Άγχος και αϋπνία, τα «βρώμικα μυστικά» του ΝΒΑ

Ο προπονητής του αμερικανικού φούτμπολ, Τζον Μάντεν, πίστευε ότι «όσους λιγότερους κανόνες έχει ένας κόουτς, τόσο λιγότεροι κανόνες υπάρχουν για να “σπάνε” από τους παίκτες»…

Ενδεχομένως με αυτή την προσέγγιση να κατόρθωσε να κατακτήσει το Super Bowl του 1976, με τους Όκλαντ Ρέιντερς.

Μερικές δεκαετίες αργότερα, όμως, με τις σχέσεις προπονητών και παικτών να δείχνουν ολοένα και λιγότερο αυστηρές ή τυπικές και βάσει «πρωτοκόλλου», στις Η.Π.Α. υπάρχει μία άλλη συμβουλή, για τους πρώτους.

Ένας θαρρεί κανείς «κανόνας» που οφείλουν να έχουν οι ίδιοι οι κόουτς για τους εαυτούς τους, ώστε και να αποδίδουν καλύτερα στην εργασία τους και, κυρίως, να προσέχουν την υγεία τους.

Μία υποχρέωση προς το σώμα και το μυαλό τους, τα οποία, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, αμελούν συχνότερα οι προπονητές του ΝΒΑ, αυξάνοντας τα επίπεδα άγχους.

Εκτός του σοβαρότατου ζητήματος της κατάθλιψης, το οποίο η αμερικανική Λίγκα μπάσκετμπολ ερευνά, εξετάζει και αναλύει διαρκώς την τελευταία διετία, δεν αφήνει στην άκρη το στρες του πάγκου.

Η ιστοσελίδα της εφημερίδας «Los Angeles Times» το αποκάλεσε με ειδικό θέμα στις 7 Δεκεμβρίου ως «το τρομακτικό μυστικό του ΝΒΑ: Το άγχος καταστρέφει την υγεία μερικών από τους κορυφαίους κόουτς».

Με εξομολογήσεις μισής ντουζίνας προπονητών, σχετικά με το αυξανόμενο στρες που βιώνουν…

Το 2016, ο εμετός ήταν για τον Ντοκ Ρίβερς τόσο συχνός όσο οι προπονήσεις και οι αγώνες των Κλίπερς.

Ο Αμερικανός κόουτς της ομάδας του Λ.Α. δεν μοιάζει, πια, με τον καλογυμνασμένο γκαρντ που εντυπωσίαζε με τα προσόντα του σαν παίκτης των Χοκς και Νικς, πολλά χρόνια νωρίτερα.

Οι «Κλιπς» δεν εκπλήρωναν τις προσδοκίες τίτλου, με την προσθήκη του Κρις Πολ και την παρουσία του Μπλέικ Γκρίφιν και ο τεχνικός τους έδειχνε εξουθενωμένος.

Τα περιττά κιλά του είχαν γίνει εμφανώς λιγότερα. Η ενέργειά του λιγόστευε. Το κέφι του είχε χαθεί.

«Ήταν τόσο άσχημη η κατάσταση που σκέφτηκα σοβαρά να παραιτηθώ, γιατί δεν είχα καθόλου ενέργεια», εκμυστηρεύτηκε στους «Times» ο Ρίβερς.

«Όλο αυτό δεν επηρέαζε απλώς την ικανότητα μου να δουλέψω, αλλά και την αντίστοιχη να ζήσω», συμπλήρωσε.

«Αισθάνεσαι συνεχώς κουρασμένος. Αυτή η δουλειά είναι κουραστική και κάποια στιγμή το σιχαίνεσαι. Δεν έκανα για καιρό χάρες στον εαυτό μου…».

Οι γιατροί και οι συγγενείς τού συνέστησαν να λάβει μία προσωρινή άδεια. Ο Ρίβερς δεν τους άκουσε. Η διάγνωση έκανε λόγο για ένα παράσιτο στον οργανισμό του.

Το ΝΒΑ, όμως, δεν το εξέλαβε απλώς σαν ένα οργανικό ζήτημα. Στην εποχή που οι ομάδες ελέγχουν καθημερινά θέματα ψυχικής υγείας για τους παίκτες, σταμάτησαν να έχουν στο «περιθώριο» ανάλογα ζητήματα για τους κόουτς.

Ο Ντοκ Ρίβερς πρόσθεσε στο ίδιο δημοσίευμα πως «η δουλειά που κάνουμε είναι άθλια… Το βλέπω κάθε στιγμή. Το διαπιστώνω και στην επικοινωνία με άλλους προπονητές».

Οι «Times» αναφέρουν ότι «οι κόουτς είναι “φυλακισμένοι” ενός τρόπου ζωής γεμάτου ένταση, στρες, αδρεναλίνη, μπόλικο φαγητό, αλλά λιγότερο ύπνο».

«Κάθε σεζόν που τελειώνει, νιώθεις και πιο… κοντός! Είναι κάτι που σε κατατρώει και στο τέλος οφείλεις να βρεις τρόπο να αφοσιωθείς στον εαυτό σου και την υγεία σου», σχολιάζει ο Σκοτ Μπρουκς.

Ο προπονητής των Ουάσινγκτον Ουίζαρντς επικαλείται τις συχνές πτήσεις, τα ξενύχτια μετά τους αγώνες για να μελετήσει τα ματς στο βίντεο και την «υποχρέωση» να πρέπει να δουλέψει ακόμη και στο σπίτι του.

Το ίδιο επισήμανε και ο κόουτς των Ντάλας Μάβερικς, Ρικ Καρλάιλ. «Αντιμετωπίζεις το δίλημμα να μείνεις στο γραφείο για να αναλύσεις το παιχνίδι ή να πας στο σπίτι να κοιμηθείς για λίγο;

»Αν επιλέξεις τον ύπνο και αφήσεις το βίντεο για το επόμενο πρωί, αυτό θα συμπέσει με την προετοιμασία του επόμενου ματς».

Η διαχείριση του χρόνου μοιάζει τακτικά πιο δύσκολη από τη συνεργασία με καλοπληρωμένους νεαρούς σταρ ή την αμυντική αντιμετώπιση ενός σπουδαίου αντιπάλου.

Ειδικοί έχουν αναδείξει, επίσης, και το θέμα της διατροφής.

Σε συνεχή ταξίδια και αγώνες εκτός έδρας, οι παίκτες έχουν το προνόμιο κάποιας «ένοχης» (και παχυντικής) απόλαυσης, διότι είναι και «μηχανές» που «καίνε» συνεχώς θερμίδες.

Για τους προπονητές δεν ισχύει το ίδιο.

Έπειτα από αγώνες «στον δρόμο», προσφέρεται συνήθως ένας μεγάλος μπουφές είτε στα αποδυτήρια είτε στο αεροπλάνο.

Οι κόουτς είναι δύσκολο να αντισταθούν…

Είναι, πλέον, στο χέρι του εκάστοτε προπονητή να προσέξει.

Ο Ντοκ Ρίβερς έχει εγκαταλείψει, πλέον, τη συνήθεια να πίνει ένα ποτό μετά τους αγώνες, έχοντας ακολουθήσει το παράδειγμα του τεχνικού των Σπερς, Γκρεγκ Πόποβιτς, για ένα καλό κρασί.

Μάλιστα, έχει επιλέξει τον διαλογισμό κάθε ημέρα που οι Κλίπερς έχουν αγώνα.

Ο Σκοτ Μπρουκς επιλέγει να περπατήσει και να χαζέψει αξιοθέατα είτε της Ουάσινγκτον είτε της πόλης όπου παίζουν οι Ουίζαρντς.

Ο κόουτς του Πόρτλαντ, Τέρι Στοτς, κάνει το ίδιο. Ειδικά μετά την διπλή επέμβαση στον γοφό, το 2013.

Ο προπονητής των Μιλγουόκι Μπακς, Μάικ Μπούντενχολζερ, αν και το παρουσιαστικό του ενδεχομένως δεν το επιβεβαιώνει, περνά πολύ χρόνο στο γυμναστήριο.

Ο άλλοτε τεχνικός των Χοκς εξήγησε ότι «με αυτό τον τρόπο και γυμνάζομαι και είμαι μαζί με πολλά από τα μέλη της ομάδας.

»Αυτό σημαίνει και “δέσιμο” μεταξύ μας και ευκαιρία για να ολοκληρώνουμε τη δουλειά με τους γυμναστές, τους φυσικοθεραπευτές και άτομα του ιατρικού τιμ που είναι εκεί, ώστε να μην τους υποχρεώνουμε σε ακόμη περισσότερες ώρες εργασίας.

»Γιατί δεν χρειάζεται κι εμείς οι προπονητές να τους επιβαρύνουμε. Οι πιο σημαντικοί στην ομάδα δεν είμαστε εμείς».

Σύμφωνα με ειδικούς του ΝΒΑ, οι κόουτς εκείνοι που διατηρούν το σώμα τους σε καλή κατάσταση, έχουν περισσότερες πιθανότητες και να προσληφθούν και να αποδώσουν καλύτερα στον πάγκο.

Άλλωστε, συχνά πριν από συνεντεύξεις με παράγοντες για μία εργασία, οι κόουτς δέχονται συμβουλές να χάνουν βάρος και γενικά να προσέχουν και την εμφάνιση και το ντύσιμό τους.

Τον Δεκέμβριο του 2017, ο τότε προπονητής της Σάρλοτ και νυν του Ορλάντο, Στιβ Κλίφορντ, έμεινε εκτός πάγκων για περίπου πέντε εβδομάδες, λόγω έντονων πονοκεφάλων…

Αν και το 2013 είχε υποβληθεί σε μικροεπέμβαση στην καρδιά, είχε απουσιάσει μόλις από ένα ματς των Χόρνετς.

Το 2017, όμως αναγκάστηκε να χάσει μεγάλο μέρος της σεζόν (21 αγώνες) και ομολόγησε πως «το σώμα μου μού έλεγε κάτι σαν “δεν μπορείς να το κάνεις”.

»Αρχίζεις να διαβάζεις για τον ύπνο, για πράγματα που σε τρομάζουν και ξέρω πόσο αυτά επηρεάζουν την υγεία σου», πρόσθεσε ο 57χρονος Κλίφορντ.

Σύμφωνα με τη διάγνωση, οι πονοκέφαλοι προήλθαν από χρόνια έλλειψη απαραίτητων ωρών ύπνου…

Λίγες εβδομάδες μετά τον Κλίφορντ, εκτός πάγκου έμεινε και ο τότε κόουτς του Κλίβελαντ, Τάιρον Λου.

Τον Μάρτιο του 2018, ο πρωταθλητής με τους Καβς Λου υπέφερε από πόνους στο στήθος, αϋπνία και άλλα ανησυχητικά συμπτώματα.

Στην αρχή εκείνης της κανονικής περιόδου, είχε αποκαλύψει ότι «έχω να κοιμηθώ μέρες», έπειτα από το άσχημο ξεκίνημα, με τρεις νίκες σε οκτώ ματς…

Τα δύο περιστατικά θορύβησαν εύλογα τη Λίγκα.

Το ΝΒΑ και η Ένωση Προπονητών οργάνωσαν αμέσως ειδικές εξετάσεις για τους κόουτς και περίπου 60 προπονητές υποβλήθηκαν σε τεστ για ένα 48ωρο.

Οι εξετάσεις περιελάμβαναν ηλεκτροκαρδιογράφημα, εξέταση καρωτίδας, αιματολογικά τεστ και συναντήσεις με καρδιολόγους και ορθοπεδικούς. 

Συναντήθηκαν επίσης με συμβούλους του κέντρου Mendenhall, ενώ όσοι δεν κατάφεραν να βρεθούν εκεί, λόγω υποχρεώσεων, ενημερώθηκαν για τις εξετάσεις των υπολοίπων.

Ο θάνατος πολλών πρώην παικτών του ΝΒΑ, αρκετά πριν από το προσδόκιμο ζωής στις Η.Π.Α., υποχρέωσε τη Λίγκα να αναζητήσει λύσεις.

Σε διάστημα λίγων μηνών, «έφυγαν» από τη ζωή λόγω καρδιακών παθήσεων οι Μόουζες Μαλόουν, Ντάριλ Ντόκινς, Άντονι Μέισον. Ενώ και ο Κλίφορντ Ρόζιερ, επιλογή πρώτου γύρου στο ντραφτ του 1994 από τους Ουόριορς, άφησε την τελευταία του πνοή το 2018, μόλις στα 44 του…

Ο τρόπος ζωής και η ρουτίνα των κόουτς του ΝΒΑ περιέχει μεν (επαγγελματική) πολυτέλεια, όμως δεν τους αφήνει περιθώρια για πολλή ξεκούραση ή ποιοτικό χρόνο, εκτός γηπέδων.

Σε μία από τις παραπάνω ψυχολογικές εξετάσεις, ένας προπονητής τόνισε πως «ακόμη και μερικά λεπτά έπειτα από μία μεγάλη νίκη, το μυαλό δεν αδειάζει…

»Σκέφτομαι συνεχώς το αύριο. Τον επόμενο αγώνα, το rotation, τις αλλαγές, την αποφυγή των λαθών, τη βασική πεντάδα, τους τραυματισμούς των παικτών μας.

»Είναι ένας σκληρός τρόπος να ζεις. Ο κόσμος επικεντρώνεται στις ανέσεις μας, στα χρήματα με τα οποία αμειβόμαστε.

»Αλλά δεν καταλαβαίνει και δεν έχει ιδέα πόσο αγχωτική είναι η δουλειά μας, στην οποία κρινόμαστε καθημερινά και αυτό αυξάνει το άγχος».

Το στρες στους πάγκους του ΝΒΑ δεν διαχωρίζεται από το ύψος των απολαβών. Δεν μετριάζεται από νίκες και τίτλους.

Συχνά, όμως, μπορεί να μειωθεί από τα μαθήματα που έλαβε ένας κόουτς.

Ο τρις πρωταθλητής με το Γκόλντεν Στέιτ, Στιβ Κερ, σαν παίκτης συνεργάστηκε με τον παλαίμαχο τεχνικό -και κάτοχο 11 πρωταθλημάτων με Μπουλς και Λέικερς- Φιλ Τζάκσον και τον (πέντε φορές πρωταθλητή) κόουτς των Σπερς, Γκρεγκ Πόποβιτς.

Αμφότεροι, εκτός από τις τεχνικές ικανότητες, θεωρούνται μετρ της ψυχολογικής προσέγγισης και ο Κερ παραδέχεται ότι έμαθε πολλά από εκείνους.

Σε δηλώσεις του στην «USA Today», ο προπονητής των Ουόριορς επισήμανε πως «όταν ήμουν παίκτης, αναρωτιόμουν αν οι προπονητές μένουν ξύπνιοι όλη τη νύχτα, ετοιμάζοντας το επόμενο ματς.

»Αλλά τόσο ο Φιλ όσο και ο Pop είχα τόσα ενδιαφέροντα εκτός του μπάσκετμπολ. Και οι δύο ήταν αφοσιωμένοι στις οικογένείες τους και τα παιδιά τους.

»Ενδιαφέρονταν τόσο πολύ για τις ζωές των παικτών τους και όλο αυτό είχε επιρροή πάνω μου και σαν αθλητή και, πλέον σαν κόουτς».

Ο Τζάκσον έπαιρνε συχνά τη μηχανή του και ταξίδευε ως το εξοχικό του, στη Μοντάνα, για να ξεφύγει από το μπάσκετμπολ.

Ο Πόποβιτς δεν έλεγε ποτέ όχι σε ένα ποτήρι καλό κρασί, μετά τους αγώνες.

Μάλιστα, όταν το Σαν Αντόνιο έχασε ένα σχεδόν δικό του πρωτάθλημα το 2013 από τους Χιτ (ήττα στην παράταση στον 6^ο Τελικό στο Μαϊάμι και χαμένος 7^ος αγώνας με άστοχο λέι απ του Ντάνκαν για την ισοφάριση), έβγαλε τους παίκτες του για δείπνο και δεν τους μίλησε ούτε λεπτό για τους Τελικούς.

Την επόμενη σεζόν, μία υποτιθέμενη γερασμένη και κορεσμένη ομάδα επέστρεψε όχι απλώς δυνατή, αλλά στους Τελικούς του 2014 διέλυσε με 4-1 νίκες τους Χιτ του ΛεΜπρον Τζέιμς!

Ο Κερ υποχρεώθηκε να χάσει το πρώτο 1/3 της σεζόν 2015-2016 λόγω προβλημάτων υγείας (πονοκέφαλοι) που προήλθαν από μία επέμβαση στη μέση.

Εκτός από τους Κλίφορντ και Λου, πριν από πολλά χρόνια ο άλλοτε πρωταθλητής με τους Ρόκετς, Ρούντι Τομζάνοβιτς, ομολόγησε ότι παραιτήθηκε από τη θέση του χεντ κόουτς των Λέικερς λόγω άγχους.

Πολλοί κόουτς προσπαθούν να βρουν ισορροπία μεταξύ μπάσκετμπολ και καθημερινότητας, με απλές συνήθειες.

Δεν θεωρούν αγγαρεία να πάρουν τα παιδιά τους από το σχολείο.

Δεν βλέπουν ως κούραση το να βγουν για μία ταινία στον κινηματογράφο με τη σύζυγό τους ακόμη και τα μεσάνυχτα, έπειτα από έναν αγώνα. Έστω κι αν ξέρουν ότι την επομένη ακολουθεί πρωινή αφύπνιση για βίντεο ή για ταξίδι.

Οι εξετάσεις και οι έρευνες του 2018 έδειξαν ότι όλο και περισσότεροι επιχειρούν να γυμνάζονται τακτικά.

Όλοι και περισσότεροι αποφεύγουν το πολύ φαγητό και το αλκοόλ.

Ωστόσο, δεν είναι πολλοί εκείνοι που κατόρθωσαν να «νικήσουν» την απώλεια ύπνου…

Τον Οκτώβριο του 2019, η ιστοσελίδα του δικτύου ESPN δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Το μικρό βρώμικο μυστικό για το οποίο γνωρίζουν όλοι».

Αυτή ήταν επί λέξη η δήλωση ενός αξιωματούχου του ΝΒΑ, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, μιλώντας για την έλλειψη ύπνου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των ομάδων, ένας παίκτης που αγωνίζεται και στα 82 παιχνίδια της κανονικής σεζόν, σε διάστημα έξι μηνών, ταξιδεύει 50.000 μίλια τη σεζόν (περίπου 82.000 χιλιόμετρα), τα οποία είναι 20.000 (ή 32.000χλμ.) περισσότερα από εκείνα των παικτών του NFL.

Μία απόσταση ίση με το ταξίδι γύρω από τη γη… δύο φορές.

Κάθε ομάδα παίζει ένα ματς ανά 2,07 ημέρες, είχε μ.ό. 13,3 σετ αγώνων back-to-back (σε διαδοχικές μέρες) και για 25 συνεχείς εβδομάδες ταξίδευε 250 μίλια (ή 408χλμ.) την ημέρα!

Μία έρευνα επιβεβαίωσε ότι κατά μέσο όρο, ένας παίκτης του ΝΒΑ κοιμάται πια μόλις έξι ώρες ημερησίως.

Ενώ ο Μάθιου Ουόκερ, καθηγητής Νευροεπιστήμης του πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια, στηριζόμενος σε ένα δείγμα 10.000 ανθρώπων, προειδοποιεί ότι κανένας από αυτούς δεν θα μπορούσε να ζήσει και να επιβιώσει με μόλις έξι ώρες ύπνου την ημέρα,για αρκετό καιρό…

Στο ίδιο δημοσίευμα του ESPN, ένας άλλος τζένεραλ μάνατζερ τόνισε ότι «αυτό είναι πολύ σοβαρό ζήτημα» κι ένας άλλος επισήμανε πως «έχουμε γεμίσει με… βαμπίρ στη Λίγκα».

Το πρόβλημα υφίσταται, παρά το γεγονός ότι το ΝΒΑ έχει επιχειρήσει να μειώσει τους αγώνες παναμερικανικής μετάδοσης, στις 10:30μ.μ. τοπική ώρα στις δυτικές πολιτείες.

Οι back-to-back αγώνες μειώνονται σταθερά την τελευταία πενταετία και μετά τον μ.ό. των 13,3, τη σεζόν 2019-2020 αναλογούν 12,4 ανά ομάδα.

Ο φόργουορντ των Σίξερς, Τομπάιας Χάρις, τόνισε στο ESPN ότι «στα αποδυτήρια, αν ρωτήσεις τον οποιονδήποτε, από παίκτες ως μέλη του τεχνικού σταφ και υπαλλήλους, θα σου πουν για το πρόβλημα του ύπνου… Νομίζω ότι σε δύο χρόνια, το θέμα της έλλειψης ύπνου στο ΝΒΑ θα είναι το ίδιο σοβαρό με το αντίστοιχο θέμα της διάσεισης στο NFL».

Η χρόνια απώλεια ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή επικινδυνότητα για καρκίνο, διαβήτη, παχυσαρκία, καρδιακές παθήσεις, Αλτσχάιμερ, άνοια, κατάθλιψη, μέχρι και αυτοκτονικές τάσεις.

Το φθινόπωρο του 2012, ο Τιμ Ρόγιερ του Ορλάντο θέλησε να βελτιώσει τη συγκέντρωση των παικτών των Μάτζικ, μειώνοντας το στρες.

Για να το επιτύχει, άρχισε να μετρά τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού των αθλητών, τις ορμόνες και το μοτίβο της αναπνοής.

Όσο η σεζόν προχωρούσε, η κορτιζόλη, μία φυσιολογικά απελευθερωμένη ορμόνη για την καταπολέμηση του άγχους, μεταβαλλόταν από φυσιολογικά μεγέθη σε ασταθή επίπεδα.

Η ζωτικής σημασίας τεστοστερόνη, που επηρεάζει δύναμη, ταχύτητα και μυϊκή μάζα, μειωνόταν όταν οι παίκτες δεν κατάφερναν να κοιμηθούν περισσότερες από έξι ώρες. Ο Ρόγιερ διαπίστωσε ότι τρεις μήνες αργότερα, η τεστοστερόνη ενός 20χρονου παίκτη είχε πέσει στα επίπεδα ενός 50χρονου άνδρα…

Τη σεζόν 2016-2017,ο Ρόγιερ και οι συνεργάτες του άρχισαν να μετρούν τον ρυθμό του ύπνου καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, με κινητούς παλμογράφους.

Πολλοί παίκτες του ΝΒΑ ξεκίνησαν να λαμβάνουν χάπια μελατονίνης, μίας ορμόνης μοριακού βάρους 232,28 η οποία παράγεται από ζώα, φυτά και μικρόβια.

Η δράση του έχει αποδεχθεί ότι μειώνει την αϋπνία, ωστόσο στις Η.Π.Α. χορηγείται με συνταγή συνήθως σε μεσήλικες.

Στην αμερικανική Λίγκα εξακολουθούν να αναζητούν λύσεις.

Διότι τα «μικρά βρώμικα μυστικά» συνοδεύονται συνήθως από δράμα.

Και ο κομισάριος Άνταμ Σίλβερ και οι παίκτες και προπονητές προτιμούν το σασπένς να περιορίζεται στο παρκέ.