρλανδία, Ισραήλ, Κύπρο (για παιδιά ελληνικών και τούρκικων οικογενειών), Βαλτιμόρη, Μπρούκλιν, Σικάγο, Ντιτρόιτ και Λος Άντζελες και μετονόμασε την οργάνωση σε PeacePlayers International.
Το όραμα των αδερφών Τούι για ειρηνική συνύπαρξη στο γήπεδο παιδιών από περιοχές πολυετών διαχωρισμών πήρε σάρκα και οστά. Αν και όπως παραδέχθηκε σε παλαιότερη συνέντευξή του ο Μπρένταν, «το 2005, στο πρώτο πρόγραμμα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, αμφισβητήσαμε τους εαυτούς και το αν θα καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε το εγχείρημα».
Βλέπετε, το να επιτρέψουν γονείς Ισραηλινών και Παλαιστινίων να παίξουν τα παιδιά τους στην ίδια ομάδα ήταν κάτι που έμοιαζε με αξεπέραστο εμπόδιο… «Πατεράδες ήταν έξαλλοι όταν μάθαιναν ότι ο γιος ή η κόρη τους θα έχει συμπαίκτη τον εχθρό», σχολίασε ο Τούι. «Μέχρι τον τελικό του τουρνουά που διοργανώσαμε, στον οποίο ένας νεαρός Παλαιστίνιος πάσαρε σε Ισραηλινό για το νικητήριο τρίποντο και δεν φανταζόμασταν καλύτερο “σενάριο” από αυτό που βλέπαμε, με αγκαλιασμένους ανθρώπους που για χρόνια ζούσαν σαν εχθροί, μαθαίνοντας να μισούν ο ένας τον άλλον!».
Στο Τελ Αβίβ βρέθηκε στο παρελθόν ως προσκεκλημένος και ο τζένεραλ μάνατζερ των Οκλαχόμα Σίτι Θάντερ, Σαμ Πρέστι. Ενώ οικονομική συνεισφορά έχουν προσφέρει ο γκαρντ των Ατλάντα Χοκς, Κεντ Μπέιζμορ και ο πρώην συμπαίκτης του και νυν φόργουορντ των Σίξερς, Μάικ Μουσκάλα.
Η PPI δραστηριοποιείται στην περιοχή εδώ και 13 χρόνια και το πρόγραμμα της Μέσης Ανατολής έγινε πιο γνωστό από την προ εβδομάδων αφήγηση του κόουτς Τζέι Ράιτ στην ιστοσελίδα The Players Tribune (https://www.theplayerstribune.com/en-us/videos/jay-wright-villanova-peaceplayers), για το ταξίδι του το 2015.
Ο περσινός πρωταθλητής NCAA με το πανεπιστήμιο Βιλανόβα, έπειτα από πρόσκληση του Αρν Τέλεμ, βρέθηκε σε Τελ Αβίβ, Ιερουσαλήμ και στη Ραμάλα στη Δυτική Όχθη, μαζί με τον χεντ κόουτς των Σίξερς, Μπρετ Μπράουν. Ο Ράιτ παραδέχθηκε ότι «αρχικά ήμουν σκεπτικός στο ενδεχόμενο να βρεθώ σε μία περιοχή με τόση ένταση και ταραχές, όμως η οικογένειά μου ενθουσιάστηκε με την ιδέα». Ο 56χρονος προπονητής ταξίδεψε μαζί με τη σύζυγό του, Πάτι, τον τότε 22χρονο γιο του, Τέιλορ, απόφοιτο του πανεπιστήμιου Μπάκνελ και την 16χρονη κόρη του, Ράιλι.
Ο κόουτς του Βιλανόβα θυμήθηκε ότι «στο αεροδρόμιο στην Φιλαδέλφεια υπήρξε έξτρα έλεγχος, υποχρεωτικός για πτήσεις προς το Τελ Αβίβ. Φτάνοντας (σ.σ.: στο αεροδρόμιο «Μπεν Γκουριόν»), είδα υπεύθυνους ασφαλείας με όπλα στα χέρια. Τα μάτια μας ήταν ορθάνοιχτα! Στη συνέχεια ταξιδέψαμε σε περιοχές που βλέπαμε και ακούγαμε μόνο στην τηλεόραση. Βλέπεις ανθρώπους να μοιράζονται την ίδια γη, αλλά να μην θέλουν να έχουν επαφή. Αυτό αμέσως σε γεμίζει ερωτήματα».
Ο Ράιτ επισήμανε πως «αρχικά θεώρησα ότι θα είναι μία μπασκετική εμπειρία και ευκαιρία να διδάξουμε κάτι σε μικρά παιδιά. Όμως συναντάς τους ενήλικες και αισθάνεσαι την ένταση του μίσους τους και από την άλλη έχεις τα ανοιχτά μάτια και την ελπίδα των παιδιών. Τότε καταλαβαίνεις ότι αυτό εδώ είναι ένα ιδιοφυές πλάνο, μέσω του μπάσκετμπολ. Η μόνη ελπίδα για τις νέες γενιές. Ξέρουμε ότι δεν υπάρχει εύκολη λύση γι’ αυτή την περιοχή, όμως είναι μία καλή αρχή. Η ένταση των ενήλικων, η δέσμευσή τους στη θρησκεία τους και τα πιστεύω τους δεν θ’ αλλάξουν. Αυτό το “πλοίο” έχει “σαλπάρει”. Τα παιδιά, όμως, δεν έχουν το μίσος ακόμη μέσα τους και πρέπει να μάθουν πρώτα τι κοινό έχουν με τον διπλανό τους, αλλά και να συνηθίσουν την συμπόνια»…
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Ισραήλ, ο Ράιτ έμαθε ότι ένα βρέφος σκοτώθηκε σε βομβαρδισμούς και ένας έφηβος μαχαιρώθηκε στο τοπικό Gay Pride… Θυμήθηκε, όμως, ότι «δύο κοπέλες, μία από οικογένεια Παλαιστίνιων και μία από ισραηλινή, ήταν συμπαίκτριες και δέθηκαν τόσο που η μία έστελνε μηνύματα στην άλλη όταν υπήρχαν βομβαρδισμοί στην περιοχή. Αυτό δημιούργησε έναν δεσμό που δεν συναντάς εύκολα στην Αμερική».
Εκείνες οι δύο κοπέλες, η Μάλακ και η Ρόμι, ενώθηκαν με το μπάσκετμπολ. Τον περασμένο Ιούλιο ταξίδεψαν στις Η.Π.Α., ως πρεσβευτές (και επιβεβαίωση) του οράματος του Μπρένταν Τούι, όταν ο τελευταίος μίλησε σε ένα συνέδριο με τίτλο «The Art of Play» («Η Τέχνη του Παιχνιδιού»). Ο Τούι -η φιλανθρωπική και ανθρωπιστική δράση του οποίου χρησιμοποιήθηκε το 2006 ως παράδειγμα από τον άλλοτε πρόεδρο των Η.Π.Α., Μπιλ Κλίντον, ο οποίος τόνισε πως «η PPI προώθησε το πνεύμα κατανόησης και ανοχής ανάμεσα στην εβραϊκή και την παλαιστινιακή νεολαία»-, υποστήριξε ότι «υπάρχει ένα διαρκές debate για τον ρόλο των σπορ και την επιρροή τους στην κοινωνία. Γι’ άλλους, ο αθλητισμός είναι ανταγωνισμός. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που τα σπορ χωρίζουν. Όμως, για εμάς, έχει την ικανότητα να ξεπερνά εθνικότητες, φυλές, κοινωνικές ομάδες και δεν οδηγεί σε βία. Έχει τη μοναδική ικανότητα να προωθεί την κοινωνική συνοχή».
Από το 2005, η PeacePlayers International έχει εκπαιδεύσει 2.000 προπονητές, έχει ασχοληθεί με την επιμόρφωση 75.000 παιδιών και έχει συνεισφέρει οικονομικά σε 260 σχολεία! Από το 2001, έχει διδάξει τα βασικά του μπάσκετμπολ σε 25.000 παιδιά στο Ντέρμπαν της Νοτίου Αφρικής, με ενεργά στο άθλημα τα 7.000 από 10-14 ετών και συμμετοχή 98 σχολείων σε τοπικά πρωταθλήματα. Στην ίδια περιοχή έχει επιμορφώσει 100 ντόπιους προπονητές, έχτισε 45 ανοιχτά γήπεδα, στα οποία υπάρχουν μηνύματα ενημέρωσης για το AIDS και λαμβάνει δωρεές από το ίδρυμα «Νέλσον Μαντέλα».
Στην Βόρεια Ιρλανδία, το 91% των παιδιών που συμμετείχαν, παραδέχθηκαν πως μέσω του προγράμματος συναναστράφηκαν για πρώτη φορά άτομα από διαφορετικό κοινωνικό ή θρησκευτικό υπόβαθρο. Δημιουργήθηκαν λίγκες για παιδιά ηλικίας 8-11 και 9-17 ετών, παράλληλα με άλλες κοινωνικές δραστηριότητες.
Στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, το 96% των 2.000 παιδιών από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη που συμμετείχαν στα προγράμματα έχουν πλέον θετική αντιμετώπιση για την άλλη πλευρά. Περισσότεροι από 70 ντόπιοι ενήλικες έλαβαν μέρος σε σεμινάρια για προπονητές, ενώ 16 ομάδες των περιοχών δοκιμάζουν παιδιά στο μπάσκετμπολ, κατά την αποφοίτησή τους από το γυμνάσιο, με δυνατότητα επαγγελματικής πορείας. Παράλληλα, όπως και σε όλες τις περιοχές, διοργανώνονται ημερίδες και σεμινάρια επαγγελματικής καθοδήγησης.
Στην Κύπρο, από το 2006 κι έπειτα, εργάζονται τρεις διευθυντές προγραμμάτων και 16 προπονητές για παιδιά 10-15 ετών, από ελληνικές και τουρκικές οικογένειες.
Η PeacePlayers International συνεργάζεται με τον Ο.Η.Ε. για κάθε δραστηριότητα στην περιοχή, τόσο στη συμμετοχή εκατοντάδων παιδιών στις μπασκετικές ακαδημίες όσο και στην επιμόρφωση κόουτς και δασκάλων.
Το σύνθημα της PeacePlayers International και των αδερφών Τούι είναι «παίξτε μαζί, ζήστε μαζί!».
Άλλωστε, όπως πίστευε ο Γκάντι, «η τακτική του “οφθαλμός αντί οφθαλμού” τελειώνει μόνο έχοντας κάνει όλο τον κόσμο τυφλό»…