Δώδεκα ήταν οι Θεοί του Ολύμπου στη μυθολογία.
Δώδεκα ήταν οι άθλοι του Ηρακλή.
Δώδεκα οι Παλαδίνοι του Καρλομάγνου.
Δώδεκα οι Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης του βασιλιά Αρθούρου.
Δώδεκα ήταν και οι άθλοι του αυτοκράτορα του clay, Ράφα Ναδάλ.
Με τη διαφορά ότι ο Ισπανός ξεπέρασε ακόμα και τα μυθιστορήματα, τη μυθολογία, την ίδια την ιστορία.
Μοιάζει αδιανόητο, αλλά από το 2005, ο Ράφα έχει χάσει μόνο τέσσερεις φορές στο παρισινό χώμα. Για την ακρίβεια τρεις, διότι το 2016 υποχρεώθηκε σε ένα επίπονο walkover λόγω τραυματισμού.
Κι αν οι ήττες από τον Νόβακ Τζόκοβιτς θεωρούνται τρόπον τινά φυσιολογικές λόγω της κλάσης και της ικανότητας του αντιπάλου, ο αποκλεισμός από τον Ρόμπιν Σόντερλινγκ το 2009, θεωρείται μέχρι τις μέρες μας η πιο εντυπωσιακή ήττα στην ιστορία του τένις.
Είναι τρομερό, αλλά πάντοτε το κοινό και οι ειδικοί έμεναν προσκολλημένοι στις ήττες και στις αποτυχίες αυτού του παιδιού από τις Βαλεαρίδες.
Ίσως επειδή τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει μια τεράστια συζήτηση σχετικά με το κατά πόσον το τένις στο χώμα είναι «βαρετό» επειδή διαρκεί πολύ περισσότερο, όπως προβοκάρει ο Νικ Κύργιος και συμφωνούν διάφορα λευκά κολάρα που αποφασίζουν για το ύψος των χορηγιών.
Είναι άδικο και ασεβές στην ιστορία του σπορ να σνομπάρεται το clay (κεραμιδόχωμα), επειδή τα γήπεδα αυτά απαιτούν τη μεγαλύτερη συντήρηση σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο τύπο γηπέδου.
Ακόμα και το συχνό πότισμα, το «κυλινδράρισμα», το στρώσιμο και το διαρκές συμπλήρωμα χώματος είναι μέρος της μαγείας του παιχνιδιού.
Το χώμα επιβραδύνει τη μπάλα, κάνει τη διάρκεια του αγώνα πολύ μεγαλύτερη και η μοναδική μεταβλητή είναι το spin που κάνει τη μπάλα να αναπηδά πολύ περισσότερο από τα άλλα τερέν.
Πόσα slides του Ράφα θα είχαμε χάσει εάν αποφάσιζαν μόνο τα λευκά κολάρα. Πόσο νωρίτερα θα είχε αναγκαστεί να ολοκληρώσει την καριέρα του ο Ναδάλ χωρίς τη φιλική επιφάνεια του clay.
Ράφ Ναδάλ, ο αυτοκράτορας του clay
«Μόνο στο χώμα γίνονται αντιληπτές οι βαθμίδες του αθλήματος. Εκεί μαθαίνει ένας πρωταθλητής πώς και πότε πρέπει να κάνει τις επιλογές για τη διάρθρωση της στρατηγικής του. Κάποτε κυριαρχούσε η άποψη ότι όσοι τα καταφέρνουν στα σκληρά τερέν έχουν πλεονέκτημα. Στη σύγχρονη εποχή ισχύει το αντίθετο. Στο χώμα μαθαίνεις τα όριά σου, καταφέρνεις να ελέγχεις τη δύναμή σου, παλεύεις εκτός από τον αντίπαλο και με τον εαυτό σου».
Είναι λόγια του Αντρέ Άγκασι, του πρώην πρωταθλητή που έχει εκφραστεί πολλάκις με κολακευτικά λόγια για τον Ναδάλ, όταν ο Ισπανός κατηγορείτο πως «κερδίζει μόνο στο χώμα».
Εν πρώτοις, ο Ναδάλ δεν κερδίζει μόνο στο χώμα. Η διαδρομή και οι επιτυχίες του μιλούν από μόνα τους, αν και δεν βρίσκω τίποτε το κακό στο να θεωρείται «ο βασιλιάς του clay». Απεναντίας.
Είναι κωμικό για έναν αθλητή που δεν έπεσε ποτέ κάτω από τη δέκατη θέση στην παγκόσμια κατάταξη να θεωρείται «μη ολοκληρωμένος».
Πιθανότατα να πρόκειται για μια αποστροφή ενός κόσμου που ολοένα και περισσότερο κυνηγάει τον τέλειο αθλητή ή την τέλεια περσόνα επικοινωνιακά.
Η πίεση στο τένις υψηλού επιπέδου είναι τεράστια, ο Ράφα έμαθε να τη διαχειρίζεται με τον δικό του τρόπο, γιατί από νήπιο είχε γύρω του ανθρώπους οι οποίοι είχαν απόλυτη γνώση του διαχωρισμού μεταξύ αθλητισμού και πρωταθλητισμού.
Ο αδερφός του πατέρα του υπήρξε επί δεκαετίες προπονητής και μέντοράς του. Ο Τόνι Ναδάλ θεωρείται από τους πλέον επιτυχημένους motivators στην ιστορία του τένις και μεταλαμπάδευσε στον Ράφα τη σημασία της ψυχολογικής προετοιμασίας. Δεν αρκεί να υπακούει μόνο το σώμα, το πρωτεύον είναι να είναι έτοιμο το μυαλό.
Έχοντας στο οικογενειακό περιβάλλον και τον άλλον αδελφό του πατέρα του, το «Κτήνος της Μπάρσα», Μιγκέλ Άνχελ Ναδάλ, ο Ράφα έμαθε να διαχειρίζεται και την πειθαρχία και την απομόνωση του πρωταθλητή.
Ο Ράφα Ναδάλ σε παιδική ηλικία στο πλευρό των θείων του, του προπονητή του, Τόνι Ναδάλ (αριστερά) και του πρώην ποδοσφαιριστή της Μπαρτσελόνα, Μιγκέλ Άνχελ Ναδάλ.
Στην αρχή έπαιζε ποδόσφαιρο, πολύ σύντομα άρχισε να το συνδυάζει με το τένις. Όταν στα οκτώ του χρόνια κέρδισε το πρώτο τοπικό τουρνουά, η γλύκα της νίκης έφερε και τη θέληση για πιο σκληρή προπόνηση.
Κρατούσε τη ρακέτα και με τα δυο χέρια, ήθελε να δίνει όση δύναμη είχε μέσα του στα χτυπήματα, αλλά πρωταθλητής που κρατούσε τη ρακέτα και με τα δυο χέρια δεν υπήρξε ποτέ.
Εν τέλει επέλεξε το παράδοξο: παρότι δεξιόχειρας, το backhand του έβγαινε φυσικό με το αριστερό χέρι.
Δεν είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα πολλών 12χρονων αυτό, ήταν εμφανές ότι το παιδί έπρεπε να ακολουθήσει το τένις.
Ο πατέρας του τον υποχρέωσε σχεδόν να εγκαταλείψει το ποδόσφαιρο και έχω την αίσθηση ότι ένα μικρό απωθημένο πρέπει να το κουβαλά ακόμα ο Ράφα.
Παρότι δεν έφυγε από την Μαγιόρκα, είναι φανατικός οπαδός και επίτιμο μέλος της Ρεάλ Μαδρίτης και δεν έπαψε ποτέ να ξεκλέβει χρόνο για να την παρακολουθήσει στο Bernabèu.
Παρά το γεγονός ότι πιέστηκε από την ισπανική ομοσπονδία αντισφαίρισης να μετακομίσει με υποτροφία στη Βαρκελώνη για την περαιτέρω εκπαίδευση και προπόνησή του, δεν έφυγε από το νησί.
Στο φίλιο περιβάλλον είχε ένα ψυχολογικό βάρος λιγότερο, μιας και ο πρωταθλητισμός από την εφηβεία τον έφερε σε αρκετά δύσκολη θέση με τα μαθητικά του καθήκοντα.
Δεν ήταν ούτε καλός, ούτε μελετηρός μαθητής ο Ράφα. Είπαμε, ποτέ δεν ήταν τέλειος σε όλα. Όταν όμως ένα μικρό παιδί κερδίζει τον Πατ Κας (πρώην πρωταθλητής του Γουίμπλεντον) έστω και σε αγώνα επίδειξης, μάλλον είναι σαφές πως το τένις είναι το πεπρωμένο του.
Πέρασε απ’ όλες τις βαθμίδες των μικρών εθνικών κλιμακίων. Μίνι, παιδικό, εφηβικό. Κανείς δεν τον είχε προσέξει. Όταν κλήθηκε να αντιμετωπίσει άντρες, αμούστακο παιδί ακόμα, έγινε ο 9ος τενίστας κάτω των 16 ετών που κέρδισε αγώνα στην εποχή των Όπεν.
Ήταν 29 Απριλίου του 2002, όταν κέρδισε το νούμερο 81 της παγκόσμιας κατάταξης, Ραμόν Ντελγάδο, στο τουρνουά της Μαγιόρκα και εξανάγκασε την ΑΤΡ να ασχοληθεί σοβαρά μαζί του.
Ο Ράφα Ναδάλ σε ηλικία 15 ετών, στην πρώτη του νίκη στο τουρνουά της Μαγιόρκα.
Στο ντεμπούτο του στο ευγενές γρασίδι του Γουίμπλεντον, έγινε ο πρώτος ανήλικος τενίστας μετά τον Μπόρις Μπέκερ το 1984 που προκρίθηκε στον τρίτο γύρο. Ήταν τα αποκαλυπτήριά του στο μεγάλο κοινό, ήταν το ελατήριο της εκτόξευσης στην πρώτη πενηντάδα της παγκόσμιας κατάταξης.
Έκτοτε δεν σταμάτησε ποτέ εξαιρουμένων των επίπονων τραυματισμών του. Ο Ράφα άρχισε να λιώνει με τη λάβα του το χώμα του Παρισιού από το 2005. Απέκλεισε τον Φέντερερ στον ημιτελικό, διέλυσε τον Αργεντίνο Πουέρτα στον τελικό. Από τότε ξεκίνησε η άτυπη κόντρα με τον Ελβετό Αυτοκράτορα των courts.
Ο Ρότζερ το 2005 ένιωσε την καυτή ανάσα του μπρούσκου Ισπανού που καθ’ όλο το ημερολογιακό έτος υπολείπετο μόνο δυο νικών του ιερού τέρατος του αθλήματος. Ο clean cut Ελβετός ήταν και είναι «αυτό που θέλει το τένις», ο Ναδάλ ήταν και είναι ένα πολύ γυμνασμένο παιδί με μακριά μαλλιά που ολοένα και περισσότερο έφερνε στο νου τον Μποργκ.
Μόνο που ο κορυφαίος και αυτοκαταστροφικός Σουηδός δεν κατόρθωσε ποτέ να διαχειριστεί το θυμό του όπως ο Ίβηρας.
Ο τελικός με τον Φέντερερ στο Όπεν της Γαλλίας το 2006 είναι από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του Ρολάν Γκαρός. Η νίκη του Ναδάλ στο tie-break μετά από έναν συγκλονιστικό αγώνα, τον έβαλε κανονικά στην ίδια πρόταση με τον Φέντερερ χωρίς να θεωρείται υπερβολή ή ύβρις.
ΟΙ 54 συνεχόμενες νίκες στο clay γκρέμισαν το ρεκόρ του τιτάνα Γκιγέρμο Βίλας, ο τελικός στο Γουίμπλεντον ήταν ο πρώτος για Ισπανό τενίστα μετά από 40 ολόκληρα χρόνια.
Με λίγα λόγια, υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις για τις κλασσικές υπερβολές με το next best thing του τένις, τον επόμενο κορυφαίο όλων των εποχών και πάει λέγοντας.
Ο Ράφα Νάδαλ στον τελικό του Ρολάν Γκαρός το 2006, κόντρα στον Ρότζερ Φέντερερ / Photo by: Eurokinissi (AFP Photo).
Κι όμως, το hype αρνείτο να ταξιδέψει στο Μανακόρ των Βαλαερίδων Νήσων. Ο Ρότζερ είχε πάρει όλο το οξυγόνο. Είχε το στυλ, την κλάση, τον αέρα, τα πάντα.
Για τον Ναδάλ ήταν όλα ένα σκαλοπάτι πιο πάνω, ένα κλικ πιο δύσκολα. Εκτός από τις φορές που γλιστρούσε στο χώμα του Παρισιού. Τρίτος συνεχόμενος τίτλος, πάλι εναντίον του Φέντερερ, ο οποίος νωρίτερα τον είχε κερδίσει για πρώτη φορά στο χώμα στου τουρνουά του Αμβούργου.
Οι μονομαχίες τους έλαβαν επικό χαρακτήρα, ο ξένος Τύπος τις ονόμασε «Η μεγάλη μάχη των τερέν», γιατί όσο επικρατούσε ο Ράφα στο clay, απαντούσε ο Ρότζερ στο green.
Ίδια μουσική και την επόμενη σεζόν, με τη διαφορά ότι το 2008 διεξήχθη «Ο Τελικός των Τελικών» στο Γουίμπλεντον. Μετά από 4 ώρες και 48 λεπτά. Υπό βροχή, με διακοπές, με απίστευτη διακύμανση στο σκορ και το ένα σετ καλύτερο από το άλλο. 6–4, 6–4, 6–7, 6–7, 9–7. Ένας από τους συγκλονιστικότερους αγώνες τένις όλων των εποχών.
Εκτιμώ ότι αυτός είναι ο αγώνας που άνοιξε την καρδιά των fans για τον Ράφα. Αναγνωρίζοντας το τεράστιο σθένος του Ρότζερ, ο Ισπανός τον κέρδισε «στην έδρα του» και ήταν για πρώτη φορά (πολύ) συμπαθής.
Παρά το γεγονός ότι του ακυρώθηκαν τρία match point, ο Ναδάλ κράτησε την ψυχραιμία του, κατόρθωσε να διαχειριστεί το μεσογειακό αίμα που έβραζε και συμπεριφέρθηκε σαν Λόρδος στο House of Commons.
Η ήττα της επόμενης χρονιάς από τον Σόντερλινγκ υπό οποιαδήποτε άλλη συνθήκη θα αντιμετωπιζόταν ως φυσιολογική, εάν το τένις το ίδιο δεν είχε αποφασίσει ότι ο Ράφα είναι ο καλύτερος στο χώμα τενίστας από καταβολής.
Δεν υπάρχει πιο εύγλωττο παράδειγμα για την εξαίρεση που επιβεβαίωσε τον κανόνα από την ήττα κόντρα στο Σουηδό το 2009. Κι αν δεν υπήρχε αυτή η ήττα, μπορεί να μην είχαμε βιώσει ποτέ το έπος του 2010.
Θεωρείται η κορυφαία σεζόν στην καριέρα του Ναδάλ. Εκτός από το «δικό του» Ρολάν Γκαρός, ήρθε η κατάκτηση (ξανά) του Γουίμπλεντον, το πρώτο US Open και η αναρρίχηση στο #1 της παγκόσμιας κατάταξης. Ο Ναδάλ πια ήταν ένας παγκοσμίως αναγνωρίσιμος αθλητής, ένα παράδειγμα για τους νέους τενίστες, ένα ιερό τέρας που εκκολάπτετο μεγαλόφωνα και όχι υπόκωφα στα courts όλου του κόσμου και δίχως προτιμήσεις στις επιφάνειες.
Ο Ράφα Νάδαλ στον προημιτελικό του Ρολάν Γκαρός το 2006, κόντρα στον Νόβακ Τζόκοβιτς / Photo by: Eurokinissi (AFP Photo).
Το Ναδάλ Vs Φέντερερ δεν ήταν ακριβώς το Μποργκ Vs Μάκενρο, αλλά ό,τι πλησιέστερο έχουμε δει ποτέ στο τένις. Στη σκιά τους ο περήφανος Νόβακ Τζόκοβιτς, ένας ακόμα κορυφαίος τενίστας στην εποχή των γιγάντων, ο οποίος υπέφερε και υποφέρει δίχως την προβολή που του αρμόζει και εξ αιτίας της προσωπικότητάς του.
Με εξαίρεση την κακή -για Ναδάλ- σεζόν του 2015, ο Ισπανός έκανε δεύτερη καριέρα στα χρόνια που υποτίθεται μειώνονταν οι αθλητικές του ικανότητες και δεν είχε πια να αποδείξει τίποτα.
Θαρρείς και είχε σκοπό να ξεπερνά τα ρεκόρ του, εξακολούθησε να διαπρέπει και το 2019 ολοκλήρωσε τον Δωδέκατο Άθλο του αγκαλιάζοντας σφιχτά την Coupe des Mousquetaires όπως και την πρώτη του φορά.
Όλοι περίμεναν ότι θα σταματήσει, εκείνος όμως συνέχισε. Και συνεχίζει. Για τον εαυτό του και την υστεροφημία του, για κανέναν άλλον.
Είχε αποδείξει σε όλους μας πόσο σημαντική είναι η αυταπάρνηση σε ένα σύνθετο άθλημα φυσικής κατάστασης, ταλέντου και ψυχολογίας, είχε πείσει τους ειδικούς ότι το στιβαρό τένις που βασίζεται στην άμυνα μπορεί να γίνει επιθετικό χάρις στη μυϊκή δύναμη, την πρόσφυση, την ισορροπία και την ταχύτητα.
Τα βολέ του είναι από τα πλέον αξιοσημείωτα στην εξέλιξη του αθλήματος, το top spin του αντικείμενο μελέτης. Κυριολεκτικά. 4900 περιστροφές το λεπτό. Όταν ο Φέντερερ έχει 2700 και οι παλιοί Σάμπρας και Άγκασι 1800 και 1900 αντίστοιχα.
Και το forehand του Ισπανού είναι μια ιστορία από μόνο του. Μέγιστη έκταση των ποδιών, κάντε εικόνα τη μεγαλύτερη δυνατή διάταση.
Πόδια καρφωμένα παράλληλα με τη γραμμή για να πραγματοποιήσει την περιστροφή απελευθερώνοντας τη μέγιστη δύναμη στο κορμί του. Το επιμύθιο είναι τα 175 χλμ την ώρα στο χτύπημα. Πολλές φορές και περισσότερο.
Κι έπειτα αυτό το cross backhand. Εκείνο που επέμενε ο θείος του ότι δεν είναι για τους πρωταθλητές. Ελάχιστοι αθλητές όμως διαθέτουν τόση δύναμη στους κοιλιακούς, ώστε να είναι σε θέση να επιτεθούν με το που διεκπεραιώνουν την άμυνα.
Ο Ναδάλ έχει επιλέξει ένα στρατηγικό, «βίαιο» τένις που βασίζεται στην αυτοπεποίθηση, την αφοσίωση και την ψυχοσωματική σταθερότητα. Όλες οι μεταβλητές είναι διαχειρίσιμες, η απόλυτη συγκέντρωση βοηθά στη μετατροπή του μειονεκτήματος σε ευκαιρία ανάκαμψης και αντεπίθεσης. Έτσι επικρατεί πρώτα στον ψυχολογικό τομέα έναντι των αντιπάλων του, διότι τους κρατά σε διαρκή εγρήγορση, τους αναγκάζει να ακολουθήσουν το ρυθμό αμείωτης έντασης.
Ο «βασιλιάς στο χώμα» τελικά αποδείχθηκε εξαιρετικά ανταγωνιστικός σε όλες τις επιφάνειες, όπως μαρτυρούν οι τρεις τίτλοι Grand Slam (δις) σε γκαζόν-χώμα-τσιμέντο, τα 10 Masters1000, το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο μη φιλικό και άκρως επίπονο για το στυλ παιχνιδιού του, τσιμέντο.
Δεν ξέρουμε ποια θέση του επιφυλάσσει η ιστορία. Θα ήταν άδικο να προδικάσει οποιοσδήποτε την τελική του κατάταξη στο ranking των κορυφαίων όλων των εποχών.
Στη συμβολογία πάντως, ο αριθμός 12 καταδεικνύει την ανασύνθεση της αυθεντικής απολυτότητας, είναι η κορωνίδα του τέλειου μοντέλου αρμονίας και πληρότητας. Το «13» επιτρέπει τη μετάβαση από το συνηθισμένο στο υψηλότερο επίπεδο. Το «14» σε κατατάσσει στο ιερό.
Εκεί έχει πλησιάσει πλέον ο Ράφα, αγγίζει το απόλυτο, κυνηγά το ανεπανάληπτο, εκείνο που πολύ δύσκολα θα ξανασυμβεί στο μέλλον. 21 Grand Slam και συνεχίζει. Η πορεία του αντιπροσωπεύει κάτι σαν συμπέρασμα ενός κύκλου που ολοκληρώνεται.
Του τέλειου κύκλου.
CHECK IT OUT: Όλα τα κείμενα του Zastro
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Ρότζερ Φέντερερ: Ευτυχία είναι η πεποίθηση ότι μας αγαπούν
Η Ναόμι Οσάκα δεν ήθελε, αλλά έμαθε να μιλά για όσα έχουν σημασία
Κόρι Γκοφ: Μία 15χρονη στη μεγάλη «σκηνή»
Μαρία Σαραπόβα: Το διαχρονικό «my way» της «Σειρήνας της Σιβηρίας»
Η ναρκισσιστική γοητεία της αυτοκαταστροφής του Μποργκ
Το Match Point του Νόβακ Τζόκοβιτς
Το αριστερό χέρι (της καρδιάς) της Πέτρα Κβίτοβα