Μια σχέση με μεγάλη ευθύνη

Ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός θεωρούσε τον αθλητισμό τόσο σημαντικό ώστε να σταματά ακόμα και τις πολεμικές συρράξεις στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Το Ολυμπιακό Ιδεώδες εκφράζει το σεβασμό προς την ανθρώπινη ζωή και προσωπικότητα, το θαυμασμό προς το σωματικό κάλλος και την καλλιέργεια της ευγενούς άμιλλας και της ειρήνης.

Αυτά τα ιδεώδη που τόσο τα έχει στερηθεί η σύγχρονη κοινωνία τα βρίσκει κανείς σε αφθονία στον αθλητικό χώρο και η συναναστροφή με τους αθλητές αποτελεί μια καθημερινή έμπνευση και πηγή οραματισμού.

Στον αθλητισμό βρίσκω την ελπίδα και τον ενθουσιασμό να συνεχίσω το δύσκολο έργο του λειτουργού υγείας σε μία κοινωνία με μεγάλα προβλήματα και διάχυτη την αίσθηση της απογοήτευσης και της απαξίωσης.

Αναμφισβήτητα οι τραυματισμοί και οι κακώσεις αποτελούν μέρος του αθλητισμού.

Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή σε κάθε Ολυμπιάδα καταγράφει τις κακώσεις και τις δημοσιεύει σε εγκεκριμένα επιστημονικά περιοδικά.

Σχεδόν 1 στους 10 αθλητές υφίσταται κάποιο τραυματισμό στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Στην Ολυμπιάδα του Ρίο το 2016 το 36% των αθλητών ΒΜΧ ποδηλασίας είχε ένα τουλάχιστο τραυματισμό και ακολούθησε η πυγμαχία με 30% των αθλητών τραυματισμένους, το taekwondo με 24% και το πόλο με 19%.

Αντίστοιχα ποσοστά σημειώθηκαν και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο με την εμφάνιση του νέου αθλήματος του scateboard να συνοδεύεται από 21% ποσοστό τραυματισμών.

Εκτός από τους οξείς τραυματισμούς, υπάρχει όμως και η χρόνια καταπόνηση του σώματος.

Σε μία πρόσφατη μελέτη βρέθηκε ότι στα ατομικά αθλήματα το ποσοστό κακώσεων από καταπόνηση ήταν 42% ενώ στα ομαδικά 33%.

Οι κακώσεις από καταπόνηση διαφέρουν ανάλογα με το άθλημα. Έτσι, αθλήματα ρίψεων και κολύμβησης εμφανίζουν συνήθως παθολογίες από καταπόνηση του ώμου, ενώ άλλοι αθλητές όπως δρομείς και ποδοσφαιριστές παθολογίες των ποδιών και των κάτω άκρων.

Αλλά αθλήματα όπως η άρση βαρών και τα άλματα εμφανίζουν παθολογίες της σπονδυλικής στήλης, ενώ ιδιαίτερα απαιτητικά αθλήματα όπως η γυμναστική μπορεί να εμφανίσουν σύνδρομα καταπόνησης σχεδόν σε κάθε σημείο του σώματος.

Αποτέλεσα μέλος της ελληνικής αποστολής σε τρεις Ολυμπιακούς Αγώνες, Λονδίνο, Ρίο και Τόκιο.

Η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει ένας ιατρός που συνοδεύει την Εθνική Ολυμπιακή ομάδα είναι να φανεί αντάξιος των αθλητών που συνοδεύει.

Θυμάμαι έντονα τη συγκίνηση που ένιωσα στην απονομή Ολυμπιακών μεταλλίων σε αθλητές που βοήθησα να ξεπεράσουν κάποιους τραυματισμούς.

Δεν μπορώ όμως να ξεχάσω και τον πόνο των αθλητών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το όραμα και τις προσπάθειες ετών μετά από ένα βαρύ τραυματισμό παραμονή της τελικής πρόκρισης.

Ο αθλητισμός έχει μεγάλες χαρές και μερικές φορές και μεγάλες λύπες. Τίποτα από αυτά δεν μπορείς να ξεχάσεις.

Όσον αφορά στην Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου που έχω αναλάβει από το 2015, μπορώ να πω ότι επιλέγονται σε κάθε αποστολή οι ποδοσφαιριστές που βρίσκονται στην καλύτερη φόρμα τη συγκεκριμένη στιγμή.

Όπως όμως έχει αναπτυχθεί το επαγγελματικό ποδόσφαιρο, οι αγωνιστικές υποχρεώσεις είναι πλέον εξαντλητικές.

Έτσι, πολλοί από αυτούς τους αθλητές έρχονται στη Εθνική ήδη επιβαρυμένοι ή με κάποια πρόσφατη κάκωση αλλά και με δίψα για συμμετοχή για τη φανέλα.

Την Εθνική υποστηρίζει μία καταπληκτική ομάδα φυσικοθεραπευτών, οι οποίοι κάνουν θαύματα στην αποκατάσταση.

Παρόλα αυτά, όταν δίνεις στον προπονητή έναν τραυματία ποδοσφαιριστή έτοιμο για αγώνα, αναλαμβάνεις μία μεγάλη ευθύνη και δύσκολα ξεκολλάς τα μάτια σου από πάνω του στη διάρκεια του παιχνιδιού.

Η Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, όσο την έχω ζήσει, είναι μία μεγάλη οικογένεια.

Υπάρχει σεβασμός και αλληλοεκτίμηση τόσο μεταξύ των ποδοσφαιριστών όσο και μεταξύ του υπόλοιπου προσωπικού, ενώ βέβαια δεν λείπουν το πολύ χιούμορ και τα πειράγματα.

Αυτές οι ανθρώπινες σχέσεις συνεχίζουν και μετά το γήπεδο, ακόμα και όταν κάποιοι από τους παλιούς κρεμάσουν τα παπούτσια τους.

Έτσι, πολλές φορές θα χτυπήσει το τηλέφωνο για κάποια συμβουλή ή πληροφορία που μπορεί να αφορά στους ίδιους ή τους οικείους τους^. από ένα απλό τσίμπημα έως πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας.

Γενικά, όλη η ιατρική ομάδα της Εθνικής έχει αναπτύξει μία ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης με τους ποδοσφαιριστές.

Όταν μπαίνουμε στον αγωνιστικό χώρο για κάποιο τραυματισμό μαζί με το φυσικοθεραπευτή, έχουμε ήδη μοιράσει τους ρόλους μας.

Εγώ προσπαθώ να κάνω μία γρήγορη διάγνωση, ενώ ο φυσικοθεραπευτής ήδη έχει ξεκινήσει την κρυοθεραπεία και την περιποίηση ενός τραύματος.

Το να λειτουργείς κάτω από τη πίεση του διαιτητή, των απαιτήσεων του παιχνιδιού και του τραυματισμένου παίχτη απαιτεί εμπειρία, ψυχραιμία και προπάντων αμοιβαία εμπιστοσύνη. Σε αυτές τις συνθήκες η συζήτηση είναι σύντομη αλλά με νόημα.

Οι κακώσεις στο ποδόσφαιρο είναι πιο συχνές στους αγώνες από ό,τι στη προπόνηση.

Ένας ποδοσφαιριστής κατά μέσο όρο θα έχει δύο τραυματισμούς σε κάθε σεζόν, με το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτές να είναι θλάσεις των μυών του μηρού (17%), οι οποίες συμβαίνουν συχνότερα προς το τέλος του κάθε ημιχρόνου.

Οι βαρύτεροι τραυματισμοί όπως η ρήξη του χιαστού συνδέσμου είναι ευτυχώς σπάνιοι. Μία τέτοια κάκωση αποτελεί ένα τραυματικό γεγονός στη ζωή ενός ποδοσφαιριστή, καθώς απειλεί την επαγγελματική του καριέρα και συνοδεύεται από μακρά περίοδο αποκατάστασης.

Ως γιατρός δυστυχώς είσαι και αυτός που ανακοινώνεις έναν τέτοιο τραυματισμό στον αθλητή.

Εδώ και πολλά χρόνια έχω αναλάβει και την Ελληνική Γυμναστική Ομοσπονδία και μεταξύ άλλων έχω χειρουργήσει τον Ολυμπιονίκη μας, Λευτέρη Πετρούνια.

Ο Λευτέρης αποτελεί ένα υπόδειγμα αθλητή επιδόσεων.

Κάνει ένα πολύ δύσκολο άθλημα, όσον αφορά τόσο στις απαιτήσεις φυσικής κατάστασης όσο και στην τεχνική.

Η ένταση των καταπονήσεων στο σώμα του είναι πολύ μεγάλη και πολλές φορές ιδιαίτερα επώδυνη.

Τα χειρουργεία στους ώμους του έγιναν για να αντιμετωπιστούν βλάβες από τη χρόνια καταπόνηση που προκαλούσαν αφόρητους πόνους.

Απαιτείται ιδιαίτερος πνευματικός έλεγχος και πειθαρχία για να επιμένει κανείς σε μία τέτοια δύσκολη και επώδυνη προσπάθεια και ο Λευτέρης το έχει καταφέρει επιτυγχάνοντας κορυφαίες αθλητικές επιδόσεις, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει μία θαυμάσια οικογένεια, παραμένοντας ενεργός πολίτης.

Για μένα, ο Λευτέρης ενσαρκώνει το αρχαίο Ολυμπιακό Ιδεώδες.

Ωστόσο, δεν είναι όλα ιάσιμα. Δυστυχώς, ακόμα και οι καλύτεροι αθλητές μπορεί να έχουν μία άτυχη στιγμή, είτε στον αγώνα είτε στην κοινωνική τους ζωή.

Το δράμα του οδηγού της Formula 1, Μίκαελ Σουμάχερ, ο οποίος τραυματίσθηκε στο κεφάλι, κάνοντας σκι, πριν εννέα χρόνια και δεν έχει ακόμη επανέλθει, δείχνει χαρακτηριστικά ότι κάποιες κακώσεις μπορεί να είναι μη αναστρέψιμες, ακόμα και για αυτούς με τεράστιες οικονομικές δυνατότητες.

Αναφερόμενος γενικά, το να αγωνίζεται ένας αθλητής με πόνο (train through pain) είναι μία καθημερινότητα της αθλητικής ζωής.

Πολλοί αθλητές ζητούν αντιφλεγμονώδη ή αναλγητικά πριν από κάποιον αγώνα, μερικοί ακόμα και χωρίς συμπτώματα, προκειμένου να εξασφαλίσουν ανώδυνη απόδοση.

Χρειάζεται προσοχή ώστε να αποφευχθεί η κατάχρηση φαρμάκων από τη μία και από την άλλη να προστατευτεί ο ψυχαναγκασμός ενός αθλητή που τον βοηθά να αποβάλει το άγχος του αγώνα.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ένας γιατρός μπορεί να καταφύγει σε θεραπείες “placebo”, δίνοντας στον αθλητή ένα μεγάλο κόκκινο χάπι και λέγοντάς του ότι είναι ένα νέο πολύ δυνατό αντιφλεγμονώδες, ενώ στην πραγματικότητα θα είναι μία βιταμίνη. Αρκεί βέβαια να μην αναγνωρίσει ο αθλητής το χάπι.

Πάντως, η υποστήριξη ενός αθλητή είναι μία σχέση με μεγάλη ευθύνη και σημαντική ένταση.

Λογικό είναι ότι μία τέτοια σχέση αποκτά και μία κοινωνική διάσταση εκτός των αγωνιστικών χώρων.

Βέβαια, δεν υπάρχει από τη δική μου πλευρά διαφορά στην ιατρική διαχείριση αθλητή και “μη αθλητή”. Η Ιατρική είναι μία.

Και κάθε άνθρωπος είναι ένας “αθλητής”. Άλλος της επιβίωσης και του μεροκάματου, άλλος προστάτης οικογένειας, άλλος ερασιτέχνης αθλητής και εργαζόμενος. Οι ίδιες επεμβάσεις γίνονται για τις ίδιες παθήσεις σε όλους.

Στους αθλητές αυτό που διαφέρει είναι το πρόγραμμα αποκατάστασης και ο χρόνος πραγματοποίησης της επέμβασης, ο οποίος είναι συνήθως πολύ κοντά στη κάκωση.

Κι εκείνο που δεν αλλάζω με τίποτα είναι ότι έχω συνδέσει τον εαυτό μου με το εθνόσημο από μικρή ηλικία ως ερασιτέχνης αθλητής, ως Στρατιωτικός Ιατρός και ως ιατρός Εθνικών ομάδων.

Ο Οδυσσέας Παξινός είναι ιατρός της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου.

Επιμέλεια κειμένου: Ζέτα Θεοδωρακοπούλου

CHECK IT OUT: Παναγιώτης Βούλγαρης: Γυμναστής Τριών Ηπείρων

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Παντελής Νικολάου: Οι Χήρες των Σ.Κ.

Λευτέρης Παυλίδης: Θα το ξεπεράσεις

Κώστας Κασταμονίτης: Μην πυροβολείτε τον αθλητή!

Κώστας Περγαντής: Παίζοντας το παιχνίδι