O Εργκίν Αταμάν έχει διπλώματα, δεν χρειάζεται τη διπλωματία

Από το ανθολόγιο των ιδιαίτερων στιγμών που μας έχει χαρίσει, η ενδεικτικότερη του χαρακτήρα, της ψυχοσύνθεσής του, είναι εκείνη της Βαρκελώνης.

Να αποχωρεί με δύο τεχνικές και, κατευθυνόμενος προς τα αποδυτήρια, να υψώνει θριαμβευτικά τις γροθιές του και να ζητωκραυγάζει προς το πλήθος:

«Εγώ σας νίκησα. Εγώ. Εγώ!».

Τι να του πει ένα ματσάκι κανονικής περιόδου, όταν λίγους μήνες νωρίτερα έχει καταβάλει την Μπαρτσελόνα στον Τελικό της Ευρωλίγκας; Με την Εφές, αλλά και… ο ίδιος προσωπικά. Ο Εργκίν Αταμάν με το τεράστιο “εγώ”, ίδιον των κορυφαίων ανθρώπων στον τομέα τους, όπως (άδικα μωρέ;) θεωρεί.

Εγωιστής, εγωκεντρικός, εγωλάτρης, εγωμανής, εγωπαθής, εγωτιστής.

Τα επίθετα που παράγονται από την πρώτη προσωπική αντωνυμία. Με παρεμφερή σημασία. Το σπουδαίο με τον συγκεκριμένο προπονητή είναι ότι έχει καταφέρει να τα “μεταφράζει” με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο στο πρώτο πληθυντικό.

Γεννηθείς στις 7 Ιανουαρίου του 1966, είναι και… Αιγόκερως δηλαδή. Την ίδια χρονολογία “γεννιέται” και η τουρκική Super Ligi, την οποία θα την κατακτήσει έξι φορές με τέσσερεις διαφορετικούς συλλόγους. Οι τίτλοι του, πριν αναλάβει τον Παναθηναϊκό, συνολικά 25. Πληθωρικό παλμαρέ από μια πληθωρική φυσιογνωμία, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Τρενάκια και συγκρουόμενα

Οι δάφνες της σούπερ Εφές, των δύο συνεχών κατακτήσεων της Ευρωλίγκας, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι και τέσσερεις (Τελικός το 2019, διακοπή λόγω κορωνοϊού, ενώ πήγαινε τρένο το 2020), φυτεύτηκαν σε χώμα γόνιμο που δίνει από τη δεκαετία του ΄90 νόστιμους καρπούς. Τόσο πολλά τα όσα έχει πετύχει που ενίοτε δείχνουν αντιφατικά. Δίχως να είναι.

Πρόκειται για τον τεχνικό που ξεκίνησε σε εποχές που οι σύλλογοι της πατρίδας του έβλεπαν με το κιάλι ακόμα και Τελικούς, για να κατακτήσει κάθε ευρωπαϊκό Κύπελλο. Για τον ευέξαπτο τύπο, τον συγκρουσιακό χαρακτήρα, ο οποίος όμως κράτησε επί τέσσερα χρόνια αναλλοίωτο τον κορμό στην Εφές, επειδή και τα μεγάλα “εγώ” μέσα στις τέσσερεις γραμμές την έβρισκαν μαζί του.

Δηλώνει ερωτευμένος με την προπονητική, αλλά το 2020 έγινε και μέτοχος στην Τορίνο της ιταλικής Α2, δοκιμάζοντας διοικητικό ρόλο. Δηλώνει και καλοφαγάς, με αγαπημένο έδεσμα το ντονέρ κεμπάμπ στα γυράδικα της Κωνσταντινούπολης, αλλά δεν ξέρει ούτε να κλείνει τον φούρνο. Αν κάποιος άσχετος με το άθλημα τον δει να ωρύεται μπροστά από κάποιον πάγκο, θα του μοιάσει παιδιάστικη η συμπεριφορά του.

Αλλά «εργκίν» σημαίνει «ώριμος» στα τουρκικά.

Δεν είναι εριστικός, όταν υψώνει τα χέρια και πικάρει τους αντίπαλους οπαδούς (όπως και στον -νικηφόρο- ημιτελικό με τη Φενερμπαχτσέ στην Τουρκία), είναι απλώς σόουμαν. Σίγουρα δεν είναι διπλωμάτης, λέγοντας πάντα αυτό που σκέφτεται και κάνοντας αυτό που του… έρχεται. Έχοντας σπουδάσει ωστόσο Διοίκηση Επιχειρήσεων, έχοντας καταθέσει τόσα διαπιστευτήρια πάνω στα παρκέ, είναι δικαιολογημένος και τις λίγες φορές που δεν θα πέσει μέσα. Είναι ο Εργκίν Αταμάν.

Πεπρωμένο γραμμένο στο ιταλικό Λύκειο

Αδύνατος, με πέραση στα κορίτσια, αλλά χωρίς ο ίδιος να ανταποκρίνεται ιδιαίτερα. Κλεισμένος στον εαυτό του, σχεδόν μονόχνωτος. Εργκίν, σίγουρα εσύ; Το προφίλ του έφηβου Αταμάν, εμφανισιακά και ιδιοσυγκρασιακά, δεν έχει καμία σχέση με αυτό που “βγάζει” σήμερα.

Μαθητής στο ιταλικό Λύκειο στη συνοικία Μπέγιογλου, στο ευρύτερο Πέραν (για να συνεννοούμαστε καλύτερα), είναι ήδη κολλημένος με το μπάσκετ, το οποίο τον απασχολεί περισσότερο σε θεωρητικό επίπεδο παρά σε αγωνιστικό, παικτικό. Κανά ιδιαίτερο ταλέντο, φορώντας φανέλα και σορτσάκι, ούτως ή άλλως δεν έχει. Στο μυαλό του όμως σκαρώνει συστήματα και τακτικές.

«Η μεγαλύτερη ευχή μας είναι να γράψει τη δική του ιστορία στο αγαπημένο του μπάσκετ», γράφουν δίπλα από το όνομα και τη φωτογραφία του οι συμμαθητές του στο ετήσιο λεύκωμα του 1983. «Δεν ξέρω τι όραμα είχαν οι φίλοι μου, το σίγουρο είναι ότι ο περίγυρός μου αντιλαμβανόταν ότι θα ασχοληθώ σοβαρά με αυτό το άθλημα», θα πει ο ίδιος χρόνια αργότερα.

Οι δάσκαλοι τον θυμούνται για άλλον λόγο. Επειδή αργεί σχεδόν πάντα την πρώτη ώρα. Χρεώνει τη συνήθη αργοπορία στα δρομολόγια των λεωφορείων, τα οποία δεν τον βολεύουν. Αρχηγός στη σχολική ομάδα, παίκτης από ένα σημείο κι έπειτα και της Εκζατσίμπασι. Άντε πάλι λεωφορεία, μετά το πέρας των μαθημάτων. Μια στάση πάντως το μεσημέρι εκεί δίπλα, στην πολύβουη πλατεία Ταξίμ, για ένα λαχταριστό χοτ ντογκ δεν την χαλαλίζει.

Ταλαιπωρεί ως πλέι μέικερ την μπάλα και στη Γεσιλγιούρτ, επίσης σε χαμηλές κατηγορίες. Απλώς φιλότιμος ως μπασκετμπολίστας. Με διεκπεραιωτικό ρόλο, χωρίς να “υποστηρίζεται” από τα όποια σωματικά του προσόντα. Στην Εκζατσίμπασι το έχει γυρίσει παράλληλα, από τα 21 του κιόλας, σε προπονητής, αναλαμβάνοντας την εφηβική ομάδα. Το μπασκετικό σχολείο του βέβαια στην προπονητική είναι ένα άλλο πεπρωμένο του. Η Εφές…

Ο Ερς τον έπλασε, ο Πόποβιτς τον κούλαρε

Τρεις διαφορετικές θητείες ως χεντ κόουτς, με τα γνωστά θριαμβευτικά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια. Πιο σημαντική εντούτοις θητεία του στην Εφές, όπως παραδέχεται και ο ίδιος, αποτελεί εκείνη κατά την οποία ο ίδιος είναι βοηθός. Βοηθός του Αϊντίν Ερς.

«Αμόνι» σημαίνει στα τουρκικά το «örs» και ο Αταμάν σφυρηλατείται προπονητικά δίπλα στον διοπτροφόρο τεχνικό που καθοδηγεί την Εφές Πίλσεν (όπως τη λέγαμε τότε) στις πρώτες της διακρίσεις. Τις πρώτες ουσιαστικά και του τουρκικού μπάσκετ. Παρθενικός Τελικός το 1993 στο Τορίνο (να τη η ιταλική πόλη ξανά^. ή μάλλον… τότε). Για το Κυπελλούχων, με τον Άρη. Το περίφημο 50-48 των Θεσσαλονικέων, με την ακόμα πιο περίφημη καρεκλομαχία στο τέλος.

Ο Αταμάν είναι από τότε εκεί. Πρώτος βοηθός στα 27 του, πρώτη μούρη και στην τηλεοπτική μετάδοση κάποιες φορές. Να σηκώνεται από τον πάγκο εν ώρα αγώνα και να δίνει οδηγίες στους παίκτες, να διαμαρτύρεται στους διαιτητές. Πρώτος τουρκικός τίτλος σε ευρωπαϊκό Κύπελλο το 1996, στο Korać με τη Στεφανέλ Μιλάνο, επίσης με δικά του λιθαράκια.

Είναι πια ώρα να κάνει τη μετάβαση στην άκρη κάποιου πάγκου. Η Τουρκ Τέλεκομ είναι η πρώτη του δουλειά ως χεντ κόουτς, ακολουθούν άλλες 11 προσλήψεις του σε οκτώ διαφορετικούς συλλόγους και τρεις διαφορετικές χώρες. Τον έχει σημαδέψει όμως και μία τέταρτη.

Ήδη το 1998, στα 32 του και μετά από δύο χρόνια στον πάγκο της Τουρκ Τέλεκομ, φεύγει για τις ΗΠΑ. Μένει σχεδόν ένα χρόνο στο κολέγιο Στάνφορντ για μπασκετική επιμόρφωση και ξαναπερνάει τον Ατλαντικό σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα. Το 2017, φτασμένος προπονητής. Βραχεία συγκριτικά η παραμονή του στο Σαν Αντόνιο, σκάρτες δύο βδομάδες, μα αρκετή ώστε να αναθεωρήσει κάμποσα πράγματα.

«Ο Ερς είναι ο μέντοράς μου και δίπλα του έμαθα πολλά, αλλά και από τον Γκρεγκ Πόποβιτς κατάλαβα ότι πρέπει να είμαι αυστηρός, μόνο όταν πρέπει», όπως θα πει.

Να δίνει περισσότερες ελευθερίες στους καλύτερους παίκτες του, συμπληρώνουμε εμείς. «Παραδέχομαι ότι άλλαξε η κοσμοθεωρία μου έπειτα από εκείνο το ταξίδι, αντιμετωπίζω τα πράγματα πιο ψύχραιμα, έγινα πιο επικοινωνιακός», προσθέτει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του στον Ντονάτας Ουρμπόνας.

Νερό και… δηλητήριο στο όνομά του

Στο Τέξας γνωρίζεται καλύτερα και βγαίνει για φαγητό με τον τότε βοηθό του «Pop», Έτορε Μεσίνα, μιλώντας φυσικά ιταλικά, τα οποία έχει μάθει άπταιστα μικρός και τα ξαναπιάνει στη Σιένα, όπου φτιάχνει όνομα εκτός τουρκικών συνόρων. Την πρώτη του σεζόν, το 2001-2002, κατακτά το Saporta, έχοντας στη δούλεψή του μια μικτή Ανατολικής Ευρώπης: Βρ(ί)μπιτσα Στεφάνοφ, Μπόρις Γκόρεντς, Μιλένκο Τόπιτς, Μιντάουγκας Ζουκάουσκας… Α, και τον γερο-Πέταρ Ναουμόσκι, ο οποίος καταφτάνει στα μέσα της χρονιάς και αποτελεί το “κλειδί” για την κούπα. Παλιοί γνώριμοι από την Εφές, βλέπετε.

Στη δεύτερη “χτίζει” γύρω από τον αείμνηστο σούπερ σκόρερ, Αλφόνσο Φορντ, έχοντας τον Μιρσάντ Τουρκτσάν να κυριαρχεί στις ρακέτες και τον Μιχάλη Κακιούζη να κάνει θραύση με το off-ball παιχνίδι του και τη δεινότητα στα ριμπάουντ. Έχοντας τις πλάτες του τραπεζικού κολοσσού (προτού βαρέσει κανόνι και μαζί του η ομάδα) Monte dei Paschi, η Σιένα φτάνει ως πρωτάρα στην Ευρωλίγκα στο Final 4! Δίπλα του μαθαίνει πολλά και εξελίσσεται αργότερα σε τοπ προπονητή ο Σιμόνε Πιανιτζάνι. Της Σιένα και της Εθνικής Ιταλίας, της «Φενέρ» και της Αρμάνι.

«Κορυφαίος κόουτς, γελάω με όσους κατά καιρούς τον κρίνουν από την εμφάνισή του. Ξέρει πολύ μπάσκετ και παίρνει από τους περισσότερους παίκτες το 100%», θα πει ουκ ολίγες φορές ο Έλληνας φόργουορντ. «Εχει άγνοια κινδύνου, είναι έξυπνος και ξέρει να αφαιρεί το άγχος. Προσεγγίσιμος ως χαρακτήρας μα και βάναυσος, όταν χρειαστεί στη δουλειά».

Ο Αταμάν δεν τον ξεχνάει και τον παίρνει και στην Εφές το 2008, όπου βρίσκεται πια για τη δεύτερη θητεία του. Νερό στο όνομά του πίνει και ο (θαλερός μέχρι σήμερα στη γείτονα, έχοντας περάσει στο ξεκίνημα της καριέρας του από Απόλλωνα Πατρών και Πανιώνιο) Έρικ ΜακΚόλουμ. «Απίστευτος motivator. Ξέρει να κάνει τον κάθε παίκτη του να νομίζει ότι είναι ο καλύτερος».

Στη Γαλατασαράι είχε συνεργαστεί ο Αμερικανός κόμπο γκαρντ με τον Τούρκο κόουτς (πετυχαίνοντάς τον και στην Εφές πιο μετά), στη «Γαλατά» ήταν εκείνη την εποχή (2014-17) και ο Βλάντο Μίτσοφ. Ένας ακόμα παλιός «Κυανέρυθρος» μα… ενάντιος στην αγιοποίηση του παλιού του τεχνικού. «Σε πολλές προπονήσεις τη δουλειά την έκαναν οι βοηθοί του και αυτός ερχόταν στο τέλος τους. Μια φορά είχε εξαφανιστεί για τέσσερεις ημέρες, πήγαινε στη θάλασσα και άραζε», θυμήθηκε μιλώντας στο Jao Mile podcast. Ακόμα κι ο Σέρβος βέβαια τον παραδέχεται για τη διαχείριση εν ώρα αγώνα και τον χαρακτηρίζει κορυφαίο.

Κόκκινο πανί σε γυαλιστερή προθήκη

Καλά, κοινό μυστικό είναι ότι γουστάρει τις αποδράσεις στις παραλίες, κι ας τον κατηγορεί ο παλαίμαχος Σέρβος σμολ φόργουορντ ότι τις έκανε εις βάρος της δουλειάς του. Στην πατρίδα του έφτανε μέχρι το Τσεσμέ, απέναντι από τη Χίο, στην Αθήνα δεν χρειάζεται να κάνει τόσο μεγάλες αποστάσεις.

Στη «Γαλατά», παρεμπιπτόντως την αγαπημένη του ομάδα από μικρός και λόγω μπάλας, βλέπει στο ξεκίνημα της σεζόν 2014-2015 τον Νόλαν Σμιθ να του πετάει εκνευρισμένος μια πετσέτα και τον αποπέμπει με συνοπτικές διαδικασίες.

Λίγες ημέρες αργότερα γίνεται κόκκινο πανί για ολόκληρη την Σερβία, όταν χαρακτηρίζει «τρομοκράτες» τα καλόπαιδα από τους οργανωμένους «Ντέλιε» του Ερυθρού Αστέρα και προβαίνει σε γενικεύσεις («ήρθαν χωρίς εισιτήριο και επιτίθενται στο έθνος μας»). Λεπτομέρεια: σε συμπλοκές των οπαδών των δύο συλλόγων πέφτει νεκρός ένας του Αστέρα και γίνεται χαμός με τις δηλώσεις του.

«Ο κύριος Αταμάν δεν είναι καλοδεχούμενος στη Σερβία», λέει ο τότε Πρωθυπουργός και αργότερα Πρόεδρος της χώρας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Ο Τούρκος απαντά ότι δεν είχε επίγνωση του τραγικού συμβάντος και απολογείται. Η θητεία του στη «Γαλατά» δεν στιγματίζεται μόνο από τέτοια πράγματα. Σημαδεύεται φυσικά και από επιτυχίες. Κοτζάμ τίτλο της έχει δώσει το 2013, τον μοναδικό της από το 1990. To 2016 της χαρίζει και το EuroCup, με ψηλό τον Στεφάν Λάσμε, ο οποίος έχει έρθει από τον… Παναθηναϊκό μέσω… Εφές.

Με την τελευταία φτάνει στις back-to-back κατακτήσεις της Ευρωλίγκας το 2021 και το 2022, 10 χρόνια μετά από εκείνη του EuroChallenge με την Μπεσίκτας. Ο γκαρντ που απολαμβάνει τις… αταμανικές ελευθερίες και κάνει τη διαφορά είναι ο Κάρλος Αρόγιο, MVP και στους τελικούς για τον εγχώριο τίτλο (4-2 την Εφές). Α λα Ναουμόσκι, θα συνεργαστεί μαζί του και στη Γαλατασαράι, με την οποία στέφονται οι δυο τους Πρωταθλητές και την αμέσως επόμενη χρονιά!

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, ο Τούρκος τεχνικός καμαρώνει για πέντε κατακτήσεις τεσσάρων ευρωπαϊκών τροπαίων! Σε τέσσερεις διαφορετικές διοργανώσεις έχουν πρωτεύσει και ο μακαρίτης Ντούσαν Ίβκοβιτς με τον Αΐτο Γκαρθία Ρενέσες. Το λες και καλό παρεάκι.

Εκπαιδεύοντας τον Σαρπ, παιδεύοντας τον Παναθηναϊκό

Πρωτίστως απολαμβάνει την παρέα των παιδιών του. Όποτε μπορεί και γίνεται, διότι οι κόρες Τζερέν και Γκιζέμ σπουδάζουν στις ΗΠΑ. Ίσως γι’ αυτό έχει καταστήσει τον γιο του, Σαρπ, αυτοκόλλητό του. Ακόμα και στην Αθήνα πλέον. Για χρόνια ήταν η άτυπη μασκότ της Εφές στα αποδυτήρια. Για τον πατέρα του, (ήταν) κάτι πολύ παραπάνω.

«Αποτελεί μέλος του σταφ. Με ακολουθεί παντού και μου δίνει αναφορές για τα παιχνίδια», δηλώνει το 2021 ο Αταμάν. Υπερβολές; Πάντως στο Final 4 του 2021, όπου τα κορίτσια δεν εξασφαλίζουν βίζα και δεν καταφέρνουν να ταξιδέψουν, ο βενιαμίν αλωνίζει. Κι ας μην επιτρέπεται ούτε σε αυτόν να φτάσει στην Κολωνία και να μπει στο γήπεδο.

«Μπαίνει στο τσάρτερ με την αποστολή και… ο Αλλάχ βοηθός μετά», όπως θυμούνται άνθρωποι του συλλόγου. Μπαίνει τελικά στη Γερμανία, μπαίνει και στο γήπεδο της Κολωνίας, κρυμμένος μέσα σε ένα κουτί στο ασανσέρ.

Ο Σαρπ έχει κοουτσάρει για μερικά λεπτά και σε All Star Game της τουρκικής λίγκας, όταν του παραχώρησε τη θέση του ο μπαμπάς, γενικώς έχει πάρει πολύ στα σοβαρά το κομμάτι της προπονητικής, την οποία θέλει να σπουδάσει. Πώς να πάει κόντρα η μαμά Μπέρνα;

Στην Αθήνα έχει αρχίσει ήδη να… (ε)μπλέκεται ο μικρός στα «πράσινα» αποδυτήρια.

Ο πατέρας Αταμάν, ένα τέταρτο του αιώνα τώρα, αντάμωνε τον Παναθηναϊκό ως αντίπαλος. Στην παρθενική του κιόλας σεζόν στην Εφές, την κάνει την πρώτη τουρκική ομάδα σε Final 4 Ευρωλίγκας.

Θεσσαλονίκη 2000, δηλαδή. To δεύτερο ευρωπαϊκό του «Τριφυλλιού», με αντίπαλο την ομάδα του Αταμάν στον ημιτελικό. Σκορ 81-71 απέναντί του, όπως και στους Νταμίρ Μουλαομέροβιτς και Ιμπραήμ Κουτλουάι. Το βασικό δίδυμο γκαρντ με το οποίο θα το σηκώσουν οι «Πράσινοι» και το 2002 στην Μπολόνια. Έχει μεσολαβήσει το 2001 μία ακόμα «πράσινη» νίκη σε ημιτελικό (της… one and done Σουπρολίγκας) στο Παρίσι, αλλά πίσω έχει ο Εργκίν την ουρά.

Το 2003 αποκλείει την ελληνική ομάδα, παίρνοντας την πρώτη θέση και το μοναδικό “εισιτήριο” από τον όμιλο τεσσάρων ομάδων στους «16».

Ξαναπετυχαίνει τον Παναθηναϊκό το 2004 με την Ουλκέρ και τον κερδίζει στο καλάθι 66-64, τον φέρνει στο “αμήν” και βιώνει το αντίθετο σενάριο το 2015 ως κόουτς της Γαλατασαράι (ήττα 86-84), τον κερνάει κάμποσες βαριές ήττες από το 2018 έως το 2023 με την πανίσχυρη πια Εφές.

Στις τέσσερεις τελευταίες επισκέψεις του «Τριφυλλιού» στην Πόλη, τις τρεις το μαδάει (με μέση διαφορά 18.3 πόντων) και την άλλη το… πονάει ακόμα περισσότερο. Κερδίζει 82-81, με τρίποντο του Αντριάν Μοερμάν στο τελευταίο δευτερόλεπτο. Βέβαια, του επιφυλάσσει και ο Παναθηναϊκός νίλες, σαν εκείνο το τρελό 95-69 με τα 9/12 τρίποντα του Ντάριλ Μέικον.

Είναι το παιχνίδι στο οποίο αποβάλλεται στο ΟΑΚΑ, αποχωρώντας διαμαρτυρόμενος προς τους διαιτητές υπό τις έντονες αποδοκιμασίες του κοινού. Πλέον στο ίδιο γήπεδο επιδοκιμάζεται και μαζί του δοκιμάζεται το δύσκολο εγχείρημα της ολικής (και άμεσης) επαναφοράς ενός οργανισμού από τα τάρταρα μιας διοργάνωσης στην κορυφογραμμή της. Αν μη τι άλλο, καλά το πάει.

Δεν είναι εύκολα πράγματα αυτά, δεν υπήρχε λόγος να θέσει τόσο ψηλά τον πήχυ. «Στόχος να ξεπεράσουμε τον Ολυμπιακό και να πάμε Final 4», βιάζεται να δώσει το σύνθημα, προτού καν σηκώσει μανίκια για δουλειά. Αταμάν όμως είναι αυτός. Τι να πει; «Να κάνουμε κάτι καλύτερο, πάμε βήμα-βήμα και βλέπουμε»; Ξεχωριστός στις δηλώσεις του, ευτυχώς για τις εκάστοτε ομάδες του ξεχωριστός και στα πεπραγμένα του (όπως μαρτυρά η κεντρική φωτογραφία άλλωστε)…

CHECK IT OUT: Ενές Καντέρ: Η φωνή των άλλων

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σημασία για τον Σέιν Λάρκιν (δεν) είχαν τα καθαρά χέρια, αλλά και η καθαρή καρδιά