Η Ντάρια Αμπράμοβιτς είναι το καθαρό βλέμμα των αθλητών στο… κενό

Γιώργος Αδαμόπουλος 1 Ιουλίου, 2021

Όσο γοητευτικές κι αν είναι οι λέξεις, για εκείνη δεν είναι παιχνίδι. Η ευφράδειά της, η γρήγορη σκέψη της και η σοφία η οποία δεν «εγκλωβίζεται» στη σχετικά μικρή ηλικία της, της επιτρέπουν να διαχωρίζει τα όρια.

Η Ντάρια Αμπράμοβιτς, όμως, επιμένει να μην παίζει με τις λέξεις. Ωστόσο, δεν πρόκειται να τις αφήσει να παίξουν και το δικό τους παιχνίδι.

Όποιος της ζητήσει τη γνώμη ή τη διάγνωσή της, θα ακούσει μία απάντηση που μοιάζει τόσο καλοδουλεμένη και «χιλιοπαιγμένη» σαν, θαρρεί κανείς, μία τέλεια πρόβα ενός θεατρικού μονόπρακτου.

Θα την ακούσει να επιλέγει τη λέξη «πρόκληση» αντί για «πρόβλημα». Θα τη δει να τονίζει επίμονα πως «προτιμούμε το ρήμα “compete” (=“διαγωνίζομαι”) αντί για “defend” (=“αμύνομαι”)».

Μέσα στην αβεβαιότητα της ατμόσφαιρας στην οποία η 33χρονη Πολωνή ψυχολόγος και πρώην αθλήτρια έμαθε και να «επιβιώνει» και να αναδεικνύει τα θετικά στοιχεία, το μόνο σίγουρο είναι πως η ίδια δεν θα κρύψει τίποτα.

Αυτό, άλλωστε, ζητά και από εκείνον ή εκείνη που παίρνει το θάρρος να σταθεί απέναντί της και να της ζητήσει βοήθεια.

Για όσους έχουν ακόμη τις αμφιβολίες τους, η Ντάρια Αμπράμοβιτς έχει χρησιμοποιήσει μία αντίστροφη διαδικασία. Έχει αποκαλέσει «ταμπού» την εργασία της. Όμως στην πραγματικότητα το έκανε για να επισημάνει ότι αυτό δεν ισχύει…

Η Ντάρια Αμπράμοβιτς / Photo by: Daria Abramowicz – Official website.

Το όνομα της ενδεχομένως να ήταν γνωστό μόνο στην πατρίδα της, ως πρώην αθλήτρια της ιστιοπλοΐας.

Η ευγενική φυσιογνωμία της και η φήμη της «δραπέτευσαν» από τα σύνορα της Πολωνίας όταν τον Οκτώβριο του 2020 στάθηκε περήφανα στο πλάι της θριαμβεύτριας του Ρολάν Γκαρός, Ίγκα Σφιόντεκ.

Ανήμερα των 33^ων γενεθλίων της, η Ντάρια Αμπράμοβιτς είδε τους κόπους, τις ατελείωτες ώρες συζητήσεων και εσωτερικής αναζήτησης με την τότε 19χρονη τενίστρια και συμπατριώτισσά της να αποδίδουν καρπούς.

Δεν ήταν ο τίτλος που έδωσε σημασία σε ό,τι έκαναν και εξακολουθούν να κάνουν μαζί, μακριά από τα φώτα, αλλά το γεγονός ότι η Σφιόντεκ ήταν ήρεμη και, κυρίως, απόλαυσε αυτό που κατάφερε. Δεν είχε δεύτερες σκέψεις, δεν περνούσαν από το μυαλό τις αμφισβητήσεις για τις θυσίες που απαιτούνται.

Η πορεία της -δίχως να χάσει σετ(!)- ήταν απλώς η επιβεβαίωση πως είχε κατανοήσει όσα δούλεψε μαζί με την Αμπράμοβιτς.

Όσα η Ντάρια δεν επέβαλε, αλλά συμβούλευσε. Όσα δεν «φυτεύει» σε κανένα μυαλό, αλλά περιμένει από τον συνομιλητή της να καταλάβει μόνος του, «ακονίζοντας» τις αισθήσεις του.

Πολλά από αυτά δεν είναι δικά της απωθημένα ή όσα (δεν) έζησε στην καριέρα της. Είναι, ωστόσο, ένα μείγμα εμπειριών και κυρίως της υποχρεωτικής αποχώρησής της από την ενεργό δράση σε μικρή ηλικία.

Η Ντάρια Αμπράμοβιτς γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1987 στη Βαρσοβία.

Στην πορεία της στην ιστιοπλοΐα ασχολήθηκε με το αγαπημένο της άθλημα και ως αθλήτρια και ως προπονήτρια.

Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο SWPS, φημισμένο για τον τομέα των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, με πτυχίο στην ψυχολογία και ειδίκευση στην κλινική ψυχολογία.

Οι παραστάσεις από την πρώτη «ζωή» της στα σπορ τής έδειξαν τον δρόμο για τη συνέχεια των σπουδών της. Για το μεταπτυχιακό της επέλεξε την αθλητική ψυχολογία και η πρακτική της ήταν η πρώτη επαφή με εθνικές ομάδες κολύμβησης, ποδηλασίας και τένις, στην Πολωνία.

Το πεδίο τη γοήτευσε, την έκανε να μην κλειστεί σε ένα γραφείο και να ακούει ιστορίες. Ήθελε αυτές τις αφηγήσεις και τις εμπειρίες των ανθρώπων που είχαν την ανάγκη ή απλώς την επιθυμία να σταθούν απέναντί της να τις κάνει να εξελιχθούν.

Να μάθει και η ίδια από αυτές τις ιστορίες, καθώς επιμένει πως «το βασικό κομμάτι στην ψυχολογία είναι να παραδεχθούμε πως έχουμε ανάγκη να μιλήσουμε».

Από το 2018 κι έπειτα, το «γραφείο» της έγινε είτε ένα γήπεδο τένις είτε κάθε προορισμός της περιπλάνησης της Ίγκα Σφιόντεκ.

Photo by: Daria Abramowicz / Facebook.

Στο μελαγχολικό πρόσωπο της Σφιόντεκ η Αμπράμοβιτς είδε προοπτική. Δεν είναι προοπτική νίκης, αλλά του χαμόγελου που η νεαρή τενίστρια έδειχνε να συγκρατεί και να «φυλακίζει» μέσα της.

«Προσπαθήσαμε εξαρχής να δημιουργήσουμε μία ατμόσφαιρα συμπεριφοράς στην οποία θα αγωνιζόμαστε και δεν θα είμαστε σε αμυντική θέση και στάση», εξήγησε η Ντάρια στις αρχές Ιουνίου του 2021, λίγο πριν η Σφιόντεκ αρχίσει την υπεράσπιση του τίτλου της στο Παρίσι.

Η πορεία της στο Γαλλικό Όπεν σταμάτησε στα προημιτελικά πάνω στην Μαρία Σάκκαρη, όμως η ψυχολόγος της πρόσθεσε ότι «αν και θα ακουστεί ελαφρώς ποιητικό, είδα στα μάτια της Ίγκα μία “φλόγα” που θα την οδηγούσε σε σπουδαία πράγματα».

Η Αμπράμοβιτς τόνισε επίσης πως «στις μέρες μας, στα σπορ, υπάρχουν τόσα παζλ που πρέπει να βρουν τα κομμάτια τους και οι αθλητές σε όλο τον κόσμο και στα περισσότερα αθλήματα, έχουν κατανοήσει τη σημασία της ψυχικής υγείας και της ψυχολογικής υποστήριξης».

Παραδέχεται ότι «η ψυχολογία έχει στιγματιστεί, όμως πολλοί σταρ των γηπέδων αναφέρουν τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας με ψυχολόγους, ψυχοθεραπευτές, διότι όλοι μας, λίγο-πολύ, έχουμε ψυχικές διαταραχές…».

Η Ντάρια Αμπράμοβιτς γνωρίζει πόσο σημαντική και ευαίσθητη είναι η πρώτη επικοινωνία με έναν αθλητή και μία αθλήτρια.

Ντάρια Αμπράμοβιτς (αριστερά) και Ίγκα Σφιόντεκ / Photo by: Daria Abramowicz – Facebook.

Η φιλοσοφία της διαμορφώνεται από εκείνον ή εκείνη που έχει απέναντί της.

Η δουλειά της, ωστόσο, κινείται σε δύο βασικούς άξονες. Σε δύο, όπως λέει η ίδια, «δύο διαφορετικά μονοπάτια…

»Το πρώτο είναι όταν ο αθλητής, ίσως και μία ολόκληρη ομάδα ή ένας προπονητής έρχεται και σου λέει πως “έχω πρόβλημα”. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας.

»Σε αυτή την περίπτωση προσπαθούμε να διαγνώσουμε την “πρόκληση”. Ως ψυχολόγος, μου αρέσει η λέξη “πρόκληση” αντί για “πρόβλημα” και είναι σημαντικό σε κάθε συνεδρία και συνεργασία να προσέχουμε τις λέξεις.

»Το άλλο μονοπάτι είναι όταν κάποιος απλώς θέλει να βελτιωθεί, να εξελιχθεί και να γίνει καλύτερος συνολικά σε αυτό που κάνει…

»Στο πρώτο λέμε ότι πηγαίνουμε από το μείον στο μηδέν. Στο δεύτερο θέλουμε να πετύχουμε να πάμε από το μηδέν στο καλό, μετά στο καλύτερο και στη συνέχεια να στοχεύσουμε στην αθλητική και προσωπική τελειότητα».

Η 33χρονη ψυχολόγος ομολογεί πως το δικό της αθλητικό παρελθόν είναι ένας παράγοντας που βοηθά τους αθλητές να ανοιχτούν και να της μιλήσουν ευκολότερα.

Η Αμπράμοβιτς δεν κρύβει με τη σειρά της ότι «πάντα προσπαθώ να χρησιμοποιήσω και τη δική μου εμπειρία για να δείξω σε κάποιον πως μπορεί να διαχειριστεί τις προκλήσεις του.

»Η δική μου καριέρα στα σπορ είχε αναποδιές που έχουν βιώσει ή φοβούνται και οι ίδιοι. Κι εγώ είχα πολλούς τραυματισμούς, υποχρεώθηκα να αποχωρήσω πρόωρα και κάποιες φορές “κάηκα” από τις καταστάσεις…

»Επομένως, τους καταλαβαίνω λίγο πιο εύκολα».

Από το 2018 η Αμπράμοβιτς αφοσιώθηκε στην Σφιόντεκ και είναι παρούσα και στην πλειονότητα των προπονήσεων και φυσικά σε όλους τους αγώνες της.

Την ακολουθεί στα ταξίδια και δεν περιορίζονται απλώς σε συζητήσεις και ομιλίες κινήτρου. Οι δυο τους αρχικά μίλησαν πολύ για τα όνειρα της Πολωνής τενίστριας και τις θυσίες που θέλει να κάνει.

Συζήτησαν για τους φόβους της, για τις σχέσεις της με την οικογένεια και τους φίλους της. Η συνεργασία τους, πάντως, πήγε και σε ένα άλλο, πιο επιστημονικά πρακτικό επίπεδο.

Κατά τη διάρκεια πολλών προπονήσεων, η Ίγκα φορά ειδικό εξοπλισμό ο οποίος καταγράφει και αναλύει τα επίπεδα του άγχους της και παρατηρεί τη δραστηριότητα της καρδιάς και του εγκεφάλου της.

Λίγο πριν από το Όπεν Αυστραλίας του 2021, παρακολούθησαν μαζί ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή της Πριγκίπισσας Νταϊάνα, ώστε να καταλάβει τις παραμέτρους της ξαφνικής φήμης. Η Ντάρια Αμπράμοβιτς καθορίζει μεγάλο μέρος του προγράμματος της Σφιόντεκ.

«Μιλάμε κυρίως για θετικά και δημιουργικά πράγματα», εξήγησε σε συνέντευξή της τον Φεβρουάριο του 2021 στους «New York Times» η Αμπράμοβιτς.

Τόνισε ότι «η αναζήτηση της τελειότητας δεν βοηθά. Επικεντρωθήκαμε στα δημιουργικά πάθη, στην αποφασιστικότητα και την αυτοπεποίθηση. Ως αθλητής παλεύεις για το καλύτερο, ωστόσο στο τέλος της ημέρας είσαι άνθρωπος με άλλες πτυχές στη ζωή του.

»Το να ηττηθείς σε έναν αγώνα δεν σημαίνει πως αξίζεις λιγότερα ως άτομο… Το να παραδεχθείς ότι έχεις αδυναμίες δεν είναι “καταδίκη”».

Αδυναμία θεωρήθηκε και η υπόθεση με την αποχώρηση της Ναόμι Οσάκα από το φετινό Ρολάν Γκαρός. Η τενίστρια από την Ιαπωνία και Νο2 του κόσμου αρνήθηκε να παραχωρεί συνεντεύξεις στο Παρίσι και οι διοργανωτές την απείλησαν με αποβολή.

Η ίδια αποφάσισε μετά τη νίκη της στον πρώτο γύρο να εγκαταλείψει οικειοθελώς το φημισμένο τουρνουά, αποκαλύπτοντας ότι τα τελευταία χρόνια έχει έρθει αντιμέτωπη με την κατάθλιψη…

Η Ντάρια Αμπράμοβιτς κλήθηκε να σχολιάσει το θέμα και στήριξε την Οσάκα, απαντώντας πως «την κατανοώ απόλυτα…

»Το τένις είναι ένα ιδιαίτερο άθλημα και δεν είναι εύκολο να μιλήσεις έπειτα από μία ήττα. Στο τέλος κάθε διοργάνωσης μόνο ένας τενίστας και μία τενίστρια δεν έχουν ηττηθεί».

Μάλιστα, ομολόγησε πως «για να είμαι ειλικρινής, το τελευταίο πράγμα που θέλω να κάνει η Ίγκα Σφιόντεκ όταν ηττηθεί σε έναν αγώνα είναι να μιλήσει στα Μ.Μ.Ε.».

Η Πολωνή ψυχολόγος εξήγησε ότι ένα βασικό κομμάτι της συνεργασίας της με την συμπατριώτισσά της είναι «να την βοηθήσω να διαχειρίζεται αρμονικά τη ζωή της ως “δημόσιο πρόσωπο”. Αυτό είναι κάτι δύσκολο, καθώς είναι στις προκλήσεις και τις υποχρεώσεις του αθλήματός της.

»Η φήμη, όμως, μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε “βάρος” που πολλοί αθλητές δεν έχουν την ικανότητα να κουβαλήσουν».

Ναόμι Οσάκα.

Οι διάσημοι αθλητές είναι υποχρεωμένοι να ζουν σε «κοινή θέα», ωστόσο για πολλούς αυτό είναι ένα μάθημα που δεν διδάσκονται ποτέ ούτε πριν, ούτε κατά τη διάρκεια της καριέρας τους.

Η Αμπράμοβιτς, μιλώντας για τη φιλοσοφία και την τακτική της προσέγγισής της, αναλύει ότι «το πρώτο πράγμα που έχουμε να κάνουμε με έναν προβληματισμένο αθλητή είναι να αναγνωρίσουμε το άγχος του σε τρία επίπεδα: Σκέψεις, αισθήματα και ανταπόκριση του σώματός του σε αυτά».

Εξηγεί πως «συνήθως αναγνωρίζουμε το στρες στον εαυτό μας όταν κάτι πηγαίνει στραβά κυρίως στο κορμί και όχι στο μυαλό μας. Κάποιες φορές είναι ο χτύπος της καρδιάς, κάποιες άλλες ένας στομαχόπονος.

»Άλλες φορές αισθανόμαστε απλώς να πονάμε. Δεν είναι εύκολο να ηρεμήσουμε και να το αντιμετωπίσουμε.

»Το μόνιμο άγχος και η πίεση του αθλητή είναι ότι “πρέπει να κερδίσω, να έχω καλή απόδοση”. Η λέξη “πρέπει” είναι πολύ “βαριά”. Αυτό το συναίσθημα είναι κατά κύριο λόγο η αιτία που “πνιγόμαστε” κατά τη διάρκεια ενός αγώνα».

Photo by: Daria Abramowicz / Twitter.

Αυτό το «πνίξιμο», το οποίο βεβαίως δεν είναι η ακριβής λέξη για το «choke» που χρησιμοποιούν στην αγγλική γλώσσα είναι και μία από τις αφορμές που η Ντάρια ασχολήθηκε με την αθλητική ψυχολογία.

Αποκαλύπτοντας ότι «ως ιστιοπλόος είχα αυτή την αίσθηση, λόγω της ψυχολογικής πίεσης. Απορούσα τι συμβαίνει με μένα και τι δεν μου λέει ο προπονητής μου…».

Στις σπουδές και στην εργασία της, βεβαίως, διαπίστωσε πως «κάθε σπορ είναι διαφορετικό, με κάποιο τρόπο. Έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, λεπτομέρειες και αυτό το καθιστά μοναδικό. Στο τένις, μετά την έναρξη της συνεργασίας μου με την Ίγκα, κατάλαβα ότι όλα βασίζονται στα κενά, στις παύσεις, στα διαλείμματα. Οι τενίστες είναι υποχρεωμένοι να έχουν τόσα μπρέικ μεταξύ των πόντων, των γκέιμς, των σετ και των αγώνων…

»Σε πιο μεγάλο πλαίσιο, υπάρχουν κενά μεταξύ των τουρνουά και στο τένις αυτό που έχει σημασία δεν είναι απλώς η προπόνηση και η φόρμα, αλλά η διαχείριση όλων αυτών των διαλειμμάτων.

»Το τένις είναι ένα από τα λίγα αθλήματα που έχει τόσο συνυφασμένη τη σχέση του με τις μπίζνες. Είναι οι χορηγοί, η μεγάλη συχνότητα των αγώνων και των τουρνουά. Με την Ίγκα θέλαμε να βρούμε έναν σχετικό τρόπο να ενώσουμε όλα αυτά τα κενά και την επιχειρηματική πλευρά του σπορ.

»Να βρούμε τρόπο να έχουμε δημιουργικές απασχολήσεις σε ένα διάστημα οκτώ με εννέα μηνών στο οποίο οι τενίστες είναι υποχρεωμένοι να ταξιδεύουν διαρκώς, ελαχιστοποιώντας τον χρόνο της προσωπικής ζωής τους».

Ίγκα Σφιόντεκ και Ντάρια Αμπράμοβιτς μοιράστηκαν εμπιστοσύνη και διάθεση για συνεχή βελτίωση. «Η αυτοπεποίθηση στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, στη διαχείριση του άγχους και στην προπόνηση», επισημαίνει η δεύτερη.

Στόχος της ήταν να πείσει την Πολωνή τενίστρια πως η επιτυχία θα έρθει ευκολότερα αν το τένις δεν είναι όλη η ζωή της, αλλά μέρος της ζωής της.

Η Αμπράμοβιτς τονίζει πως «η ψυχολογία και τα σπορ αποκτούν πλέον μία αρμόζουσα σχέση στη ζωή του αθλητή. Δεν μιλάμε πλέον μόνο για πνευματική προετοιμασία, αλλά συνολικά για την ψυχική υγεία. Κάτι που χρειάστηκε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας».

Η ίδια επιμένει ότι «υπάρχει πεδίο κι ανάγκη για επιμόρφωση και κατανόηση της ψυχικής υγείας. Η αρχική ανάγκη είναι να προχωρήσουμε ενάντια στο ταμπού και το στίγμα του ζητήματος».

Το μότο της Ντάρια Αμπράμοβιτς είναι πως «το κλειδί είναι οι χαμηλές προσδοκίες και τα υψηλά πρότυπα». Επιθυμεί συνεχώς να έχει, όπως λέει χαρακτηριστικά, «μία θέα σαν από ελικόπτερο», μία γενική και μεγάλη εικόνα του ταλέντου και του ψυχισμού των αθλητών που ζητούν τη γνώμη μου».

Η επιστήμη της, άλλωστε, αναγνωρίζει πως «κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, ξεχωριστός με τον τρόπο του και διαφορετικός. Το μοναδικό κοινό των παικτών και παικτριών είναι ο στόχος της νίκης».

Το κοινό της Ντάρια Αμπράμοβιτς μαζί τους είναι η επιθυμία να ενώσει τα κενά τους. Και ποτέ, μα ποτέ, να μην παίξει με τις λέξεις.