Ανήσυχο μυαλό

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, έπαιζα ποδόσφαιρο.

Με τους φίλους μου σε πλατείες, με τους συμμαθητές και συνομήλικούς μου στο σχολείο και τη γειτονιά μου, την Κηφισιά, όπου πέρασα τα παιδικά μου χρόνια.

Ήμουν ένα… ατίθασο νιάτο, παιδί με πολύ ενέργεια μέσα του, παιδί που ασχολούταν με πολλά σπορ. Συμμετείχα σε όλους τους σχολικούς αγώνες σε διάφορα αθλήματα, έκανα σκι βουνού, θαλάσσιο σκι, έπαιζα βόλεϊ, μπάσκετ και φυσικά ποδόσφαιρο, το οποίο μου άρεσε πιο πολύ απ’ όλα.

Όταν γυρνούσα από το σχολείο και τελείωνα το διάβασμα, έπαιρνα το ποδήλατό μου και με την παρέα μου πηδούσαμε τη μάντρα της ΧΑΝ στην Κηφισιά και παίζαμε ποδόσφαιρο, μέχρι να νυχτώσει.

Μετά στη γειτονιά, κάτω από το σπίτι, κρυφτό, κλέφτες και αστυνόμους, κυνηγητό. Μαζευόμουν μέσα αργά πια, την άλλη μέρα ξανά σχολείο και μετά τα ίδια.

Ο πατέρας μου είχε πάντα σχέση με το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό, είχε μάλιστα διατελέσει και παράγοντας στην ΑΕΚ, αλλά εγώ το ξεκίνησα εντελώς τυχαία.

Νωρίτερα, είχα πάει να γραφτώ στο μπάσκετ.

Έκανα μια προπόνηση στον Πανελλήνιο στην Κυψέλη και ο Θέμης Χολέβας, προπονητής εκεί, λέει στον πατέρα μου: «Κύριε Γιάννη, τι ύψος έχεις; 1.76, 1.77; Η κυρία Ζωή τι ύψος έχει; 1.67; Άρα ο γιος σας δεν μπορεί να φτάσει πάνω από 1.85, 1.86. Θα πρέπει λοιπόν να γίνει Γκάλης για να ξεχωρίσει. Κατά τη γνώμη μου, βρες για τον μικρό άλλο άθλημα».

Έτσι κι αλλιώς εμένα το μπάσκετ δεν μου άρεσε όσο το ποδόσφαιρο και έφηβος πια, εκεί στα 12-13 μου χρόνια, είχα πάει σε ένα πάρτι φίλων στην Πολιτεία. Εκεί, με μια παρέα παιδιών αποφασίσαμε να παίξουμε ποδόσφαιρο.

«Mικρέ, παίζεις σε κάποια ομάδα»;

Πάμε λοιπόν εκεί κοντά, σε ένα χωμάτινο γήπεδο στο Κεφαλάρι. Εμείς στο μισό γήπεδο και στο άλλο μισό έκαναν προπόνηση τα τσικό της Κηφισιάς.

Εκεί που παίζουμε, έρχεται κάποια στιγμή ένας μεγάλος κύριος και μου λέει «μικρέ, παίζεις ποδόσφαιρο σε κάποια ομάδα;». Απάντησα αρνητικά. «Θέλεις να έρθεις εδώ στην ομάδα, να γραφτείς και να παίξεις»; «Ναι, γιατί όχι;», του λέω. Και κάπως έτσι άρχισα.

Σιγά-σιγά έφτασα στην πρώτη ομάδα της Κηφισιάς και ανεβήκαμε από το τοπικό Πρωτάθλημα στη Δ’ Εθνική. Αρχικά μου άρεσε πολύ να παίζω στο κέντρο και μπροστά, όπως σε όλα τα παιδιά άλλωστε, τα οποία θέλουν να είναι εκεί που είναι η μπάλα.

Τη χρονιά που ανεβαίνουμε κατηγορία, έρχεται μια μέρα ο προπονητής, ο Μάρκος Μαυρομάτης και μου λέει «εσένα θα σε γυρίσω στόπερ. Θα πρέπει να μάθεις να μαρκάρεις. Θέλω να μάθεις να σκέφτεσαι σαν αμυντικός».

Οι πρώτες μου προπονήσεις λοιπόν σε Αντρικό ήταν κεντρικός αμυντικός και δεξί μπακ. Κι εκεί, σ’ αυτές τις θέσεις, αρχίζω σιγά-σιγά να καθιερώνομαι.

Κάποια στιγμή ένας γνωστός του πατέρα μου τον ενημερώνει ότι ο Εθνικός Πειραιώς, ο οποίος είχε τότε προπονητή τον Γιάννη Κυράστα, κάνει κάποια δοκιμαστικά. Το λέμε φυσικά στην Κηφισιά και πηγαίνουμε.

Εκεί είναι 100 παιδιά. Γίνεται η πρώτη διαλογή, γίνεται η δεύτερη, στο τέλος μένουμε τρεις και τελικά ο Κυράστας διαλέγει εμένα. Υπογράφω στον Εθνικό και κάπως έτσι αρχίζει η επαγγελματική μου καριέρα.

Στον Εθνικό μένω περίπου τέσσερα χρόνια. Παίζω βασικός, έχοντας κάνει δυο-τρεις πολύ καλές χρονιές στην Α’ κατηγορία. Στον τελευταίο χρόνο προπονητής είναι ο Γιάννης Παθιακάκης.

Υπάρχει ενδιαφέρον για την απόκτησή μου από τον ΟΦΗ , ο οποίος έχει προπονητή τον Γκέραρντ.

Αυτός ρωτάει τον κατά 13 χρόνια μεγαλύτερο σε ηλικία συμπαίκτη μου στον Εθνικό, Λύσανδρο Γεωργαμλή, τι γνώμη έχει για μένα. «Θα σου πω ένα πράγμα. Σκοτωνόμαστε κάθε μέρα στην προπόνηση ποιος θα κερδίσει στο διπλό. Ο μικρός είναι παίκτης-νικητής. Μόνο και μόνο γι’ αυτό, αξίζει να τον πάρεις», του λέει ο Γεωργαμλής.

Ο δρόμος της καθιέρωσης

Είμαι λοιπόν πολύ κοντά στον ΟΦΗ, αλλά τελευταία στιγμή μπαίνει σφήνα ο Ολυμπιακός. Με αγοράζει και αρχικά με δίνει για τον πρώτο χρόνο δανεικό στον Πανιώνιο. Κάτι που ήταν περισσότερο δική μου επιθυμία, για να έχω χρόνο συμμετοχής. Ουσιαστικά, εγώ βρήκα την ομάδα.

Η σεζόν στον Πανιώνιο είναι καλή και ολοκληρώνεται με έξοδο στην Ευρώπη. Το καλοκαίρι επιστρέφω από τον δανεισμό μου.

Ο Ολυμπιακός έχει προπονητή τον Μαντζουράκη. Μου λένε ότι δεν ξέρουν αν θα με κρατήσουν ή θα με δώσουν ξανά δανεικό. Θα πάω στην προετοιμασία, θα δοκιμαστώ και θα μου πουν στο τέλος.

Εγώ ζω για τέτοιες προκλήσεις και πράγματι από τις πρώτες μέρες των προπονήσεων με ενημερώνουν ότι θα μείνω. Το κερδίζω με την αξία μου. Η σεζόν ολοκληρώνεται με προπονητή τον Λεμονή και εγώ μένω στην ομάδα μέχρι το Δεκέμβριο του 2002.

Παίζω κυρίως αριστερό μπακ και σχεδόν ποτέ στην “καλή” μου θέση, δηλαδή στόπερ. Την πρώτη χρονιά ήμουν μπακ απ του Γεωργάτου και την άλλη παίξαμε αριστερά μπακ εγώ και ο Τζιωρτζόπουλος.

Έπαιζα, παρότι δεν ήταν η θέση μου, κυρίως επειδή ήμουν ανέκαθεν ένας πολύ καλός αμυντικός και το να μαρκάρεις είναι πρώτα απ’ όλα θέμα θέλησης.

Κάθε σεζόν παίζω σε περίπου 10-12 ματς Πρωταθλήματος, όλα τα ματς Κυπέλλου και τα προκριματικά της Ευρώπης. Κάνω δηλαδή περίπου 25 παιχνίδια στον Ολυμπιακό ανά σεζόν.

Επειδή υπήρχαν πολλές υποχρεώσεις, Πρωτάθλημα, Κύπελλο, Ευρώπη, κάναμε rotation. Στα ματς Κυπέλλου παίζαμε εμείς και ξεκουράζονταν οι θεωρητικά βασικοί.

Ωστόσο, και τις δύο χρονιές φτάνουμε στον Τελικό. Και αυτό, γιατί όλοι μας βλέπαμε το Κύπελλο ως διέξοδο να δείξουμε κάτι, να αποδείξουμε την αξία μας.

Και στους δύο Τελικούς όμως δεν χρησιμοποιήθηκε το ίδιο σχήμα, έπαιξαν οι βασικοί. Χάσαμε και στα δύο, από ΠΑΟΚ και ΑΕΚ. Το λέω και το πιστεύω ότι, αν παίζαμε οι ίδιοι που είχαμε ζήσει όλη την πορεία, είχαμε τη φλόγα και το πάθος να το πάρουμε.

Ακόμα κι έτσι όμως, ήταν πολύ όμορφη αυτή η διετία στον Ολυμπιακό.

Έκανα πολύ καλή παρέα με τον Καρεμπέ, τον Ζέτεμπεργκ και τον Ζε Ελίας. Ταιριάξαμε. Με τον Κριστιάν μάλιστα, επειδή ήταν αρκετές φορές μόνος του στην Αθήνα λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων της Σκλεναρίκοβα στο εξωτερικό, ήμασταν σχεδόν όλη μέρα μαζί. Με τον Ζέτεμπεργκ ήμουν δίδυμο στο δωμάτιο, με τον Ζε Ελίας χαθήκαμε, όταν γύρισε στη Βραζιλία.

Σε όλη μου την καριέρα όμως δεν ήμουν ο παίκτης που θα έμενε κάπου, μόνο και μόνο επειδή έχει συμβόλαιο, για να πληρώνεται χωρίς να παίζει.

Τον Νοέμβριο 2002-2003 ήρθε ο Κάτανετς. Ένας προπονητής που υπολόγιζε μόνο 11 παίκτες. Τους βασικούς.

Οι υπόλοιποι, ανάμεσά τους και παίκτες της εμβέλειας του Στέλιου Γιαννακόπουλου για παράδειγμα, κάναμε προπόνηση σε άλλο γήπεδο, με τον βοηθό του. Όταν ήθελε να κάνει διπλό, μας φώναζε να πάμε.

Το λέω και δεν μου είναι ευχάριστο, γιατί πλέον είμαι κι εγώ προπονητής, αυτό δεν υπάρχει στο ποδόσφαιρο. Δεν γίνεται να δείχνεις πράγματα στους 11 βασικούς και οι υπόλοιποι να κάνουν σέντρες και σουτ. Είναι τραγικό.

Ο βοηθός του μου έλεγε «Χρήστο, μπράβο για την προσπάθεια, είσαι επαγγελματίας, συνέχισε». Του απαντούσα «τι να το κάνω; Αφού δεν με βλέπει καν!».

Μετά από δύο μήνες χτύπησα την πόρτα του. Δεν έχω μιλήσει ποτέ σε προπονητή, δεν το έχω κάνει ποτέ άλλοτε στην καριέρα μου.

Ήμουν πάντα της άποψης ότι τη θέση μου και τον χρόνο μου τα κερδίζω στη γήπεδο, “τρώγοντας” το χορτάρι! Εδώ είχα “φάει” όλο το χορτάρι, αλλά δεν είχε αποτέλεσμα.

«Είσαι η τρίτη μου επιλογή στη θέση σου, υπάρχουν άλλοι μπροστά σου», μου είπε ο Κάτανετς. «Δεκτό και σεβαστό, αλλά εγώ θέλω να φύγω, δεν μπορώ να κάθομαι, θέλω να παίζω», του απάντησα.

Πήγα στον Γιώργο Λούβαρη και του είπα ότι θέλω να φύγω, ότι αισθάνομαι σαν να μην υπάρχω. «Περίμενε, μπορεί να αλλάξει κάτι», μου απάντησε εκείνος, αλλά εγώ ήμουν ανένδοτος.

Μιλάω με τον Πανιώνιο που με ήθελε και πράγματι φεύγω. Παίζω το επόμενο εξάμηνο εκεί κάνοντας μια τρομερή σεζόν. Ήμουν πορωμένος να παίξω ποδόσφαιρο. Βγήκαμε στην Ευρώπη.

Την επόμενη χρονιά σε πέντε αγωνιστικές έχω βάλει οκτώ γκολ! Κάνω πράγματα στο γήπεδο με απίστευτη αυτοπεποίθηση. Έχω αλλάξει τον τρόπο που προσεγγίζω το παιχνίδι, δεν πιστεύω ούτε εγώ πόσο έχω αλλάξει τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού μου.

Είναι η χρονιά με το ιστορικό ραντεβού του Πανιωνίου με την Μπαρτσελόνα. Οι Καταλανοί με Ράικαρντ προπονητή, Πουγιόλ, Τσάβι, Κουαρέσμα, Σαβιόλα στο γήπεδο. Και φυσικά Ροναλντίνιο, ο οποίος μου έκανε μια ποδιά που ακόμη τη θυμάμαι!

Ήταν μια γιορτή για τον Πανιώνιο και το ελληνικό ποδόσφαιρο. Στο Camp Nou σταθήκαμε αξιοπρεπώς, χάσαμε μόνο 2-0. Προσπαθήσαμε πολύ.

Δεν μας διέλυσαν, δεν φάγαμε δέκα γκολ. Γιατί, σ’ αυτό το γήπεδο και με τέτοια διαφορά επιπέδου, με κάτω από πέντε γκολ δεν γλυτώνεις!

Πέρασα καλά στον Πανιώνιο. Ωραίες εποχές, σε μια ιστορική ομάδα. Είναι κρίμα που δεν είναι στη μεγάλη κατηγορία. Η ομάδα έχει κόσμο και η Νέα Σμύρνη ζει για το ποδόσφαιρο.

ΑΕΚ, Σάντος και στο βάθος… Κύπρος

Το καλοκαίρι του 2004 λήγει το συμβόλαιό μου. Έχω οψιόν ανανέωσης, ωστόσο η ομάδα θέλει να υπογράψω με λιγότερα χρήματα. Δεν δέχομαι. Ο Αχιλλέας Μπέος μού είπε ότι δεν θα βρω καλύτερη ομάδα να πάω, αλλά τον διέψευσα καθώς πήγα στην ΑΕΚ.

Ο Ντέμης Νικολαϊδης με τον Ίλια Ίβιτς είναι στη διαδικασία να φτιάξουν μια ομάδα με νέους παίκτες, οι οποίοι θα πλαισιώνονται από κάποιους πιο έμπειρους. Εγώ, ο Κατσουράνης, ο Λυμπερόπουλος, o Χιώτης, ο Κωστένογλου και από νέους ο Μπούρμπος, ο Κρασσάς, ο Καπάνταης, τον επόμενο χρόνο ο Ηλίας Κυριακίδης.

Εποχή Φερνάντο Σάντος, με πολύ πειθαρχία και πίεση. Εγώ τότε έμενα στην Καλλιθέα. Καθημερινά ανεβοκατέβαινα τον Κηφισό, με αδιανόητη κίνηση.

Μια μέρα, παρότι πάντα έφευγα μιάμιση ώρα νωρίτερα, για να είμαι εγκαίρως στο γήπεδο, έχουν τύχει όλα τα απρόοπτα στη διαδρομή και έχει απίστευτη κίνηση.

Φτάνω την ώρα που οι παίκτες μπαίνουν στο γήπεδο. Παρότι προλαβαίνω οριακά να αλλάξω και να κάνω, μου κάνουν σινιάλο ότι είμαι εκτός προπόνησης.

Έρχεται ο Πορτογάλος βοηθός του Σάντος και μου λέει «Kontis out. Training after», με τα σπαστά αγγλικά του.

Πράγματι, τελειώνει η ομάδα την προπόνηση και μου κάνει νόημα να μπω στο γήπεδο. Επί 45 λεπτά δεν έχω τρέξει στη ζωή μου πιο πολύ! Κάηκα! Πρέπει να έκανα πάνω από 150 σπρίντ στο 100% της έντασης.

Τελειώνοντας, πάω στο γραφείο του Σάντος και απολογούμαι. «Μίστερ, συγνώμη, ό,τι και να πεις, έχεις δίκιο. Έτυχαν στο δρόμο όλα τα ανάποδα». Μου λέει «εντάξει, τελείωσε». Την άλλη μέρα όλα και πάλι ήταν κανονικά.

Πολύ ανθρώπινος έξω από το γήπεδο, αλλά μέσα στις τέσσερεις γραμμές κίλερ. Δεν χάριζε ποτέ. Προπόνηση στο 100%. Με τον Σάντος, μπαίνεις σε μια διαδικασία που γίνεσαι Ταλιμπάν!

Ξέρω ότι με υπεραγαπούσε και με υπολόγιζε. Ακόμα κι αν μέσα στην εβδομάδα πονούσα κάπου ή είχα ενοχλήσεις, μου έλεγε «ξεκούρασέ το, κάνε θεραπεία, δοκίμασε το Σάββατο και, αν δεν πονάς, θα παίξεις».

Τον αγαπώ πάρα πολύ. Καταπληκτικός άνθρωπος και ως προπονητής, εκείνη την εποχή ήταν τοπ.

Στην προετοιμασία χάνουμε ένα ματς από κάτι Άραβες, με βαρύ σκορ. Τρώμε τρία-τέσσερα γκολ. Μπαίνει στα αποδυτήρια, κλείνει την πόρτα και λέει. «Από σήμερα τελειώσαμε. Όλα τα ματς θα τελειώνουν 1-0. Θα βάζουμε ένα, δεν θα τρώμε κανένα».

Και πράγματι είναι η χρονιά που, ενώ δεν μας περιμένει κανείς, πάμε να πάρουμε το Πρωτάθλημα!

Σε κάθε παιχνίδι είχαμε 50.000 κόσμο στο ΟΑΚΑ. Χάσαμε τον τίτλο τελικά από δύο κακά αποτελέσματα, μια εντός έδρας ήττα από τον Ιωνικό και μια ακόμα εκτός από τον Παναθηναϊκό, με ένα πέναλτι που έδωσε ο Κύρος Βασάρας.

Το καλοκαίρι του 2006 έχω μιλήσει και σχεδόν συμφωνήσει με την Ομόνοια. Σε όλα τα χρόνια της καριέρας μου, όποτε έληγε το συμβόλαιό μου, είχα, δόξα τω Θεώ, πολλές προτάσεις.

Από Ελλάδα δεν είχα κάτι που να με ενδιαφέρει πολύ, το συζήτησα με τη σύζυγό μου και είπαμε να το δοκιμάσουμε. Ήξερα ότι στην Κύπρο ως περιβάλλον και ποιότητα ζωής είναι εξαιρετικά.

Λίγες μέρες πριν από την αναχώρησή μας, με παίρνει τηλέφωνο ο Μαρίνος Ουζουνίδης, ο οποίος ήταν στον ΑΠΟΕΛ. Μου λέει ότι με θέλει στην ομάδα, η οποία έχει έντονο ελληνικό στοιχείο.

Του απαντώ ότι έχω σχεδόν συμφωνήσει με την Ομόνοια. Επιμένει ότι θα μου κάνουν πρόταση. «Πριν αποφασίσεις οριστικά, κάνε ένα ραντεβού με τον Αντιπρόεδρο της ομάδας, είναι στην Αθήνα, έχει γραφείο εκεί. Σε θέλω πολύ στον ΑΠΟΕΛ, οι φίλαθλοί μας νιώθουν Έλληνες και μας αγκαλιάζουν με αγάπη», μου είπε και με έπεισε να κάνω το ραντεβού.

Η συνάντηση πήγε πολύ καλά και τελικά κατεβαίνω για τον ΑΠΟΕΛ. Και φυσικά δεν το μετάνιωσα ποτέ. Κάναμε απίστευτα πράγματα τα επόμενα πέντε χρόνια στο Πρωτάθλημα αλλά και με πορείες στους ομίλους του Champions League.

Στον ΑΠΟΕΛ ειδικά τα τελευταία χρόνια, έπαιξα πολύ στη θέση του στόπερ. Μου άρεσε πολύ και ξέρω ότι, αν από τα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα είχα καθιερωθεί σ’ αυτή τη θέση, θα είχα κάνει διαφορετική καριέρα.

Όλα αυτά τα χρόνια ως ποδοσφαιριστής είχα παίξει αντίπαλος με ποδοσφαιριστές όπως ο Ροναλντίνιο, ο Χουλκ, ο οποίος είχε ταχύτητα, έκρηξη, ντρίπλα, δύναμη, πολύ δύσκολο να τον μαρκάρεις, ίσως από τους δυσκολότερους αντιπάλους που έχω αντιμετωπίσει ποτέ, αν όχι ο δυσκολότερος, κι ακόμα ο Ραδαμέλ Φαλκάο, ο Ανελκά, ο Αγουέρο, ο Φορλάν.

Ως παίκτης, είχα πάντα αυτή τη νοοτροπία νικητή και μαχητή. Όταν χάναμε, ακόμα κι από κάποια μεγάλη ομάδα, φανερά ανώτερη, δεν μιλιόμουν.

Ούτε καν που σκεφτόμουν να πάω να αλλάξω φανέλα με κάποιον αντίπαλο, μη σου πω ότι νευρίαζα κιόλας, βλέποντας συμπαίκτες μου να έχουμε χάσει και να ανταλλάσσουν φανέλες. Έτσι, παρότι έχω παίξει δεκάδες σπουδαία παιχνίδια, επίσημα και φιλικά με μεγάλες ομάδες, ως παίκτης του Ολυμπιακού, της ΑΕΚ, του Πανιωνίου και του ΑΠΟΕΛ, δεν πήγαινα καν να αλλάξω φανέλα με κάποιον.

Εκ των υστέρων λέω ότι ήταν βλακεία μου, γιατί τώρα έχω μόνο 15-20 φανέλες αντιπάλων, ενώ θα μπορούσα να έχω πολύ περισσότερες.

Το βράδυ που άλλαξε τα πάντα

Η κορυφαία ευρωπαϊκή μας πορεία έρχεται το 2010-2011, αλλά δεν θα τη ζήσω ως παίκτης. Έχουμε πάρει το Πρωτάθλημα το καλοκαίρι και εγώ είμαι σε συζητήσεις με την ομάδα για το αν θα παραμείνω ή όχι.

Τα τελευταία δυο-τρία χρόνια υπέγραφα μονοετή συμβόλαια, ήμουν στα 33-34 μου χρόνια πια. Κάθε χρόνο έπρεπε να αποδείξω την αξία μου. Δεν ήταν κάτι που μου άρεσε, αλλά δεν μπορούσα να κάνω και διαφορετικά.

Το μυαλό μου ήταν δέκα φορές πιο κοφτερό, είχα αποκτήσει οξυδέρκεια σε τέτοιο βαθμό που, χωρίς να κάνω βήμα, έκοβα φάσεις και το μόνο που με ενοχλούσε ήταν ότι στο τέλος κάθε σεζόν, όσο περνούσαν τα χρόνια, πονούσαν όλο και περισσότερο οι αχίλλειοί μου, πράγμα λογικό λόγω και της θέσης μου, η οποία απαιτεί πολλά άλματα. Έπρεπε λοιπόν να τους ξεκουράζω λίγο καιρό και να ξαναμπαίνω δυνατά στην επόμενη σεζόν.

Εκείνο το καλοκαίρι η διοίκηση δεν θέλει να με κρατήσει, έχει ανανεώσει με αρκετούς παίκτες από τον βασικό κορμό αλλά όχι με μένα, παρότι είχα κλείσει την προηγούμενη σεζόν με 40 ματς. Έλεγαν ότι θέλουν να προχωρήσουν σε ανανέωση και, αν έμενα, αυτό θα ήταν με μειωμένες απολαβές, παρότι ήμουν βασικός.

Εγώ όμως δεν θέλω να σταματήσω να αγωνίζομαι, παρά την ηλικία μου. Είμαι πάντα σκύλος στην προπόνηση, πειθαρχημένος και αποφασισμένος. Έκανα καλή ζωή και διατροφή. Θα έπαιζα, όσα χρόνια ακόμα άντεχα.

Η προπόνηση δεν ήταν ποτέ αγγαρεία για μένα, πάντα πήγαινα πρώτος και έφευγα τελευταίος.

Στην καριέρα μου γνώρισα πολλούς ποδοσφαιριστές που μπήκαν στον χώρο, μόνο και μόνο επειδή είχαν ένα ταλέντο. Το έβλεπαν ως επάγγελμα, έπαιρναν τα χρήματά τους και μέχρι εκεί.

Εγώ ξυπνούσα και μετρούσα τις ώρες αντίστροφα για την προπόνηση. Είχαμε ρεπό και σκεφτόμουν ότι δεν θα περνάει η μέρα. Μου άρεσε όλη αυτή η ιεροτελεστία, ήταν η ζωή μου.

Όλος ο προγραμματισμός της οικογένειάς μου, η οποία πλέον είχε ακόμα δύο μέλη, τις κόρες μας, έβγαινε με βάση το δικό μου πρόγραμμα και αυτό έχω να το λέω.

Η σύζυγός μου, η Κωνσταντίνα, με στήριξε πολύ σ’ αυτό, όσο τα παιδιά ήταν μικρά. Καταλάβαινε την κούρασή μου και σεβόταν το γεγονός ότι χρειαζόμουν να ξεκουραστώ.

Από την άλλη, κι εγώ δεν ήμουν ποτέ της άποψης “αποφασίζω και διατάζω”. Πάντα συζητούσαμε και παίρναμε μαζί τις αποφάσεις για το μέλλον μας.

Μας ενδιέφερε πάντα και το περιβάλλον στο οποίο θα μεγάλωναν τα παιδιά μας. Μείναμε συνολικά επτά χρόνια στην Κύπρο και μετά άλλα τέσσερα στα Εμιράτα όλοι μαζί.

Η Κύπρος είναι εξαιρετική χώρα για να μεγαλώσεις οικογένεια. Τουλάχιστον εκείνα τα χρόνια είχε υψηλό βιοτικό επίπεδο και ασφάλεια. Θυμάμαι, δεν κλειδώναμε την πόρτα στο σπίτι. Σταματούσαμε στο περίπτερο, στα μίνι μάρκετ να ψωνίσουμε και αφήναμε το αυτοκίνητο με τα κλειδιά επάνω και ανοιχτή τη μηχανή.

Εκείνες τις μέρες λοιπόν το καλοκαίρι αγωνιώ για το μέλλον μας κι ένα τηλεφώνημα που διήρκησε πάνω από μια ώρα με τον Γιοβάνοβιτς, προπονητή της ομάδας, άλλαξε τα πράγματα.

Μου εξήγησε τους λόγους που θέλει να με κρατήσει και ότι έχει εισηγηθεί θετικά στο συμβούλιο για μένα. Έτσι, παρά τις αντιρρήσεις μου, με έπεισε να μείνω.

Για να μπούμε στους ομίλους του Champions League, έχουμε τρεις προκριματικούς γύρους. Κάνω έξι από τα από τα κορυφαία παιχνίδια της καριέρας μου σε απόδοση. Ήθελα να αποδείξω σε όλους ότι είμαι εδώ.

Εκείνο το καλοκαίρι όμως ήταν μια περίοδος με πολύ στρες και άγχος για μένα, με το μέλλον το δικό μου και της οικογένειάς μου να είναι αβέβαιο. Πιέστηκα πολύ.

Αφού εξασφαλίζουμε το Champions League, λίγες μέρες μετά παίζουμε ματς Πρωταθλήματος. Την παραμονή του αγώνα, στην τελευταία προπόνηση νιώθω ένα κάψιμο στο στήθος.

«Γιατρέ, πρέπει να έχω κρυώσει, θα μου δώσεις κάτι να μου περάσει;», λέω. Μου λέει «πήγαινε στο ξενοδοχείο και μιλάμε». Επικοινωνούμε ξανά, του λέω ότι μου πέρασε και ότι δεν νιώθω κάτι, τρώω, κοιμάμαι και όλα καλά. Ξυπνάω το πρωί και σκέφτομαι ότι μάλλον δεν ήταν κάτι σοβαρό.

Το απόγευμα είναι το ματς. Με το που ξεκινάω το ζέσταμα, νιώθω ξανά αυτό το κάψιμο. «Γιατρέ, νιώθω το ίδιο ξανά. Γύρισε. Δώσε μου ένα χαπάκι να βγάλω το ματς», του λέω.

Παίζω το παιχνίδι και είμαι πάρα πολύ νευρικός. Μετά τη λήξη, πηγαίνω στη μεικτή ζώνη για δηλώσεις. Εγώ δεν με έχω δει, αλλά εκ των υστέρων όλοι μού έχουν πει ότι ήμουν κάτασπρος σαν το πανί.

Επιστρέφουμε από Λάρνακα στη Λευκωσία και, πριν πάω σπίτι, με φωνάζει ο γιατρός. Μπροστά μου τηλεφωνεί σε έναν συνάδελφό του καρδιολόγο. Του εξηγεί τα συμπτώματα κι εκείνος μάς συστήνει να πάμε για καρδιογράφημα.

Πάμε στο νοσοκομείο, οι εξετάσεις βγαίνουν καθαρές. Λέω στον γιατρό ότι μάλλον είναι μια παλινδρόμηση που είχα για χρόνια και με ενόχλησε ξανά.

Με γυρίζει ο γιατρός στο σπίτι και τον παρακαλώ να μου αγοράσει κάτι χαπάκια που έπαιρνα για το στομάχι, γιατί νομίζω ότι εκεί οφείλεται το κάψιμο που ένιωθα.

Μέχρι να επιστρέψει, εγώ είμαι στο μπαλκόνι και μιλάω με τον πατέρα μου στο Skype. Η γυναίκα μου έχει πάει να βάλει για ύπνο της κόρες μας.

Λέω στο πατέρα μου «μπαμπά, δεν νιώθω πολύ καλά, μάλλον είμαι κουρασμένος, θα τα πούμε αύριο». Κλείνουμε. Γέρνω λίγο στο πλάι στον καναπέ, νιώθω ένα σφίξιμο στο χέρι και σαν να με πατάει ελέφαντας στο στήθος.

Πετάγομαι, τρομάζω και αισθάνομαι να ιδρώνω. Έχει μόλις γυρίσει και ο γιατρός με τα φάρμακα και μιλάει με την Κωνσταντίνα στο σαλόνι. Πάω από το μπαλκόνι προς το μέρος τους και νιώθω μια αδυναμία. Νιώθω πολύ άσχημα.

Λέω στον γιατρό «σε παρακαλώ, πάμε πάλι πίσω στο νοσοκομείο». Φτάνουμε σε λιγότερο από 20 λεπτά. Στο καινούργιο καρδιογράφημα, οι βελόνες πάνε πάνω-κάτω σαν τρελές.

Είναι τρομερό όλο αυτό, γιατί μισή ώρα πριν έχω κάνει άλλο καρδιογράφημα και είναι πεντακάθαρο.

Έρχεται ένας άλλος γιατρός και μου λέει «Χρήστο, έχω κάποια δυσάρεστα πράγματα να σου πω. Έχεις πάθει έμφραγμα. Δεν μπορείς να ξαναπαίξεις ποδόσφαιρο. Θα σου κάνουμε μια θρομβόλυση τώρα, γιατί δεν μπορούμε να περάσουμε τώρα στεντ, δεν έχουμε στο μέγεθος που χρειάζεται για την αρτηρία σου. Θα το κάνουμε αύριο αυτό. Θα μείνεις εδώ προς το παρόν».

Όπως μου εξήγησαν αργότερα οι γιατροί, από μια απότομη σύσπαση, από έναν σπασμό που πιθανότατα οφειλόταν στο στρες, είχε ξεκολλήσει ένα κομμάτι αθηρωματικής πλάκας, το οποίο τελικά έγινε θρόμβος.

Τις επόμενες μέρες έμεινα στο νοσοκομείο. Εκεί με επισκέφτηκε ο Γιοβάνοβιτς και μου είπε, «ξεπέρασέ το, γίνε καλά και μην ανησυχείς για τίποτα. Από δω και πέρα θα είσαι στο επιτελείο μου. Σε περιμένει μια θέση».

Μέσα στην απογοήτευσή μου, καθώς πρέπει υποχρεωτικά, χωρίς να είναι δική μου απόφαση, να σταματήσω το ποδόσφαιρο, χαίρομαι που τουλάχιστον θα μείνω στο γήπεδο. Έστω και με αυτό τον τρόπο.

Ο Γιοβάνοβιτς είχε έρθει στην ομάδα περίπου ενάμιση χρόνο μετά από μένα και από την αρχή είχαμε αναπτύξει μια στενή σχέση. Από ένα σημείο και μετά, και ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, εκτελούσα άτυπα και χρέη συνεργάτη.

Ο κόουτς δεν είχε μεγάλη ευχέρεια στα αγγλικά και μου είχε πει ότι θέλει να του μεταφράζω στους ξένους της ομάδας. Πριν από τα παιχνίδια αλλά και στο ημίχρονο, ήμουν πάντα εκεί που μιλούσε στους παίκτες.

Στην ανάλυση του βίντεο, είχα το τηλεκοντρόλ να πηγαίνω την εικόνα μπρος-πίσω και παράλληλα μετέφραζα. Είχα μπει λοιπόν σε μια τέτοια κατάσταση.

Την επόμενη εβδομάδα κι ενώ είχα επιστρέψει σπίτι, ήταν το παιχνίδι με τη Ζενίτ, για την πρώτη αγωνιστική των ομίλων του Champions League.

Δεν πήγα στο γήπεδο, ήμουν ακόμη στο στάδιο της ανάρρωσης. Το είδα από την τηλεόραση. Ο γιατρός μού είπε να προσέχω, να μην συγκινηθώ, αλλά ο κόσμος σήκωσε τη φανέλα με το νούμερό μου, το «24», και, όπως ήταν φυσικό, έβαλα τα κλάματα.

Μετά από έναν μήνα περίπου επέστρεψα στην ομάδα σιγά-σιγά ως μέλος του προπονητικού επιτελείου και έπεσα με τα μούτρα να πάρω τα διπλώματα από την UEFA.

Κάπως έτσι μπήκα στην προπονητική. Η αλήθεια είναι πως, με αυτό που συνέβη, τα πράγματα δεν ήρθαν όπως τα είχα φανταστεί και σχεδιάσει.

Πλησιάζοντας προς το τέλος της καριέρας μου, έλεγα πάντα στους δικούς μου ανθρώπους πως, όταν σταματήσω, θα καθίσω έναν χρόνο. Να ξεκουραστώ, να πάω ταξίδια, να ζήσω περισσότερο χρόνο με την οικογένειά μου και να χαρώ τις κόρες μου, καθώς είχα χάσει πολύτιμες στιγμές από το μεγάλωμά τους.

Σε κουβέντες που έκανα με τον Γιοβάνοβιτς, όσο έπαιζα, μου έλεγε πάντα «εσύ μια μέρα θα γίνεις προπονητής». «Ούτε καν», του απαντούσα εγώ. Η προπονητική δεν υπήρχε ως προοπτική στο μυαλό μου.

Ωστόσο, αρχίζει για μένα, με αυτόν τον τρόπο, στο πλευρό του. Η φιλοσοφία του επηρεάζει, όπως είναι φυσικό, και τη δική μου προπονητική σκέψη και προσέγγιση.

Τα ωράρια του προπονητή είναι πέντε φορές πιο σκληρά από του ποδοσφαιριστή. Απαιτητικά και εξαντλητικά. Ο προπονητής δουλεύει 15-16 ώρες την ημέρα. Όλη μέρα ασχολείται με την ομάδα, τους αντιπάλους, την ανάλυση, την προετοιμασία. Δεν σταματά να σκέφτεται στιγμή. Εγώ ήμουν πάντα ανήσυχο μυαλό. Ήμουν σκύλος στη δουλειά, ήθελα να είμαστε για όλα έτοιμοι.

Τον… έπρηζα συνεχώς. «Ιβάν, να αλλάξουμε αυτό, να αλλάξουμε εκείνο, να δοκιμάσουμε το άλλο, να κάνουμε έτσι την ανάλυση στους παίκτες». Ψαχνόμουν. Προσπαθούσα συνεχώς να βάζω στο ρεπερτόριό μου κι άλλα πράγματα.

Ήμουν και μανιακός με τα κομπιούτερ, τους υπολογιστές και την τεχνολογία από μικρός. Έτσι, μια μέρα τού λέω «να ετοιμάσω μια ανάλυση για τους παίκτες;».

Μου δίνει το «οk» και ετοιμάζω μια ανάλυση σε powerpoint για την ομάδα μας και τον αντίπαλο. Του άρεσε. Το επόμενο βήμα ήταν να αγοράσουμε έναν διαδραστικό πίνακα που μπορούμε να γράφουμε, να σβήνουμε και να δουλεύουμε καλύτερα για την ομάδα. Κι έτσι ξεκινήσαμε.

Την επόμενη διετία κατακτούμε Πρωταθλήματα και εγχώριους τίτλους. Και φυσικά, την πρώτη μου χρονιά στο πλευρό του, έχουμε αυτή τη φοβερή πορεία στην Ευρώπη, κατά την οποία φτάνουμε ως τα προημιτελικά του Champions League, εκεί που μας βγάζει εκτός η Ρεάλ Μαδρίτης.

Τα Εμιράτα και το βάπτισμα του πυρός

Το καλοκαίρι του 2013 ο Ιβάν αποφασίζει να αποχωρήσει από τον ΑΠΟΕΛ. Ήταν αρκετά χρόνια ήδη, είχε πετύχει πράγματα και ήθελε να κάνει το επόμενο βήμα. Εγώ είχα αποφασίσει να μείνω, το είχα συζητήσει με την ομάδα.

Ωστόσο, στον ΑΠΟΕΛ έρχεται ένας Πορτογάλος προπονητής, ο Πάουλο Σέρτζιο, και η συνεργασία μας δεν πραγματοποιείται.

Ταυτόχρονα, ο Γιοβάνοβιτς έχει κλείσει στην Αλ Νασρ, στο Ντουμπάι, μου προτείνει να είμαστε μαζί ξανά και τον ακολουθώ. Πάμε όλοι μαζί οικογενειακώς, όπως πήγε όλο το τιμ που είχε ο κόουτς στην Κύπρο και δουλεύαμε μαζί.

Αυτά τα περίπου τριάμισι χρόνια στην Αλ Νασρ ο Γιοβάνοβιτς μού δίνει ακόμα περισσότερο χώρο στην προπόνηση. Συμμετέχω περισσότερο και στην αμυντική και την επιθετική τακτική.

Ένας προπονητής δίνει χώρο στους συνεργάτες του, όταν του αρέσουν οι ιδέες τους, όταν και οι ίδιοι διεκδικούν αυτόν τον χώρο με τη δουλειά τους. Εγώ τον κέρδισα και ένιωθα πολύ καλά. Ο κόουτς ήταν πάντα ανοικτός, πάντα άκουγε τους συνεργάτες του.

Οι αναμνήσεις που έχω είναι πολύ όμορφες. Είμαστε όλη η οικογένεια μαζί, ζούμε στο Ντουμπάι, δουλεύουμε σε μια πολύ καλή ομάδα και η ποιότητα ζωής είναι απίστευτη.

Τότε οι ξένοι στο Πρωτάθλημα ήταν μόνο τέσσερεις, αλλά κάθε χρόνο το επίπεδο ανεβαίνει και το Πρωτάθλημα εξελίσσεται.

Οι συνθήκες είναι ιδιαίτερες, αλλιώς χειρίζεσαι τους ξένους κι αλλιώς τους Άραβες. Αλλά αυτά τα μαθαίνεις, όπως και την κουλτούρα τους.

Τη σέβεσαι και, όταν ξέρεις τι πρέπει να κάνεις, ακόμα και στο Ραμαζάνι θα κάνουν προπόνηση, θα τρέξουν και όλα θα γίνουν όπως πρέπει.

Φεύγουμε από την Αλ Νασρ και ο Ιβάν αποφασίζει να καθίσει λίγο καιρό εκτός και να ξεκουραστεί. Μετά από σχεδόν έναν χρόνο έρχεται η πρόταση για βοηθός στον Ολυμπιακό και φυσικά δεν μπορώ να αρνηθώ, καθώς είμαι αρκετό καιρό εκτός δράσης.

Ήμουν ένας νέος προπονητής που ήθελα να δουλέψω. Στην αρχή στο πλευρό του Λεμονή, μετά του Όσκαρ Γκαρθία. Αποκτώ και άλλες προσλαμβάνουσες. Βλέπω κι άλλα πράγματα και άλλον τρόπο δουλειάς.

Κάποια στιγμή, μετά από κάποια γεγονότα, για περίπου ενάμιση μήνα αναλαμβάνω πρώτος προπονητής, έστω και υπηρεσιακός. Παίρνω έτσι το βάπτισμα του πυρός.

Όχι, δεν είχα κανένα άγχος, γιατί η προπονητική στα δικά μου μάτια είναι ακριβώς αυτό, δουλεύεις σχολαστικά όλη την εβδομάδα για να είσαι ο μαέστρος την Κυριακή στο ματς.

Για να παρουσιάσεις κάτι καλό, πρέπει να έχεις εργαστεί εντατικά. Αυτό που λέω «you play as you train». «Θα παίξεις όπως θα προπονηθείς».

Όταν αυτό έχει γίνει και έχεις ετοιμάσει ένα πλάνο με τις σωστές οδηγίες και κατευθύνσεις, θα βγει στον αγώνα ό,τι έκανες στην προπόνηση.

Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Το άλλο είναι ότι ένας αγώνας έχει ιδιαιτερότητες, δυσκολίες, απρόοπτα. Πρέπει να πάρεις τις σωστές αποφάσεις, να κάνεις τις αλλαγές στη στρατηγική, να κάνεις ό,τι χρειάζεται. Γι’ αυτό μ’ αρέσει η δουλειά μου, γι’ αυτό μ’ αρέσει να είμαι προπονητής.

Το πρώτο μου παιχνίδι στον πάγκο του Ολυμπιακού ως πρώτος προπονητής είναι εκτός έδρας με τη Λάρισα.

Δεν έχω άγχος. Πάντα στην καριέρα μου, στο αγωνιστικό κομμάτι, ό,τι αγωνία είχα ήταν δημιουργική και εποικοδομητική, όχι καταστροφική.

Αυτό οφειλόταν στην προετοιμασία που έκανα. Όταν έχω προετοιμαστεί πολύ καλά, έχω προβλέψει σενάρια, γιατί να προβληματιστώ; Την παραμονή του ματς κοιμήθηκα σαν πουλάκι.

Το μόνο που με ανησυχούσε ήταν ο κακός αγωνιστικός χώρος του γηπέδου της Λάρισας. Φοβόμουν μήπως οι παίκτες δεν μπορούν να βγάλουν το παιχνίδι τους. Μόλις προσαρμόστηκαν, σκοράραμε και τελικά νικήσαμε 3-0.

Στις μεγάλες ομάδες, όπως ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός, έχεις ένα ακόμα πλεονέκτημα. Έχεις 20 ποδοσφαιριστές πολύ υψηλού επιπέδου σε τεχνικό και τακτικό επίπεδο.

Κι όταν έχεις τέτοιους παίκτες, έξυπνους παίκτες που σκέφτονται, είναι πολύ εύκολο να τους περάσεις τις ιδέες σου. Και εν συνεχεία εκείνοι βάζουν και το ταλέντο τους.

Από κει και μετά, έχεις να κάνεις μόνο με τις προσωπικότητες και πώς θα τις διαχειριστείς. Να μπορείς να συνεργαστείς, να εμπνεύσεις, να αλληλοεπιδράσεις.

Φεύγοντας από τον Ολυμπιακό, μένω εκτός περίπου έναν χρόνο. Ψάχνομαι όμως. Ταξιδεύω, βλέπω ομάδες, προπονήσεις, προετοιμασίες. Το κάνω για μένα, για τη δική μου επιμόρφωση. Το έκανα και στο προηγούμενο κενό διάστημα, μέχρι να πάω στον Ολυμπιακό.

Τον επόμενο χρόνο έρχεται μια πρόταση για πρώτος προπονητής, πάλι στα Εμιράτα αλλά σε μια πιο μικρή ομάδα, τη Χάτα.

Πάω χωρίς την οικογένεια αυτή τη φορά, επιλέγοντας για βοηθό μου τον Διονύση Χιώτη και δύο ακόμα ξένους προπονητές, κάτι που ενδεχομένως ήταν λάθος μου, έπρεπε να έχω διαλέξει Έλληνες.

Κάνουμε μια πρώτη χρονιά καλή, αλλά πέφτουμε στην πανδημία. Μένω και δεύτερο χρόνο. Έπρεπε να φύγω στο τέλος της πρώτης, γιατί είχαμε κάνει μια καλή πορεία και η ομάδα ήταν μικρή, δεν είχε πολλές δυνατότητες.

Είναι από τις φορές που πρέπει να κάνεις στην άκρη και να περιμένεις. Δεν το έκανα και έμεινα και δεύτερο χρόνο.

Δεν ήμουν όμως ψυχή και σώμα εκεί, αφιερωμένος στο 100%. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες. Ήμασταν σε ένα προάστιο, με μικρό γήπεδο, οι παίκτες έρχονταν από το Ντουμπάι, μια διαδρομή μεγάλη και κουραστική. Δεν είχαμε και καλούς παίκτες που θα μπορούσαν να αλλάξουν το στάτους μας.

Η επανένωση, ο Παναθηναϊκός και η ευκαιρία

Το καλοκαίρι του 2021 σμίγουν και πάλι οι δρόμοι μας με τον Ιβάν Γιοβάνοβιτς στον πάγκο του Παναθηναϊκού.

Αυτά τα δυόμισι χρόνια ήταν τόσο όμορφα! Είμαστε μια ομάδα που πέτυχε πολλά και μπορούσε να πετύχει κι άλλα. Το λέω και το πιστεύω ότι, αν δεν είχαμε φύγει, θα μπορούσαμε να πάρουμε το Πρωτάθλημα. Θεωρώ ότι θα πηγαίναμε μέχρι τέλους.

Μάθαμε τα δυσάρεστα νέα ένα πρωί στο μπρέικ των χριστουγεννιάτικων διακοπών μας από τις αθλητικές ιστοσελίδες στο ίντερνετ. Ήταν δύσκολο. Μια άβολη και περίεργη κατάσταση για όλους, πολύ περισσότερο φυσικά για μας που φεύγαμε, αλλά ούτε και ο Παναθηναϊκός ήθελε να το μάθουμε με αυτόν τον τρόπο.

Εγώ μέχρι εκείνη τη στιγμή ως πρώτος προπονητής έχω δουλέψει μόνο στη Χάτα και ως υπηρεσιακός στον Ολυμπιακό.

Με τον Γιοβάνοβιτς είναι κάτι που είχαμε συζητήσει αρκετά όλα αυτά τα χρόνια. Ότι δηλαδή κάποια στιγμή θέλω να ανοίξω τα φτερά μου, να βγάλω από πάνω μου την “ταμπέλα” του βοηθού-συνεργάτη και να αρχίσω καριέρα ως πρώτος προπονητής.

Μέχρι τότε όμως δεν είχε έρθει ούτε το κατάλληλο τάιμινγκ ούτε η κατάλληλη πρόταση. Για την ακρίβεια, στα μέσα της δεύτερης χρονιάς στον Παναθηναϊκό είχε έρθει μια πρόταση από τα Εμιράτα, αλλά είχαμε συμφωνήσει με τον Ιβάν ότι τουλάχιστον ως το καλοκαίρι θα είμαστε μαζί.

Τον Φεβρουάριο λοιπόν, όταν ήρθε η πρόταση από τον Βόλο να αναλάβω για τρεις μήνες, βοηθώντας την ομάδα να σωθεί, το συζητήσαμε με τον Γιοβάνοβιτς. «Είναι μια πολύ δύσκολη αποστολή, αλλά θέλω να το κάνω, να προσπαθήσω για τρεις μήνες και το καλοκαίρι βλέπουμε. Πιστεύω ότι μπορώ να τα καταφέρω», του είπα. Συμφώνησε μαζί μου.

Πήγα με άμεσο συνεργάτη μου τον Αλέξανδρο Τζιόλη και όλο το τιμ των βοηθών μου. Δεν το κρύβω, δέθηκα με την ομάδα μέσω αυτής της προσπάθειας που κάναμε. Ήταν για μένα πρωτόγνωρο και ταυτόχρονα δύσκολο, γιατί σχεδόν όλη μου η καριέρα ήταν σε μεγάλες ομάδες που διεκδικούσαν τίτλους και πρωταθλήματα.

Αυτές ήταν σε όλη μου την καριέρα οι αγωνιστικές μου παραστάσεις. Μου είναι πολύ δύσκολο να βρω λόγια να πω σε παίκτες όχι για να κερδίσουμε αλλά για να μην χάσουμε ένα παιχνίδι.

Πάντα προετοιμάζω την ομιλία μου, αυτά που θέλω να πω πριν βγούμε στο γήπεδο. Αποτυπώνω τις σκέψεις μου στο χαρτί και μου ήταν πολύ δύσκολο να βρω λόγια, γιατί κάθε ματς ήταν ζωής και θανάτου. Πηγαίναμε παιχνίδι με παιχνίδι, αν χάναμε ένα, χανόμασταν. Κερδίζαμε, παίρναμε παράταση ζωής, πηγαίναμε στο επόμενο.

Αυτό έγινε για 10 παιχνίδια μαζί με τα πλέι άουτ και στο τέλος η επίτευξη του στόχου μού άφησε μια πολύ γλυκιά γεύση. Κατάλαβα ότι υπάρχει μέσα μου κι αυτό. Ότι μπορούσα να το κάνω.

Τελειώνοντας από τον Βόλο, δέχομαι ένα τηλεφώνημα για να αναλάβω τον Παναθηναϊκό για τα δύο τελευταία παιχνίδια της σεζόν και… βλέποντας και κάνοντας για το καλοκαίρι. Είναι μια δύσκολη κατάσταση, γιατί λίγους μήνες πριν έχουμε φύγει με τον τρόπο που φύγαμε.

Από τη μια, δεν μπορώ να το αφήσω. Είναι μια μεγάλη πρόκληση. Από την άλλη, είναι και ένα τεράστιο ρίσκο. Δύο παιχνίδια, με Ολυμπιακό στο Πρωτάθλημα και Άρη στον Τελικό Κυπέλλου, που κρίνουν την έξοδο της ομάδας στην Ευρώπη.

Μιλώντας στο τηλέφωνο με τον Ιβάν, κατάλαβα πως για εκείνον δεν ήταν κάτι εύκολο και ευχάριστο να το αποδεχθεί. Εγώ όμως ήμουν αποφασισμένος να δοκιμάσω. Ήταν μια πολύ σημαντική ευκαιρία για μένα. Μια απόφαση ζωής και καριέρας.

Πετύχαμε τον στόχο και μάλιστα θα μπορούσαμε να είχαμε κερδίσει και τα δύο παιχνίδια. Με τον Ολυμπιακό ήμασταν μπροστά 2-0, παίξαμε για 60 λεπτά καταπληκτικά, αλλά λόγω κούρασης και έλλειψης φυσικής κατάστασης στα τελευταία 15 λεπτά μάς ισοφάρισαν.

Είχα δύο μέρες να προετοιμάσω την ομάδα γι’ αυτό το ματς. Στην πρώτη προπόνηση κάναμε λίγο τακτική και στη δεύτερη ξεμούδιασμα. Και στις δύο έδειξα βίντεο. Και είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί κάναμε ένα πολύ ωραίο παιχνίδι, ακριβώς όπως το ήθελα.

Οι Έλληνες προπονητές, το μέλλον, οι στόχοι

Από τον κύριο Αλαφούζο, όταν συναντηθήκαμε για να δώσουμε τα χέρια, είχα ζητήσει μόνο ένα πράγμα. Ότι, αν πάρω το ευρωπαϊκό εισιτήριο, το οποίο τόσο ήθελε η ομάδα, και έναν τίτλο, όπως και έγινε, να μου δώσει την ευκαιρία να μείνω στην ομάδα.

Γι’ αυτό και στεναχωρήθηκα πολύ, όταν η ομάδα επέλεξε τον Αλόνσο. Θα ήταν ευχής έργον να είχε πάρει τον Σάρι, όπως και είχε ακουστεί, είναι ένας προπονητής τεράστιας εμβέλειας, θα ήταν ευλογία να τον έχουμε στο Ελληνικό Πρωτάθλημα.

Στεναχωριέμαι όμως, όταν επιλέγουν ξένους προπονητές μικρότερου βεληνεκούς, γιατί, το λέω και το πιστεύω, δεν υστερούμε σε τίποτα οι Έλληνες από τους ξένους.

Θεωρώ ότι άξιζα την ευκαιρία, γιατί ήμουν κάποιος που τον είχαν γνωρίσει καλά δυόμισι χρόνια. Είχαν δουλέψει μαζί μου, ήξεραν ποιος είμαι. Δεν ήμουν στοίχημα για την ομάδα.

Δεν είναι εύκολο να αντιληφθεί κάποιος παράγοντας του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού, της ΑΕΚ, του ΠΑΟΚ ή του Άρη ότι μπορεί ένας Έλληνας προπονητής, όπως εγώ, να είναι σε μια ομάδα μεγάλη και με στόχους.

Ξέρω τι πρέπει να κάνω και θέλω οι στόχοι μου να είναι υψηλοί, να πάρω το Πρωτάθλημα, να μπω στους ομίλους μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Δεν μπορώ να συμβιβαστώ, ως άνθρωπος και χαρακτήρας, με το να είναι ο στόχος μου πχ να μην πέσω κατηγορία, να παλεύω για να μην είμαι 14ος στους 16.

Τους τελευταίους έξι μήνες είχα προτάσεις, αλλά είπα «όχι», γιατί δεν μπορώ να με δω εκεί. Πάντα στο μυαλό μου έχω κάτι παραπάνω, κάτι πιο ελκυστικό, όχι από άποψη μπάτζετ αλλά όσον αφορά στους στόχους.

Ξέρω ότι έτσι θα αποδώσω κι εγώ καλύτερα. Ως ποδοσφαιριστής αλλά και ως προπονητής, ήμουν σχεδόν συνεχώς σε μεγάλες ομάδες. Ακόμα και με την Αλ Νασρ φτάσαμε ένα βήμα από τον Τελικό του Champions League Ασίας.

Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα των ομάδων στην Ελλάδα, πλην των μεγάλων, είναι ότι δεν επενδύουν στην υποδομή. Προτιμώ ένας Πρόεδρος να μου πει «έχεις 50.000 λιγότερο μπάτζετ και θα τα βάλουμε για να φτιάξουμε ένα καλό γήπεδο στο προπονητικό». Εκεί θα του πω «κόψε και από μένα, να μεγαλώσεις το ποσό, να το κάνεις ακόμα καλύτερο».

Και δεν συμβαίνει μόνο εδώ. Όταν έκανα τις συζητήσεις μέσω zoom με τον Πρόεδρο της ομάδας στα Εμιράτα, για να αναλάβω την ομάδα, του ζήτησα να μου δείξει φωτογραφίες του προπονητικού κέντρου. Τέσσερεις συνομιλίες και δεν μου το έδειξε ούτε μια φορά, γιατί ήταν χάλια.

Όταν πήγα, βρήκα ένα γήπεδο χωράφι, γυμναστήριο που δεν υπήρχε και αποδυτήρια υπό κατασκευή. Τελικά φτιάξαμε από την αρχή γυμναστήριο με τζαμαρίες γύρω-γύρω και πραγματικά ήταν εντυπωσιακό. Τον έβαλα σ’ αυτή τη λογική και φέτος έμαθα ότι άλλαξαν και το χορτάρι του προπονητικού.

Αυτά λοιπόν τα πράγματα είναι βασικά. Δεν μπορώ να είμαι σε μια ομάδα και τη μια μέρα να κάνουμε προπόνηση εδώ, την άλλη εκεί, την τρίτη αλλού, να μην έχει νερό στα ντους κτλ. Δεν το δέχομαι, αυτή είναι η νοοτροπία μου και δεν μπορώ να δουλέψω έτσι. Βάζω τα όριά μου.

Ένα επίσης σημαντικό πρόβλημα των ελληνικών ομάδων σε διοικητικό επίπεδο είναι ότι δεν κάνουν συνεντεύξεις με τους υποψήφιους προπονητές.

Αν έχεις, για παράδειγμα, τρεις υποψήφιους προπονητές, κάνε με όλους συναντήσεις. Κάτσε και με τους τρεις από μια-δύο ώρες, ρώτα τους πράγματα, κατάλαβε πώς σκέφτονται. Πέρασέ τους συνέντευξη. Αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Όταν το κάνεις αυτό, θα μπορείς να καταλάβεις ποιος μπορεί να σταθεί και ποιος όχι. Ποιος έχει την προσωπικότητα, τις γνώσεις και τις εμπειρίες. Δεν κάνουμε όλοι για όλα. Υπάρχουν πολλοί καλοί προπονητές, αλλά πρέπει να ταιριάζουν και στο περιβάλλον που θα πρέπει να δουλέψουν.

Στην Αραβία έκανα πέντε συναντήσεις, μέχρι να πάρω τη δουλειά. Πριν από χρόνια είχα μια πρόταση από την Πάφο. Οι Ρώσοι ιδιοκτήτες είχαν καταλήξει σε τρεις, εμένα, έναν Κροάτη και έναν Ισπανό.

Ο Ισπανός απορρίφθηκε, έμεινα εγώ και ο Κροάτης και τελικά πήραν εκείνον. Χάρηκα όμως τη διαδικασία. Τους παρουσίασα κάτι, δεν το κέρδισα τελικά. Και είπα μέσα μου «Χρήστο, πρέπει να βελτιωθείς ακόμα και σ’ αυτό. Στο πώς παρουσιάζεις τη δουλειά σου».

Για μένα είναι πολύ σημαντικό να μου πει κάποιος «θέλω να μου δείξεις κάτι από τη δουλειά σου, να μου αναλύσεις το σκεπτικό σου». Εγώ εκεί καταλαβαίνω πόσο ζεστά παίρνει ο παράγοντας αυτό που κάνει.

Αν θέλουμε να εξελίξουμε το ελληνικό ποδόσφαιρο, πρέπει να εξελιχθούμε όλοι μαζί. Η δουλειά του Έλληνα προπονητή δεν είναι εύκολη.

Οι ομάδες επιλέγουν περισσότερο ξένους και σίγουρα τους πληρώνουν καλύτερα. Αυτό είναι κάτι που δεν το δέχομαι για λόγους αξιοπρέπειας.

Αντίθετα, ο Έλληνας ποδοσφαιριστής μετράει πολύ στο εξωτερικό, έχει ανεβάσει πολύ τις μετοχές του και μπράβο σε όλα τα παιδιά που με πολύ κόπο έχουν καταφέρει όλα αυτά τα πράγματα, ατομικά και ομαδικά. Κάτι αντίστοιχο έχουν κερδίσει και οι Έλληνες προπονητές στο μπάσκετ, οι οποίοι μπορούν να δουλέψουν παντού στην Ευρώπη και τον κόσμο. Κάτι που δυστυχώς δεν ισχύει για τον Έλληνα προπονητή ποδοσφαίρου, με μοναδική εξαίρεση ίσως τον Γιώργο Δώνη, ο οποίος έχει κάνει πράγματα στο εξωτερικό.

Βλέπεις Πορτογάλους, Ισπανούς, Κροάτες, Σέρβους και Ρουμάνους να εξάγουν προπονητές. Στις χώρες τους όμως, αν δεις, δουλεύουν στην πλειοψηφία ντόπιοι προπονητές και λίγοι, ως ελάχιστοι, ξένοι. Υπάρχει λοιπόν μια “πυραμίδα”, αρχίζουν από πιο μικρές ομάδες, δείχνουν το έργο τους, πάνε σε καλύτερες κι από κει στο εξωτερικό.

Έτσι έρχονται συνεχώς από κάτω νέοι προπονητές, έχουν με τη σειρά τους παραστάσεις, αποκτούν εμπειρίες και υπάρχει ανανέωση. Εδώ δεν συμβαίνει αυτό, δεν μπορεί να γίνει, από την στιγμή που στη μεγάλη κατηγορία η πλειοψηφία είναι ξένοι, οι Έλληνες είναι λίγοι και ταυτόχρονα δεν υπάρχει και υπομονή, όντες οι πρώτοι που φεύγουν.

Όλο αυτό, για να αλλάξει, πρέπει να ξεκινήσει από τις πιο μικρές ομάδες. Να γεμίσουν με Έλληνες προπονητές που θέλουν την ευκαιρία να δείξουν κάτι. Δώσε στον Έλληνα προπονητή το ίδιο μπάτζετ με τον ξένο, δώσε τους τις ίδιες ευκαιρίες και τα ίδια εφόδια και μετά κρίνε τον.

Το λέω και το πιστεύω, αν ο ΟΦΗ, ο Αστέρας Τρίπολης και αντίστοιχες ομάδες εμπιστεύονταν σταθερά και με συνέπεια Έλληνες προπονητές, θα μπορούσαν εκείνοι μετά, με αυτό το βιογραφικό, να κάνουν το βήμα προς το εξωτερικό.

Δεν υπάρχει περίπτωση να βάλεις έναν άξιο Έλληνα προπονητή σε μια ομάδα πχ στην Ολλανδία, δεν λέω στις πρώτες δυο-τρεις ομάδες, και να μην μπορέσει να αντεπεξέλθει. Άνετα μπορεί.

Είναι λοιπόν θέμα ευκαιριών.

Μέχρι τότε δεν μπορώ να κάνω κάτι περισσότερο από το να προσπαθώ συνεχώς να εξελίσσομαι στο επάγγελμά μου και να προσφέρω σε όποια ομάδα δουλεύω το καλύτερο ποιοτικά.

Το μεγάλο μου όνειρο επαγγελματικά είναι να μπορούσα να βρεθώ στην Championship της Αγγλίας. Είναι το σκαλοπάτι πριν από την Premier League. Αυτός είναι ο στόχος μου. Δεν είναι κάτι απλώς δύσκολο, είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο.

Αλλά θα ήθελα πολύ να πάρω την ευκαιρία με κάποιον τρόπο και να δείξω τη δουλειά μου. Αν φτάσεις εκεί, μπορεί να σε δουν και να πας ακόμα παραπάνω.

Ο Χρήστος Κόντης είναι προπονητής ποδοσφαίρου.

Επιμέλεια κειμένου: Αλέξανδρος Σωτηρόπουλος

CHECK IT OUT: Νίκος Νιόπλιας: Αποστολή εξετελέσθη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:  

Αλέξανδρος Τζιόλης: 6

Γιώργος Πετράκης: Σε μόνιμη διαδικασία μάθησης

Γιάννης Πετράκης: Ό,τι κουβαλάω μέσα μου

Κωνσταντίνος Μπράτσος: Ό,τι κάνεις, κάν’ το με πάθος

Λεωνίδας Βόκολος: Στον κόσμο των προπονητών

Στέλιος Μαλεζάς: Η πρώτη μέρα της υπόλοιπης ζωής μου