Μία παροιμία στη Νιγηρία αναφέρει ότι «τα άλογα έχουν τέσσερα πόδια, αν και συχνά πέφτουν».
Ο μικρός Μασάι Ουτζίρι μπορεί να μην άκουσε ποτέ στο Μπόρνμουθ της Αγγλίας, όπου γεννήθηκε, στις 7 Ιουλίου 1970.
Όμως ο Νιγηριανός πατέρας του και η μητέρα του από την Κένυα -οι οποίοι, όταν ο κανακάρης τους ήρθε στον κόσμο, ήταν φοιτητές στην Αγγλία- φρόντισαν να του την μάθουν από νωρίς.
Στην πατρίδα του, η έκφραση σημαίνει απλώς ότι ο φόβος της αποτυχίας δεν πρέπει να είναι λόγος για να χάσει κάποιος τα όνειρά του.
Ο ίδιος ο Ουτζίρι, στα 49 χρόνια του πλέον, επιμένει να αναφέρει συχνά μία άλλη παροιμία της χώρας του, μεταξύ σοβαρού και αστείου.
«Αν η ζωή σε “χτυπήσει” ανελέητα και το πρόσωπό σου είναι πρησμένο, χαμογέλα και συμπεριφέρσου σαν να είσαι απλώς… εύσωμος».
Ο πρόεδρος των φετινών φιναλίστ του ΝΒΑ, Τορόντο Ράπτορς, πρώτης ομάδας από τον Καναδά που διεκδικεί τον τίτλο της αμερικανικής Λίγκας, δεν σκέφτεται τις πρωτιές (του).
Σκέφτεται μόνο τη συνέχεια. Την ιστορία.
Το δικό του πρόσωπο θα μπορούσε να είναι… φουσκωμένο από περηφάνια.
Καθώς, από το 2010, είναι ο πρώτος Αφρικανός που εργάστηκε ως διοικητικός παράγοντας σε ομάδα οποιουδήποτε επαγγελματικού σπορ στις Η.Π.Α..
Καθώς η ομάδα του φέτος έγραψε ιστορία.
Μονάχα που η μοναδική φορά που θα τον ακούσει κάποιος να λέει «εγώ» δεν είναι ούτε για τα προσωπικά επιτεύγματά του ούτε για την πορεία των Ράπτορς.
«Το να είμαι ο πρώτος Αφρικανός σε αυτή τη θέση… δεν σημαίνει τίποτα για μένα. Μηδέν!
Αυτό που έχω ως βάρος στους ώμους μου είναι να έρθει ο επόμενος σε αυτό το πόστο, ώστε να ξέρω ότι έχω βοηθήσει κάποιον και ότι έχω δημιουργήσει ευκαιρίες για τους συνανθρώπους μου στην Αφρική».
Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη των Τελικών κόντρα στους Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς, ο Μασάι Ουζίρι ξεκαθάρισε στους εκπροσώπους του Τύπου ότι δεν «πεινάει» για δημοσιότητα.
Τους εξήγησε πως ό,τι παρακολουθούν στο παρκέ είναι κατόρθωμα των παικτών και των προπονητών.
Ο ίδιος επιθυμεί να μείνει -ξανά και μαεστρικά- μακριά από το προσκήνιο.
Μακριά από τα φώτα και τα φλας.
Προτιμά, ακόμη και σε στιγμές δόξας, να μιλά για το αληθινό πάθος του.
Εκεί δεν έχει πρόβλημα να πει «εγώ», αλλά δεν θα διεκδικήσει και πάλι τη φήμη και τα εύσημα,
«Αν θέλετε, μπορώ να σας μιλήσω μόνο για το έργο μας στην Αφρική», εξήγησε στα Μ.Μ.Ε..
«Αυτό είναι και αληθινό έργο ζωής και πραγματικός άθλος», συμπλήρωσε.
«Όλα τα υπόλοιπα είναι απλώς ένα παιχνίδι»…
Η φιλανθρωπική δράση του Μασάι Ουτζίρι στην Αφρική δεν σταματά ποτέ.
Ένα ταξίδι από μία μικρή πόλη της Νιγηρίας ως τις σουίτες του ΝΒΑ.
Ένα μονοπάτι από την Αφρική ως την εξαετή καριέρα σαν παίκτης στην Ευρώπη (μέχρι τη Σκανδιναβία) και ως την Φλόριντα, τα Βραχώδη Όρη του Κολοράντο και τον Καναδά, χωρίς σορτσάκι και φανέλα.
Αλλά με την ίδια αγάπη για το άθλημα.
Μία διαδρομή από ένα σκοτεινό δωμάτιο του βίντεο της μοναξιάς του σκάουτινγκ ως τα ύπατα αξιώματα.
Από το άγνωστο στη φήμη.
Από μία πρώτη εργασία χωρίς αμοιβή(!), μία πρακτική ως σκάουτερ των Ορλάντο Μάτζικ, το 2003, ως εκατομμυριούχος και διάσημος τζένεραλ μάνατζερ ή πρόεδρος.
Ένας… σεσημασμένος, αλλά όχι ακριβώς γραφειοκράτης παράγοντας.
Διότι ακόμη και η πιο «τεχνοκρατική» κίνησή του έχει ψυχή.
Έχει την ψυχή του.
Μία ψυχή την οποία ο Μασάι Ουτζίρι δεν πουλά δα και στον διάβολο για την επιτυχία.
Προτιμά να την αφιερώνει και στην εργασία του και στο έργο ζωής του, που δεν είναι ένα δαχτυλίδι πρωταθλητή, αλλά οι ίσες ευκαιρίες στην Αφρική που λατρεύει.
Ένας τίτλος ΝΒΑ θα του προσφέρει ένα νέο χαμόγελο.
Μία ενδεχόμενη ήττα από τους πρωταθλητές Ουόριορς θα του φέρει απλό προβληματισμό για την επόμενη κίνηση.
Για το κάτι παραπάνω που θα χρειαστεί το Τορόντο για το βήμα παραπάνω.
Από εκεί και πέρα, ο 49χρονος Νιγηριανός δεν θα χάσει τον ύπνο του.
Έχει να συνεχίσει το αληθινό πάθος του.
Το μπάσκετμπολ στην Αφρική.
Την διέξοδο από την Αφρική.
Αλλά, κυρίως, να αποδεικνύει κάθε φορά στον Πρόεδρο των Η.Π.Α., Ντόναλντ Τραμπ, πόσο λάθος έκανε όταν φέρεται να αποκάλεσε τους μετανάστες από την Αϊτή και τη Νιγηρία «κόσμο από χώρες απόπατους»…
«Το μόνο που θα πω ότι με τα λόγια του δεν επιδεικνύει ηγεσία που εμπνέει τον λαό», είχε απαντήσει στον “πλανητάρχη”.
«Και είναι άδικος για μέρη που δεν γνωρίζει ούτε πού ούτε πώς είναι και για ανθρώπους που θέλουν μόνο να βελτιώσουν τη ζωή τους.
Αν προέρχομαι από μία σκουληκότρυπα, όπως είπε ο Τραμπ, τότε είμαι περήφανος για την σκουληκότρυπα μου».
Ο Μασάι Ουτζίρι έχει πάντοτε μεγάλα όνειρα.
Το όραμα του Ουτζίρι ήταν πάντοτε συνδυασμός ονείρων και ταξιδιών.
Το δικό του ταξίδι περιλαμβάνει τρεις ηπείρους.
Μετά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του στην Αγγλία, η γιατρός μητέρα του και ο νοσοκόμος πατέρας του επέστρεψαν στη Νιγηρία.
Στα 13 του, ο Μασάι εγκατέλειψε τη φιλοδοξία να γίνει ποδοσφαιριστής.
Ερωτεύτηκε το μπάσκετμπολ.
Με… «προξενιό» και τα κατορθώματα του συμπατριώτη του τότε σταρ του πανεπιστήμιου του Χιούστον και μετέπειτα σταρ των Ρόκετς, MVP και δις πρωταθλητή ΝΒΑ, Χακίμ Ολάζουον.
«Όλοι στη Νιγηρία ήθελαν να μοιάσουν στον Χακίμ. Το ίδιο κι εγώ», εξήγησε χρόνια αργότερα.
Η οικογένειά του όχι μόνο ενθάρρυνε την αλλαγή, αλλά του επέτρεψε να φύγει για την Αμερική έναν χρόνο αργότερα, ώστε να φοιτήσει και να παίξει σε γυμνάσιο, με στόχο να βρει υποτροφία για το πανεπιστήμιο.
Πρώτη στάση το Σιάτλ ζώντας στο σπίτι μίας οικογένειας από τη Νιγηρία.
Όμως, ο έφηβος Ουτζίρι είχε ήδη (κι άλλο) πλάνο.
Γνώριζε ότι δεν είχε ταλέντο να φτάσει ως το ΝΒΑ και έδωσε στο όνειρό του «μετάθεση» για καριέρα στην Ευρώπη.
Τα ταξίδια πάντα «έκαναν κουμάντο» στις επιλογές και τις αποφάσεις του.
Μετά το τζούνιορ κόλετζ Μπίσμαρτ Στέιτ στη Βόρεια Ντακότα, με μ.ό. 12,9 πόντους, 6,8 ριμπάουντς και 3,1 ασίστς, φοίτησε για έναν χρόνο στο Μοντάνα Στέιτ, πριν επιστρέψει στην Αγγλία.
Φόρεσε τη φανέλα της Ντέρμπι Κάουντι, συνέχισε στη δεύτερη κατηγορία του Βελγίου και της Γερμανίας, πέρασε πάλι από αγγλικούς και βελγικούς συλλόγους και η χάρη του έφτασε ως τη Φινλανδία και τη Δανία.
Στον τελευταίο σταθμό του, σε ηλικία πια 32 ετών, συνειδητοποίησε πως «κυνηγούσα κάτι που δεν υπήρχε πλέον μέσα μου.
Δεν ήμουν αρκετά καλός για να συνεχίζω την καριέρα μου σαν παίκτης και να κερδίζω χρήματα από αυτό», σχολίασε σε συνέντευξή του στο «Sports Illustrated».
Επισημαίνοντας πως «άρχισα να πηγαίνω σε διάφορα τουρνουά μόνο για να παρακολουθώ παίκτες».
Το νέο ταξίδι του μόλις είχε αρχίσει…
Έναν χρόνο αργότερα, έλαβε την πρώτη δουλειά, αν και χωρίς μισθό, σαν σκάουτερ των Ορλάντο Μάτζικ.
Πλήρωνε τα οδοιπορικά και τη διατροφή του και σε διάφορα ταξίδια για δουλειά μοιραζόταν τα έξοδα διαμονής με άλλους συναδέλφους του.
Οι γνωριμίες που έκανε τον έφεραν στη Φλόριντα, όμως η εργατικότητα και το «καλό μάτι» εντυπωσίασαν τον GM Τζον Γκέιμπριελ και τον τότε κόουτς, Ντοκ Ρίβερς.
Δεν έμεινε για πολύ απλήρωτος.
Όχι, πάντως, στο Ορλάντο.
Λίγους μήνες αργότερα, ο παλαίμαχος φόργουορντ και τότε παράγοντας του Ντένβερ, Κίκι Βάντεγουεϊ εκτίμησε τους δεσμούς του με την Αφρική και τις μπασκετικές σχέσεις του στην Ευρώπη και του πρόσφερε (έμμισθη) εργασία ως σκάουτερ εξωτερικού των Νάγκετς, στους οποίους εργάστηκε ως το 2007, έχοντας προαχθεί σε διευθυντή του τμήματος διεθνούς σκάουτινγκ!
Την ίδια σεζόν, προσελήφθη στο ίδιο πόστο στους Τορόντο Ράπτορς, στους οποίους προβιβάστηκε σε ασίσταντ τζένεραλ μάνατζερ, το 2008.
Δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στο Ντένβερ ως αντιπρόεδρος και ήταν εκείνος που έκανε το χατίρι στον Καρμέλο Άντονι να τον ανταλλάξει στην αγαπημένη του Νέα Υόρκη, αλλά για το… μισό ρόστερ των Νικς!
Ωστόσο, η αγάπη για το μπάσκετμπολ «έπρεπε» να συνδυαστεί με ταξίδια.
Γι’ αυτό και το 2013 επέστρεψε πάλι στο Τορόντο ως πρόεδρος και GM, με πενταετές συμβόλαιο αντί 15 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ήταν, εξαρχής, ο άνθρωπος που δεν έλεγε στους παίκτες εκείνα που ήθελαν ν’ ακούσουν.
Μονάχα που δεν έχασε την ψυχή του.
Και ζήτησε… συγγνώμη όταν το καλοκαίρι του 2018 αντάλλαξε τον λατρεμένο της εξέδρας των Ράπτορς, ΝτεΜαρ ΝτεΡόζαν, στο Σαν Αντόνιο για τον Κουάι Λέοναρντ.
Απολογήθηκε στο κοινό, αλλά δήλωσε επίσης πως «ζητώ συγγνώμη και από τον ΝτεΜαρ για την έλλειψη επικοινωνίας».
Η γκρίνια της κερκίδας και του καναδικού Τύπου ξεχάστηκε σε λίγους μήνες, αφού ο Λέοναρντ «κουβάλησε» το Τορόντο ως τους Τελικούς.
Μαζί με τον νέο σταρ των Ράπτορς, Κουάι Λέοναρντ, μετά την ανταλλαγή του από τους Σπερς.
Ο Μασάι Ουτζίρι δεν λέει ούτε στους συμπατριώτες του στην Αφρική αυτό που θέλουν ν’ ακούσουν.
Η προσέγγισή του είναι διδακτική, με βάση τη δική του εμπειρία και πορεία.
«Πολλές φορές, οι ενήλικες λέμε στους νέους πράγματα που δεν ισχύουν, ώστε να ενισχύσουμε τα όνειρά τους.
Άλλες φορές, τους μιλάμε με αφοριστική ειλικρίνεια και τους λέμε πως οι πιθανότητες είναι τελείως εναντίον τους.
Εγώ προτιμώ να κοιτάξω ένα παιδί στα μάτια και να του αναφέρω ότι μπορεί οι πιθανότητες να είναι μία στο εκατομμύριο, όμως αυτός ο ένας ίσως να είσαι εσύ.
Πρέπει να συνεχίζετε να μεγαλώνετε, να ωριμάζετε και να αγωνίζεστε για να φτάσετε στο επίπεδο που θέλετε και που απαιτείται για την επιτυχία».
Ούτως ή άλλως, βεβαίως, ειδικά στη σύγχρονη εποχή της άμεσης πληροφόρησης και των social media, συχνά τα παραδείγματα είναι περισσότερα και πιο απτά από τα λόγια.
Παλαιότερα ήταν οι Χακίμ Ολάζουον (Νιγηρία) και Ντικέμπε Μουτόμπο (Κονγκό).
Πριν από μερικά χρόνια ήταν ο Σερζ Ιμπάκα από το Κονγκό, νυν φόργουορντ του Τορόντο.
Στο σύγχρονο ΝΒΑ είναι οι Τζοέλ Εμπίιντ (Σίξερς) και Πασκάλ Σιάκαμ (Ράπτορς).
Ο δεύτερος, μάλιστα, αντιμετωπίζοντας τον Εμπίιντ στους ανατολικούς ημιτελικούς, έλεγε ότι «από τις αναμετρήσεις μας κερδίζει το Καμερούν και θέλουμε να δείξουμε ότι οι Αφρικανοί μπορούν να γίνουν σταρ».
Ο Σιάκαμ πρόσθεσε ότι «θέλουμε τα παιδιά στην ήπειρό μας να μας βλέπουν. Να μας παρακολουθούν.
Τώρα μπορούν να πιστέψουν ότι κι εκείνα μπορούν να τα καταφέρουν»…
Το όραμα του Ουτζίρι περιλαμβάνει ίσες ευκαιρίες για όλα τα παιδιά της Αφρικής.
Το 2003 δεν ήταν μόνο η χρονιά που ο Ουτζίρι βρήκε την πρώτη εργασία του στο ΝΒΑ.
Αλλά είχε ήδη μία δεύτερη, παράλληλη εργασία.
Μία επιβεβαίωση της πίστης του στις ίσες ευκαιρίες.
Στην ευκαιρία, την οποία πολλάκις έλαβε και ίδιος.
Το καλοκαίρι του 2003, ο Νιγηριανός παράγοντας ίδρυσε την μη κερδοσκοπική οργάνωση «Giants Of Africa», με στόχο την κατασκευή γηπέδων μπάσκετμπολ στην Αφρική και την διεξαγωγή καλοκαιρινών καμπ για παιδιά.
Το πιο πρόσφατο γήπεδο ήταν εκείνο στην Κένυα, χώρα καταγωγής της μητέρας του, το οποίο συγχρηματοδότησε το ίδρυμα της Αούμα Ομπάμα, αδερφής του πρώην Προέδρου των Η.Π.Α., Μπαράκ Ομπάμα και εγκαινιάστηκε από τον ίδιο τον πρώην «πλανητάρχη».
Παράλληλα, ο Ουτζίρι είναι διευθυντής του «Basketball Without Borders», επίσημου καμπ του ΝΒΑ στην αφρικανική ήπειρο και διοργανώνει άλλα δύο καμπ.
Το ένα για τους 50 καλύτερους νεαρούς παίκτες στη Νιγηρία και το άλλο για φόργουορντ και σέντερ, το οποίο ο Ουτζίρι «τρέχει» μόνος του, με σπόνσορα την εταιρία Nike.
Επιπλέον, ήταν από τους πρωτεργάτες της συνεργασίας ΝΒΑ και FIBA για την ίδρυση της Basketball Africa League (BAL), ενός πρωταθλήματος 12 ομάδων που θα αρχίσει τον Ιανουάριο του 2020, με πρόεδρο τον αποκαλούμενο «νονό του αφρικανικού μπάσκετμπολ», Αμαντού Γκάλο Φολ.
Το έργο του Ουτζίρι στα χώματα των προγόνων του έγινε το 2016 ντοκιμαντέρ από τον Χιούμπερτ Ντέιβις με τίτλο «Giants Of Africa».
Το 2014, λίγο μετά την απαγωγή 200 μαθητριών σχολείου από τρομοκράτες στη Νιγηρία, ο πρόεδρος των Ράπτορς έγραψε μία επιστολή-κραυγή βοήθειας, λέγοντας πως «μιλώ γιατί τα σπορ μου έχουν δώσει φωνή. Θέλω να κάνουμε όλοι το παν για να λήξει αυτή η τραγωδία».
Ο κομισάριος του ΝΒΑ, Άνταμ Σίλβερ, δεν κρύβει τον θαυμασμό του προς τον Ουτζίρι και μάλιστα θεωρεί ότι κάποια στιγμή θα μεταπηδήσει στην πολιτική.
Στο γραφείο του, στο Τορόντο, υπάρχουν τρία κάδρα.
Το ένα με πόστερ του Νέλσον Μαντέλα.
Ο Νέλσον Μαντέλα είναι ένα από τα ινδάλματα του Μασάι Ουτζίρι.
Το άλλο με φωτογραφία του με τον Μπαράκ Ομπάμα.
Και το τρίτο με τον Πρόεδρο της Ρουάντα, Πολ Καγκάμε, τον οποίο ο Ουτζίρι θεωρεί φίλο και μέντορα.
Το 2016, σε συνέντευξη στην ιστοσελίδα «The Undefeated», ο Νιγηριανός παράγοντας εξιστόρησε τη γνωριμία του με ένα από τα είδωλά του, τον Νέλσον Μαντέλα.
«Στεκόμουν σε μία εκδήλωση δίπλα στον παλαίμαχο σέντερ, Ντικέμπε Μουτόμπο.
Προφανώς γνώριζε ότι ο Ντικέμπε είχε χρηματοδοτήσει την ανέγερση νοσοκομείου και του είπε: “Είναι απίστευτο αυτό που κάνεις για την Αφρική και συνέχισε την εξαιρετική δουλειά!”.
Στη συνέχεια, ήρθε στο μέρος μου, κοντοστάθηκε και μου είπε: “Τι όμορφο χαμόγελο έχεις, νεαρέ μου!”.
Τον κοίταζα με δέος. Ήμουν τότε σκάουτερ στο Ντένβερ. Η πορεία και το έργο του ήταν πάντα έμπνευση, όμως από τη στιγμή που τον συνάντησα ήξερα ότι έπρεπε να προσφέρω κι εγώ στην ήπειρό μας».
Ο Ουτζίρι συμπλήρωσε πως «ο Μαντέλα είναι ο πατέρας της Αφρικής. Η επιθυμία του να βοηθά τον λαό, η αυταπάρνηση και η προσφορά του, το πάθος του για ζωή και οι θυσίες του “μιλούσαν” σε όλους.
Σεβόταν όλους τους ανθρώπους. Άντρες, γυναίκες, παιδιά. Πάλεψε για την ελευθερία των μαύρων στη Νότια Αφρική. Όλα αυτά τον έκαναν ξεχωριστό άνθρωπο.
Ενέπνευσε ολόκληρες γενιές Αφρικανών (και όχι μόνο, όπως ο Μάλκολμ Μπρόγκντον) για την αξία της προσφοράς».
Ο Μασάι Ουτζίρι τονίζει ότι «θέλω να κερδίζω, όμως κυρίως επιθυμώ να ανοίξω μονοπάτια στα νέα παιδιά από την Αφρική.
Θέλω η ήπειρος να μεγαλώσει. Να δείξω στον λαό της πως υπάρχει ελπίδα. Υπάρχει όνειρο.
Εγώ είμαι το παράδειγμα του ονείρου!».
Άλλωστε, όπως αναφέρει και μία άλλη αφρικανική παροιμία, «κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται σπουδαίος. Οι σπουδαίοι άνθρωποι γίνονται σπουδαίοι όταν οι υπόλοιποι κοιμούνται».
Και όταν οι ίδιοι δεν σταματούν να ονειρεύονται, να έχουν όραμα και να συνεισφέρουν.
Ουτζίρι, η προσωποποίηση της κοινωνικής προσφοράς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Ο Μαρκ Γκασόλ δεν είναι ο παίκτης που έχεις συνηθίσει
Πασκάλ Σιάκαμ: Ένα ιερό -εκ πατρός- καθήκον